همزمان با سالگرد خروج دونالد ترامپ، رئیس جمهوری پیشین ایالات متحده از توافق برجام و بلاتکلیفی احیای این توافقنامه در دو سال گذشته، شماری از رسانهها و فعالان سیاسی داخلی به بررسی دوباره این موضوع پرداختهاند.
روزنامه جمهوری اسلامی در این زمینه نوشت: «همه میدانند که کشور از ناحیه عناصر مزاحمی که استمرار تحریمها به نفع آنان است، متحمل چه زیانهای بزرگی شده و مردم دچار چه فلاکتی در زمینه معیشت شدهاند. این واقعیت تلخ را حضرات مسئول میدانند و در عین حال حاضر نیستند کار را به افراد کاردان بسپارند تا با حفاظت کامل از منافع ملی، مساله هستهای را به سرانجام برسانند.»
این روزنامه ضمن انتقاد از باز ماندن طولانیمدت پرونده هستهای و بلاتکلیفی برجام افزود: «بعد از شکست ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و روی کار آمدن دموکراتها فرصت خوبی برای احیای برجام و بستن پرونده تحریمها به وجود آمد ولی کاسبان تحریم مانع رسیدن به توافق در این زمینه شدند و تا امروز هم به ایجاد مزاحمتها ادامه دادند و میدهند.»
همزمان سعید جلیلی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و مسئول اسبق پیگیری مذاکرات هستهای ایران گفت: «برخی افراد یک زمانی بر برجام تاکید کردند و در این مسیر رفتند ولی نتیجه نگرفتند، حالا اگر کسانی آمدند همان راه حل را تجویز کردند این یعنی یک تجربه تلخ را دوباره تکرار کردن.»
روزنامه کیهان نیز مدعی شد: «آمریکا که در شرایط کنونی بسیار ضعیفتر از گذشته خود و رو به افول قرار دارد، با مشاهده پیشرفت روزافزون جمهوری اسلامی در عرصههای مختلف و گسترش دامنه نفوذ و اقتدار آن در سطح منطقه و جهان، بیش از هر زمانی نیازمند مذاکره با ایران است.»
مجید تفرشی مورخ و پژوهشگر تاریخ اما از سوی دیگر با اشاره به سخنان اصولگرایان در سالگرد خروج آمریکا از برجام نوشت: «همان لاشه و جنازه برجام الان آرزوی دولت جدید است.»
حسن روحانی رئیسجمهوری سابق نیز شانزدهم اردیبهشت، در جلسه دورهای خود با وزیران و معاونانش گفته بود: «من امیدوار بودم که مساله برجام در اسفند ۹۹ یا فروردین ۱۴۰۰ حل شود تا دولتی که بر سر کار میآید، دچار این مشکل بزرگ نباشد، برای احیای برجام همه چیز تمام شده و آماده بود. حتی موفق شدیم از طرفهای مذاکره امتیاز خروج سپاه پاسداران از فهرست گروههای تروریستی و لغو تحریم دفتر رهبری و نهادهای مربوط به ایشان را بگیریم که وقتی آن را به رهبری گزارش دادم، ایشان خیلی خوشحال شدند. اما متاسفانه این امکان فراهم نشد.»
این در حالی است که اخیرا دهها تن از دیپلمات های ارشد سابق آمریکا در نامهای به جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا، از او خواستند تا همه تلاشهای مربوط به دیپلماسی با ایران را متوقف کند.
این نامه میگوید که استراتژی فعلی بایدن برای کاهش تحریمها در ازای رفتار خوب از سوی جمهوری اسلامی ایران خطرناک است.
این دیپلماتها میگویند این سیاست خطرناک است چرا که «به ترجیحات جمهوری اسلامی ایران» وابسته میشود.
امضا کندگان نامه به بایدن میگویند فشار حداکثری «تنها سیاست مؤثر برای محافظت از مردم آمریکا، مردم ایران و سایرین در منطقه و جهان از تهدیدهای جمهوری اسلامی است.»
جو بایدن رئیس جمهوری آمریکا که در دوران رقابتهای انتخابی «احیای برجام» را از اهداف خود اعلام کرده بود، با ورود به کاخ سفید تلاش کرد به قول خود عمل کند، اما مذاکرات احیای برجام بعد از دو سال تداوم در اواخر تابستان ۱۴۰۱ و به علت آنچه «زیاده خواهی» و «خواستههای فرابرجامی» مقامات جمهوری اسلامی عنوان شد، معلق و در پی گسترش اعتراضات مردم ایران در پاییز ۱۴۰۱، به طور کامل از دستور کار دولت ایالات متحده خارج شد.