در حالیکه اعتراض‌ها به آلودگی هوا در ایران معمولا شرایط آلودگی در تهران و کلانشهرها را نشانه می‌گیرد، گزارش‌ها حاکی از آن است که بدترین لطمه‌های آلودگی هوا به ساکنان مناطقی غیر از تهران وارد شده است؛ جایی مانند روستای «کزاز» در همسایگی صنایع پتروشیمی و پالایشگاهی اراک.
روزنامه شهروند که در تهران منتشر می‌شود، گزارشی تهیه کرده که نشان می‌دهد آلودگی ناشی از فعالیت پالایشگاه و نیروگاه حرارتی و پتروشیمی شازند در اطراف روستای کزاز اراک، زندگی بیش از ۶۷۰ خانواده را در این منطقه با خطر روبرو کرده است.
به گزارش روزنامه شهروند، سقط جنین، تولد نوزادان نارس، کودکان کند ذهن، سرطان خون و رواج سردردهای شدید، حاصل فعالیت مجموعه‌های صنعتی اطراف روستای کزاز است. این روستا همچنین با داشتن ۳۰ کودک استثنایی یک رکورد را از این نظر به خود اختصاص داده است. این گزارش به نقل از برخی ساکنان روستا نوشته است که پزشکان در تهران دلیل مشکلات جسمی کودکان این روستا را آلودگی هوای ناشی از فعالیت پتروشیمی و پالایشگاه اعلام کردند.
بر اساس این گزارش، فعالیت واحد‌های صنعتی در اطراف این روستا محصولات کشاورزی و دامی روستا را نیز آلوده کرده است. مسئول دفتر بهداشت روستا گفته است که پساب صنعتی پالاشگاه و پتروشیمی وارد خاک شده و آب کشاورزی و به دنبال آن خاک را آلوده کرده است. به گفته روستائیان، دامهای آنها دیگر خریدار ندارد و همه این گوسفندان را به عنوان دام آلوده می‌شناسند. محصولات کشاورزی این روستا نیز به شدت کاهش یافته است و همان محصولات اندکی که برداشت می‌شود نیز مشتری ندارد.
امیر انصاری، مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان مرکزی به خبرنگار این روزنامه گفته است: «متاسفانه هرگاه حجم تولیدات پالایشگاه بنا به ضرورت اعلامی از کشور افزایش می‌یابد بر حجم آلایندگی‌های آن نیز افزوده می‌شود. اگر حجم تولیدات پالایشگاه در حد استانداردهای تعریف شده باشد هرگز شاهد افزایش حجم آلاینده‌ها نخواهیم بود. در مرداد امسال افزایش آلاینده‌های وضعیت خاصی را در اراک ایجاد کرد به طوریکه این شرایط اداره کل حفاظت محیط زیست استان مرکزی را مجبور به اعزام کارشناسان واحد آزمایشگاهی به پالایشگاه امام خمینی شازند کرد و کمیته اضطرار در فرمانداری شازند تشکیل شد. وضعیت به گونه‌ای شده بود که همه مراکز درمانی و بهداشتی به حالت آماده باش درآمدند و همه مسابقات ورزشی را هم لغو کردیم. در حال حاضر پرونده‌ای در این رابطه در دادستانی مطرح است و طی مکاتباتی از مسئولان خواستار پاسخگویی در این رابطه شده‌ایم».
مدیران محلی گفته‌اند که با اقداماتی، آلودگی‌های پتروشیمی، پالایشگاه و نیروگاه را کاهش داده‌اند اما به جز این سه صنعت بزرگ، حدود ۲ هزار و ۴۰۰ شرکت صنعتی دیگر در اراک فعالیت میکنند که نیازمند بازرسی‌های زیست محیطی هستند.
هر ماه ۱۰۰ سقط جنین نارس تنها در یک بیمارستان
اما آلودگی هوای ناشی از فعالیت‌های صنعتی تنها در روستای کزاز قربانی نمی‌گیرد. اسفند ماه سال گذشته خبرگزاری ایلنا گزارش داد که تنها در بیمارستان طالقانی اراک، ظرف ۱۰ ماه یکهزار و ۵۰ جنین در این مرکز سقط شدند. دکتر مریم مکتبی رئیس این بیمارستان گفت که در خیلی از موارد مادر در شرایط بسیار خطرناک مراجعه می‌کند و جنین بدون نیاز به اتاق عمل سقط می شود. او علت بسیاری از سقط‌ها را نامشخص اعلام کرد و گفت: «مادر پس از مشاهده حالات نگران کننده و قبل از مراجعه به پزشک در حالت سقط قرار می گیرد که عوامل مختلف از جمله آلودگی هوا در آن بی تاثیر نیست.»
او تاثیر آلودگی هوا و افزایش دو برابری سقط‌ها در سال ۱۳۹۲ را در حالی که تعداد روزهای آلوده هوا دو برابر سال گذشته بوده را رد نکرد و متذکر شد بحث آلاینده‌های هوا و فلزات سنگین در هوای اراک که آلودگی صنعتی محسوب می‌شود و تاثیر آن روی سیستم تنفسی مادر و اثر آن بر جنین از نظر علمی ثابت شده است.
ارتباط مستقیم آلودگی هوا با وزن نوزاد
در همین رابطه، دکتر پیام دادوند، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات اپیدمیولوژی محیط زیست بارسلون اسپانیا روز سه‌شنبه در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان گفت که نتایج تحقیق روی سه میلیون مادر باردار در دنیا نشان داده است که افزایش هر ۱۰ میکروگرم ریزگردها و آلودگی هوا، شانس تولد نوزاد با وزن کم را سه درصد افزایش می‌دهد و از وزن نوزاد سه گرم می‌کاهد.
او گفت: «آلودگی هوا منجر به تغییر در عملکرد ریه و جفت مادر باردار و انعقادپذیری خون وی می‌شود و بر انتقال اکسیژن و مغذی‌ها به جنین تاثیر می‌گذارد به همین دلیل احتمال زایمان زودرس برای مادر باردار و کاهش وزن جنین افزایش می‌یابد.»
به گفته این متخصص اپیدمیولوژی محیط زیست، آلودگی هوا از مغز تا ریه جنین و بر روی رشد و نمو آن تاثیر دارد.
یافته های تحقیقاتی که این متخصص از آن سخن میگوید، میتواند نشان دهنده نقش آلودگی هوا در افزایش سقط جنین در اراک و معضلات ساکنان روستای کزاز باشد.