شبکه اجتماعی کلابهاوس که با شروع همهگیری کرونا در جهان آغاز به کار کرد، این روزها تبدیل به اتاق نشیمنی شده است که مردم را در مقابل سیاستمداران مینشاند و یا به آنها اجازه میدهد از هر جای دنیا در اتاقی جمع شوند و مسائل روز را با یکدیگر به بحث بگذارند.
پیوستن کاربران ایرانی به کلابهاوس با انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ همزمان شده و اتاقهای فارسی کلابهاوس، این روزها همه را - از موافقان شرکت در انتخابات گرفته تا کسانی که آن را تحریم کردهاند - رودرروی هم قرار داده است.
مقامات جمهوری اسلامی ایران هم از این فرصت برای طرح مستقیم مواضع خود با کاربران بهره بردهاند. از محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، تا چهرههایی چون مصطفی تاجزاده عضو جبهه مشارکت، اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهوری ایران، محمود احمدینژاد کاندیدای رد صلاحیتشده، و عبدالناصر همتی از کاندیداهای ریاست جمهوری امسال، همگی در شبکه اجتماعی کلابهاوس حاضر شده و به پرسشهای خبرنگاران و مردم پاسخ دادهاند.
نگین شیرآقایی، روزنامهنگار و مدیرعامل شرکت «اوپن گروس» به صدای آمریکا گفت، کلابهاوس توانست صدای بخشی از جامعه را که قبلا کمتر شنیده میشد انعکاس دهد. به گفته خانم شیرآقایی، با آشنا شدن افراد با دیدگاههای مختلف، دایره افرادی که انتخابات را تحریم کردهاند در میان «افراد بانفوذ» نیز گستردهتر شد و «کلابهاوس جادوی کسانی را که با هدف تبلیغ برای انتخابات آمده بودند باطل کرد.»
یکی از شاخصترین افرادی که در کلابهاوس از تحریم انتخابات گفت فائزه هاشمی رفسنجانی بود. خانم هاشمی که از تریبون صدا و سیما و سخنرانی در عرصههای عمومی منع شده است، شش ساعت و نیم در این شبکه صحبت کرد و شانزده هزار نفر در دو اتاق مجزا، صحبتهایش را گوش دادند.
تبلیغ برای انتخابات یا رویارویی با مخالفان؟
روزهای منتهی به برگزاری انتخابات ریاست جمهوری ایران، موافقان و مخالفان شرکت در انتخابات را در اتاقهای چند ساعته گرد هم آورده است.
هر چند در مواردی به مخالفان نیز اجازه طرح سوال داده شد، اما در بسیاری از موارد، خبرنگاران رسانههای فارسی زبان خارج از ایران اجازه حضور روی صحنه و پرسیدن سوال را پیدا نکردند.
با این حال نگین شیرآقایی معتقد است رویکرد کاربران مخالف در این شبکه اجتماعی به گونهای بود که باعث شد کاندیداها و کسانی که به دنبال گرم کردن تنور انتخابات هستند از هدف اولیه خود که تبلیغات انتخاباتی بود دور شده و مجبور به پاسخگویی شوند.
خانم شیرآقایی میگوید گفتمانهایی که وارد کلابهاوس شد با آن چه قبلا در جامعه شکل میگرفت تفاوت عمدهای داشت، اما دشوار میتوان گفت که این شبکه اجتماعی توانسته تحملپذیری را در جامعه بالا برده باشد.
آیا کلاب هاوس، به سرنوشت توییتر دچار خواهد داشت؟
در انتخاباتهای پیشین، شبکههای اجتماعی چون اینستاگرام و توییتر، نقش پررنگی ایفا کردند. پس از آن، توییتر فیلتر شد و اینستاگرام هم بارها تا مرز فیلترینگ پیش رفت.
از همین رو، ایجاد اختلال در کلابهاوس این نگرانی را مطرح کرد که این شبکه اجتماعی هم ممکن است به زودی مسدود شود.
محمد جواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و یکی از نخستین مقاماتی که به کلابهاوس پیوست، پیشنهاد جریمه روزانه ۵۰ میلیارد تومانی را برای اپراتورهایی که «خودسرانه» در این اپلیکیشن اخلال ایجاد کردند ارائه داد که این پیشنهاد توسط دولت تصویب شد.
در عین حال، محمدجعفر منتظری، دادستان کل ایران، گفت درباره مسدودشدن کلابهاوس در ایران «تصمیمى» گرفته نشده است.
با این وجود، سرنوشت کلابهاوس در ایران همچنان مبهم است و کاربران داخل ایران سعی میکنند از فرصت ایجاد شده پیش از انتخابات، بیشترین استفاده را ببرند.
اپلیکیشن کلابهاوس از نهم ماه مه در دسترس کاربران آندروید هم قرار گرفت و تا زمانی که این مطلب تنظیم شده بیش از ۱۵ میلیون بار دانلود شده است.