ابراهیم حاتمیکیا، کارگردانی که بیشتر فیلمهایی با موضوع جنگ ایران و عراق میسازد، از رئیس جمهوری و مسئولان دولت ایران خواسته است تا در مورد سخنان ۶ ماه پیش عباس کیارستمی در مورد این جنگ هشت ساله موضع گیری کنند.
ابراهیم حاتمیکیا در هنگام دریافت جایزه بهترین کارگردانی در جشنواره فیلم مقاومت به خاطر ساخت فیلم «چ»، با اشاره به سخنان چند ماه پیش عباس کیارستمی گفت: «عزیز کردهای حرفهایی زد و شهدا را افرادی دانست که قربانی جنگ شدهاند...البته از قبل هم میدانستم که جریانی وجود دارد که نسبت به جنگ بیاعتنا است. ایشان عزیز کرده بودند و هستند. ایشان همیشه پرچم ایران را در جشنوارههای خارجی بالا بردهاند و دستشان درد نکند اما آنچه اکنون رخ داده میزان را به دست بچهها و کسانی میدهد که باید متوجه برخی از امور باشند».
اشاره حاتمی کیا به سخنان ۶ ماه پیش کیارستمی در جلسه پرسش و پاسخ دانشجویان سیراکیوز آمریکا بود. ویدئوی این سخنان که مربوط به اسفند سال گذشته است، در شبکه های اجتماعی منتشر شده بود. کیارستمی در این جلسه گفته بود: «یک هفته قبل از اینکه اینجا بیایم یکی از فیلمسازانی که سالها فیلم جنگی ساخته (اشاره به ابراهیم حاتمی کیا) فیلمهای پرهزینه جنگی و البته با مخاطب کمتر برای اینکه مخاطب ایرانی دیگر حوصله جنگ نداشت، بنابراین بودجه های خیلی سنگین میگیرد و فیلمهای جنگی میسازد، گوش من را پیچانده بود که زمانی ما داشتیم میجنگیدیم کیارستمی داشت دنبال دفترچه دوستش میگشت.» کیارستمی با بیان اینکه فیلم خانه دوست کجاست یکی از پربینندهترین فیلمهایی بود که من ساختم، به کامنت هایی که در واکنش به متن حاتمی کیا نوشته شده اشاره کرد و گفت که یکی از کاربران در کامنتی نوشته بود: «فیلم خانه دوست کجاست ماندگار شد چون راجع به یک ارزش انسانی صحبت میکرد. اما فیلمهای تو(حاتمی کیا) نماند چون تو راجع به دورهای از تاریخ ایران حرف زدی که تازه آن دوره هم بچهها را به هیجان آوردی و احمدپورهای دیگر رفتند در جنگ و کشته شدند و حالا پس از سالها میشود راجع به آنها فکر کرد که آنها چطوری از بین رفتند. در یک جنگی که هیچ مفهومی نداشت.»
این سخنان کیارستمی بود که موجب شد ابراهیم حاتمیکیا در هنگام دریافت جایزه برای فیلم چ، خواستار واکنش مسئولان دولتی به سخنانی بشود که آنها را اظهار نظری «غیرقابل چشم پوشی درباره شهدا» عنوان کرد.
این فیلمساز گفت که از رئیس جمهوری، وزیر ارشاد، حجت الله ایوبی، رئیس سازمان سینمایی و محمدرضا جعفری جلوه، مدیر بنیاد سینمایی فارابی انتظار دارد نظرشان را نسبت به این نگاه به صراحت بگویند.
نظر مدیران دولتی
واکنش دو نفر از مدیران دولتی که حاتمی کیا آنان را به اظهار نظر دعوت کرده است، همان گونه که پیش بینی میشد، رد نظر کیارستمی بود. حجت الله ایوبی، رئیس سازمان سینمایی، گفت: «این صحبتها برای شش ماه قبل است و انتشار آنها در هفته دفاع مقدس برای من جای سؤال دارد، بنابراین خواستهام که متن کامل سخنرانی را برای من بیاورند تا پس از خواندن آن اظهار نظر کنم»
او اضافه کرد: «تا آنجایی که بنده خبر دارم و با اهالی هنر و سینما در رشتههای مختلف محشورم، دفاع مقدس خط قرمز همه است».
ایوبی چند روز بعد، دوشنبه هفتم مهرماه پس از تماشای ویدئوی مربوط به سخنان کیارستمی گفت: «نکتهای که امروز همه اعلام میکنند این است که کیارستمی این حرف را از قول خودش زده است درصورتی که او فقط نظراتی را نقل قول کرده است. از رسانهها می خواهم توضیح دهند که ایشان نقل قول کرده است و این صحبت بیان و نظر رسمی کیارستمی نیست.
رئیس سازمان سینمایی وزارت ارشاد گفت که شخصا با کیارستمی چندبار صحبت کرده است. به گفته او «کیارستمی با تمام وجودش به دفاع مقدس عشق میورزد» و «در جایی گفته است که میخواهم به شیوه و سبک خودم جلوههایی از دفاع مقدس را ترسیم کنم و درباره آن فیلم بسازم».
علی جنتی وزیر ارشاد اما روز شنبه درباره این اظهار نظر کیارستمی گفت : «این حرفی که ایشان زده قابل قبول نیست. ایشان میگوید جنگ نامفهوم. دفاع مقدس که دیگر جزء حماسههایی است که همه آحاد ملت به آن معتقدند. دفاع مقدس، دفاع از سرزمین، دفاع از اسلام، دفاع از نوامیس بوده و دیگر کسی نمیتواند آن را زیر سوال ببرد».
ادامه انتقادهای تند حاتمی کیا و موضع گیری مهدی هاشمی
حاتمی کیا چند روز پیش از این دعوت به موضعگیری، در برنامه سینمایی هفت از تلویزیون دولتی ایران، سینمای ایران را شامل سه جریان دانست؛ یکی فیلمهای سیاه نما و جشنوارهای که فیلمهایشان برای مخاطب موبور آن طرف آب میسازند. دیگری فیلمسازانی که برای جیب مردم فیلم میسازند ، حاتمی کیا یک جا آنها را حلالترین فیلم سازان دانست و جریان سوم را جریان میانهای عنوان کرد که دنبال مطرح کردن مشکلات و زخمهای جامعه و آرمانهایی مثل ورود عرفان به سینما است. او سومین دسته را مظلومترین فیلمسازان دانست.
این کارگردان، پیشتر فیلمسازانی مانند اصغر فرهادی و رخشان بنی اعتماد را نیز به شدت مورد انتقاد قرار داده بود. این رفتار او انتقادات برخی منتقدان سینما و کارگردانان از جمله کیومرث پوراحمد را به دنبال داشت.
عباس کیارستمی، در واکنش به آخرین اظهار نظر حاتمی کیا درباره خود، به روزنامه شرق به خواندن این بیت اکتفا کرد: «گر خستهدلی نعره زند بر سر کویی / عیبش نتوان گفت که بیخویشتن است آن».
آخرین واکنش به سخنان ابراهیم حاتمی کیا درباره سینماگران را مهدی هاشمی، بازیگر شناخته شده تاتر و سینمای ایران داشت. هاشمی در این باره بدون اشاره به حاتمی کیا گفت: «هیچ هنرمندی حق ندارد برای دیگری تعیین تکلیف کند. چند نفری که تکیه به دولت دارند و با بودجه دولتی فیلمهایی گران میسازند حق ندارند به دیگران بگویند که چه فیلمی بسازند و یا چگونه رفتار کنند.»
به گفت او، کسی که برای فیلمش از بودجه چند میلیاردی دولتی استفاده میکند نباید وکیل وصی دیگران شود و به مسئولان و یا فیلمسازان امر و نهی کند که چگونه رفتار کند.
سینمای دفاع مقدس که ابراهیم حاتمی کیا در آن فعال است از سوی دولت و نهادهای دولتی حمایت میشود. گفته می شود حاتمی کیا برای آخرین کار خود، فیلم سینمایی «چ»، حدود ۴ میلیارد تومان از دولت بودجه دریافت کرده است.