سازمان حقوق بشری ههنگاو در گزارشی با استناد به آمار خود از وضعیت بازداشتگاهها و زندانهای جمهوری اسلامی در سال ۲۰۲۳، اعلام کرد در این سال دستکم ۳۲ زندانی جان خود را از دست دادهاند که ۱۱ نفر از آنها زیر شکنجه جان باختهاند.
ههنگاو همچنین اعلام کرد در این مدت دو زندانی نیز اندکی پس آزادی به طرز مشکوکی جانشان را از دست دادهاند و یک متهم نیز در حین فرار، با شلیک مستقیم نیروهای اداره اطلاعات کشته شده است.
بر اساس این گزارش، همچنین ۹ زندانی به دلیل عدم رسیدگی پزشکی و تعلل در انتقال به مراکز درمانی و ۳ زندانی به دلیل مسمومیت مشکوک، جان خود را از دست دادهاند و در ۴ مورد نیز زندانی در درگیری با دیگر زندانیان به قتل رسیده است. سه مورد خودکشی و یک مورد سکته قلبی قبل از اجرای حکم اعدام نیز در زندانهای جمهوری اسلامی در سال ۲۰۲۳ گزارش شده است.
ههنگاو در گزارش خود همچنین خاطرنشان کرد که بازداشتگاههای امنیتی سپاه پاسداران و اداره اطلاعات در سراسر ایران و بسیاری از زندانهای عمومی تاکنون مورد بازدید نهادهای بینالمللی حقوق بشری قرار نگرفته و هیچ کنترل قضایی به این بازداشتگاهها وجود ندارد.
جاوید رحمان گزارشگر ویژه سازمان ملل در زمینه حقوق بشر ایران، در مصاحبه اختصاصی با صدای آمریکا، ضمن انتقاد از جمهوری اسلامی در مورد عدم صدور مجوز برای سفر به ایران، گفت: اگر چنین اجازهای داده شود، باید بتوانم بدون محدودیت از زندانها بازدید کنم و با فعالان حقوق بشر ملاقات کنم اما حکومت ایران تاکنون این اجازه را به من و همکارانم نداده است.
گفتنی است یک سخنگوی وزارت خارجه ایالات متحده، روز پنجشنبه سوم اسفند، با اشاره به «کشته شدن نیکا شاکرمی به دست نیروهای امنیتی حکومت ایران» بر تعهد آمریکا در حمایت از حقوق بشر مردم ایران و پاسخگو کردن جمهوری اسلامی ایران برای کشتار معترضان تاکید کرد.
یک سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به گیتا آرین، خبرنگار صدای آمریکا، درباره اسناد منتشر شده مبنی این که نیکا شاکرمی قبل از کشته شدن به دست نیروهای امنیتی حکومت ایران، مورد تجاوز جنسی قرار گرفته بود گفت: «ما نمیتوانیم صحت اسناد فاششده را تایید کنیم، اما پیشتر کشتن وحشیانه نیکا شاکرمی و رفتار هولناک با دیگر دختران جوان و کشتار معترضان، فارغ از سنشان، را که در تظاهرات مسالمت آمیز شرکت داشتند و مورد ضرب و جرح، شکنجه، خشونت جنسی، قرار گرفتهاند، محکوم کردهایم.»
او همچنین با اشاره به نقض حقوق بشر در جریان سرکوب اعتراضات در چند سال گذشته گفت: «در جریان آن اعتراضات و پس از آن، ما متعهد شدیم که برای حمایت از حقوق انسانی مردم ایران و پاسخگو کردن رژیم ایران اقدام کنیم. این تعهد همچنان بر قوت خود باقی است و در رویکرد ما به ایران نقشی اساسی و اشکال مختلفی دارد.»