شصت و هفتمین جلسه دادگاه حمید نوری، متهم به مشارکت در اعدام های تابستان ۶۷ در گوهردشت روز جمعه بیست و نهم بهمن ۱۴۰۰ با شهادت محمد ایزدجو در استکهلم سوئد برگزار شد.
محمد ایزدجو بیست و ششم دی ماه ۱۳۶۱ در نوزده سالگی دستگیر و به بند ۲۰۹ زندان اوین منتقل شد. او از بدو دستگیری و انتقال به زندان اوین مورد شکنجه قرار گرفت تا حدی که پاهایش تا زانو عفونت کرد. شاهد پس از تحمل انفرادی و بازجویی های طولانی در مهر ۱۳۶۲ در یک دادگاه به زعم شاهد «شرعی» چند دقیقه ای در زندان اوین بر اساس هشت مورد اتهام مندرج در کیفرخواست به هشت سال زندان محکوم شد.
از موارد اتهامی او، همکاری با سازمان چریک های فدایی خلق ایران، دعوت مردم به قیام علیه جمهوری اسلامی ایران و تلاش برای هماهنگی میان «ضدانقلابیون» و معترضان یا همان جنبش های اعتراضی مردمی بود.
محمد ایزدجو دوران محکومیت خود را طی چهار سال در زندان های گوناگون سپری کرد. او چند ماه پیش از شروع اعدام ها در زندان گوهردشت، با گروهی از زندانیان در حال اعتصاب غذا در بهمن ۱۳۶۶ به آن زندان منتقل شد.
محمد ایزدجو گفت ساعت شش صبح روز نهم شهریور خبر اعدام ها را از حمید نصیری از طریق مورس شنید. او گفت حمید نصیری همان روز به دار آویخته شد. شاهد همان روز در برابر هیئت مرگ از جمله نیری، اشراقی، ناصریان قرار گرفت. او به سوالات به گفته خودش «تفتیش عقاید» هیئت مرگ پاسخ نداد. او همان روز ۴۰ ضربه شلاق خورد. به گفته شاهد، ناصریان گفت که امام گفته نباید مرتد و محاربی زنده بماند و ما آنقدر شما را می زنیم که یا مسلمان شوید یا بمیرید. ایزدجو شهادت داد که در پایان اعدام ها یکصد و هشتاد زندانی زنده مانده بودند.
محمد ایزدجو از ناصریان به عنوان دادیار و مدیر زندان، لشکری، سرپاسدار و «عباسی» یا همان حمید نوری، دادیار زندان گوهردشت نام برد. شاهد گفت چند بار متهم را با دیگر مسئولان در آنجا دید و در روزهای اعدام شاهد بود که متهم چند بار زندانیان را به سمت آمفی تئاتر، محل اعدام ها برد.
توماس سودرکویست، یکی از وکلای مدافع نوری در دادگاه امروز مدعی شد که در ارتباط با نقش و جایگاه حمید نوری، گفته های شاهد در بازپرسی پلیس سوئد با شهادتش در دادگاه مغایرت دارد. وکیل نوری گفت شاهد در بازجویی های پلیس در تشریح وظیفه و نقش «عباسی» گفته بود که لشکری و ناصریان به عباسی دستور می دادند و لشکری رئیس عباسی بود. شاهد گفته بود نوری را «دادیار عباسی» صدا می کردند. او زیردست لشکری و یک «کارمند اداری» بود.
شاهد در پاسخ به وکیل مدافع نوری گفت، عباسی از لشکری حرف شنوی داشت اما این به آن معنا نیست که لشکری رئیس او بود. شاهد گفت او نمی داند نسبت سازمانی نوری با لشکری چه بود و شهادت امروزش مکمل سخنانش در بازجویی پلیس است. شاهد در بخشی دیگری ادعا کرد که وکیل مدافع نوری در پرسش ها، سخنان او را تحریف می کند.
محمد ایزدجو در مورد ظاهر و نحوه شناسایی متهم گفت او معمولا چهره آرامی داشت و بی تفاوت بود. او آدمی بود که فرقی نمی کرد در رابطه با آدم ها کار می کند یا یک بسته کاغذ یا مقوا را جابجا می کند.
محمد ایزدجو در مورد فضای زندان و روحیه زندانیان نجات یافته از اعدام ها گفت که زندانیان با شوک سنگینی روبرو شده بودند. بندها از زندانیان خالی شده بود و نجات یافتگان باید ساک‌های اعدام شدگان را می‌بستند.
محمد ایزدجو در جلسه امروز دادگاه شهادت داد که در چهارم اسفند ۱۳۶۷ به همراه گروهی شامل ۹۰۰ زندانی نجات یافته از اعدام ها به زندان اوین منتقل و در حالیکه برهنه شده بودند با خشونت شدید و کابل با آنها برخورد شد. طبق برنامه قرار بود همگی زندانیان در فردای آنروز آزاد شوند، اما او و بیست زندانی دیگر از شرکت در راهپیمایی مقابل دفتر سازمان ملل متحد سر باز زدند. شاهد گفت بعد از این اتفاق زندانیان آزادنشده فکر می کردند که قرار است به بند ۲۰۹ زندان اوین منتقل و اعدام شوند. شاهد با تاخیر در بیست و دوم اسفند ۱۳۶۷ از زندان اوین آزاد شد.
در جلسه امروز دادگاه در مورد «کتاب سیاه کشتار ۶۷» به تفصیل از شاهد، محمد ایزدجو پرسش شد. شاهد گفت در این کتاب اسامی چهار هزار و هفتصد و نود و نه زندانی اعدامی درج شده است. کتاب در سال ۱۳۷۸ توسط انتشارات «گفتگوهای زندان» منتشر شده است. «گفتگوهای زندان» که تا به حال ۱۸ جلد کتاب در مورد زندان های ایران منتشر کرده است، ابتکار عمل زندانیان سیاسی چپ، رادیکال و غیرمذهبی است و به سازمان و ارگان خاصی وابسته نیست و تنها از زندانیان سیاسی زمان شاه و جمهوری اسلامی تشکیل شده است.
محمد ایزدجو درباره کتاب سیاه کشتار ۶۷ توضیح داد که اسم هر اعدامی با شهادت حداقل دو شاهد ثبت شده است. کتاب دارای دو منبع اصلی است. منبع نخست شامل گزارش اصلی شاهد است و منبع شماره ۲ از گزارش های سال های ۶۷ تا ۶۹ فعالان دفاع از زندانیان سیاسی در داخل کشور تهیه شده است. شاهد گفت اهمیت این فهرست در آن است که پیروز دوانی، یکی از افراد فعال در روند جمع آوری این اسامی در دوره موسوم به قتل های زنجیره ای، ربوده شد و به قتل رسید. شاهد گفت ویراستار نهایی و فرد مسئول تدوین و نشر کتاب سیاه شخص اوست.
محمد ایزدجو شهادت داد که بنا به اطلاعات بدست آمده دست کم حدود چهارصد تا پانصد نفر در زندان گوهردشت اعدام شده اند که از میان آنها حدود صد و بیست پنج تن بطور قطع زندانیان چپ و کمونیست بودند. شاهد گفت این تعداد می تواند به مراتب بیشتر باشد و تخمین آنها حدود هفت هزار زندانی اعدامی در سرتاسر ایران است.
کتاب سیاه کشتار ۶۷ هم اینک یکی از مدارک کتبی اصلی مندرج در کیفرخواست پرونده حمید نوری است.
جلسه بعدی دادگاه حمید نوری دوشنبه دوم اسفند ۱۴۰۰، بیست و یکم فوریه ۲۰۲۱ با شهادت حمید اشتری در استکهلم سوئد برگزار خواهد شد.
