معاون حقوقی و امور مجلس وزارت آموزشوپرورش رویکرد فعلی در گزینش معلمان را همراه با «تندرویهای بیمورد و سهلانگاری» دانسته و گفته که کاهش سهم «مصاحبه» و افزایش وزن «نمره علمی» در آزمون استخدامی جدید مورد توجه قرار گرفته است.
به گفته قاسم احمدی لاشکی، در عین حال «گزینش» را در آموزش و پرورش ضروری دانسته و گفته «صرفا بار علمی نمیتواند ملاک استخدام و خوب بودن افراد باشد.» به گفته این مقام دولتی گزینش برای تمامی دستگاهها ضروری است و در آموزشوپرورش از «اهمیت ویژهای» برخوردار است.
لاشکی تاکید کرده که در آزمون امسال، ۴۰ درصد نمره علمی و ۶۰ درصد مصاحبه در نظر گرفته شد که پیشنهاد ما برای سال آینده این است که ۷۰ درصد از وزن به نمره علمی و ۳۰ درصد به مصاحبه اختصاص داده شود.
فعالان صنفی و فرهنگی بر این باورند که اظهارات معاون وزیر آموزش و پرورش تنها در حد حرف باقی خواهد ماند و در صورت عملی شدن ترکیب جدید و کاهش سهم مصاحبه به ۳۰ درصد، همچنان تاثیر بسیار بالایی در «گزینش» خواهد داشت.
گزینش در ادبیات جمهوری اسلامی از همان آغاز شکلگیری حکومت روندی برای استخدام نیرو در شغلهای مختلف بود که به تعبیر منتقدان مبتنی بر «تفتیش عقاید» و کندوکاو در باورها و زندگی شخصی افراد است که از طریق آن در بیش از چهار دهه گذشته نیروهای متخصص بسیاری به دلایل مبهم و سلیقهای از دسترسی به شغل محروم شدهاند. هستههای گزینش در ساختار جمهوری اسلامی یک مجموعه سازمانی گسترده است که از همان ابتدای تاسیس حکومت آغاز به کار کرد.
ادعای معاون وزیر در حالی است که وزیر آموزش و پرورش دولت پزشکیان پیشتر درباره تایید صلاحیت هفت هزار نفر از افراد رد شده در گزینش معلمی، ادعا کرده بود که «پرونده گزینش تمام کسانی که به نتیجه گزینش خود معترض بودند، در حال بررسی مجدد است و تاکنون بیش از ۱۵ هزار پرونده مورد بررسی قرار گرفته است.» گزارشها اما نشان میدهد که به رغم این ادعا کماکان از مجموع ۷۲ هزار نفری که برای مصاحبه گزینش معلمی معرفی شده بودند، بیش از ۴۴ هزار نفر رد صلاحیت شدند.
محمدجعفر قائم پناه که با حکم پزشکیان به عنوان مسئول اداره امور گزینش کشور منصوب شده، گفته بود «آزمون دبیری سال ۱۴۰۳ که با حضور ۳۸۱ هزار نفر برگزار شد و از اینکه ۴۸ هزار نفری که معرفی شدند تنها ۱۶ هزار و ۳۰۰ نفر تایید صلاحیت شدند.» به گفته این مقام دولتی از میان تقریبا سی و دو هزار نفر مردود شده «۴۴۰۰ نفر کد ۱۹ گرفتهاند.»
اصطلاح «کد ۱۹» در نظام گزینش آموزش و پرورش جمهوری اسلامی، به داوطلبانی اطلاق میشود که به دلایل مختلف از جمله عدم احراز شرایط گزینش اخلاقی، اعتقادی، سیاسی یا اجتماعی، از فرآیند جذب نیرو رد صلاحیت میشوند.
در همین رابطه حسین داودالموسوی؛ مدیرکل دبیرخانه هیأت مرکزی گزینش وزارت آموزشوپرورش در واکنش به انتقادات از رد صلاحیتها به خبرگزاری تسنیم گفته بود: «گزینش متولد انقلاب اسلامی است و به فرمان امام خمینی در سال ۶۱ تأسیس شد؛ پایهگذار گزینش، آموزش و پرورش بوده و بزرگترین هیئت مرکزی کشور مربوط به گزینش آموزش و پرورش است و معمولاً گزینش این وزارتخانه در بسیاری از موضوعات نقش راهنما در مجموعه گزینش کشور داشته است.»
این مقام مسئول همچنین در مورد فرآیند گزینش توضیح داده است: «فرآیند جذب در آموزش و پرورش بدین شرح است که در ابتدا آزمون علمی، مصاحبه تخصصی و بررسیهای پزشکی انجام میشود. در این مرحله سلامت جسم و روان افراد بررسی خواهد شد و پس از آن فرآیند گزینش آغاز میشود که شامل تحقیق از محلهای گوناگون، مصاحبه و استعلام از مراجع ذیصلاح است.»
موسوی بدون اشاره به صلاحیت علمی افراد گفته است که معلمی جزء «مشاغل حساس» است و «باید ضابطه عمومی و اصلح رعایت شود» و به گفته او ضابطه عمومی ۷ بند را شامل میشود که «اعتقاد به دین اسلام یا یکی از ادیان مصرح در قانون اساسی، التزام عملی به احکام اسلامی، اعتقاد و التزام به ولایت فقیه، نظام جمهوری اسلامی و قانون اساسی، عدم اشتهار به فساد اخلاقی، عدم سابقه وابستگی تشکیلاتی، عدم سابقه محکومیت کیفری موثر و عدم اعتیاد به مواد مخدر» این ضوابط هستند.
بنابر اعلام مدیرکل دبیرخانه هیأت مرکزی گزینش وزارت آموزشوپرورش، افراد با این ۷ شاخص سنجیده و در صورت احراز صلاحیت عمومی، انتخاب «افراد اصلح» آغاز میشود. انتخاب اصلح نیز ملاکهایی از جمله حضور فرد در فعالیتهای اجتماعی، مذهبی و سیاسی دارد؛ این شاخصها بررسی شده و امتیازی به فرد تعلق میگیرد یعنی فرد باید حداقل نمره را کسب کند تا بتواند وارد آموزش و پرورش شود.