لینکهای قابل دسترسی

خبر فوری
جمعه ۲۶ بهمن ۱۴۰۳ ایران ۰۶:۳۳

بازیافت مواد مغذی از ماهی برای کشاورزی


ماهی از غریبه خوشش نمی آید

الن پرلمن در حالی که این را می گوید، در یکی از چهار حوضچه پلاستیکی آب خوراک ماهی می ریزد. این حوضچه های پلاستیکی واقع در خلیج چزاپیک، تقریباً به فاصله ی نیم ساعت از شهر بالتیمور مرکز ایالت مریلند، مثل استخرهای بادی مخصوص بچه ها هستند؛ فقط عمق شان زیادتر است و مثلا تا کمر آدم می رسد.

الن منتظر است تا ماهی های تیلاپیای پرورشی برای غذا به سطح آب هجوم بیاورند و در همین حال می گوید: «شاید فکر کنید که ما اینجا ماهی پیرانیا داریم.» اما ماهی ها انگار از سر لجبازی، از جایشان جم نمی خورند. الن زیر لبی می خندد و می گوید: «شاید هم نه».

او می گوید ماهی ها صدای او و صدای پای او را می شناسند، ولی صدای خبرنگار را نه، و اضافه می کند: «ماهی ها جانوران بسیار حساسی هستند.»

نقطه دوست داشتنی محیط زیست
ولی آنچه به رشد محصولات الن کمک می کند جنبه ی خشن این موجودات ظریف است: در این حوضچه ها، آب سرشار از آنچه می توان «کود ماهی» خواند، از یک صافی می گذرد و به کرت های کشت گیاهان در مجاورت حوضچه می ریزد. در این باغچه ها کاهو و دیگر صیفی جات روی ورقه های یونولیت پرورش داده می شود.

الن می گوید: «این شیوه ای است برای بازیافت مواد مغذی ماهی».

این شیوه را آکواپونیکس می نامند، روشی که پرورش آبزیان را با هیدروپونیکس یا کشت گیاهان بدون استفاده از خاک ممکن می کند.

آکواپونیکس نقطه دلخواه دوستداران محیط زیست است. با این روش مدفوع آبزیان را به خوراک گیاهان تبدیل می کنند. در شیوه هیدروپونیکس، در مقایسه با روش های سنتی کشت و پرورش گیاهان آب کمتری استفاده می شود. برای کسانی که نگران استفاده از آفت کش های شیمیایی برای محصولاتشان هستند، این واقعیت که ماهیان و گیاهان با هم از آب استفاده می کنند به این معناست که کشاورزان آکواپونیک باید خیلی مراقب آنچه روی گیاهان می پاشند، باشند.

خانم پرلمن می گوید هر نوع اسپری به ماهی ها آسیب می رساند. حتی صابون های حشره کش که کشاورزان محصولات ارگانیک و غیر شیمیایی طرفدار آنها هستند هم برای ماهیان مضر است.

بخش دیگری از جاذبه آکواپونیکس این واقعیت است که زیاده روی در صید ماهی، اقیانوس های جهان را خالی می کند. نیمی از فرآورده های دریایی از حوضچه های کشت و پرورش ماهی به دست می آید، اما فضولات ماهی های این حوضچه ها موجب آلودگی برخی مناطق شده است.

دیوید لاو، میکروبیولوژیست مرکز «آینده قابل زیست» در دانشگاه جانز هاپکینز می گوید تعداد ماهی ها در اقیانوس ها کمتر شده، و تعداد ماهی های پرورشی روز به روز بیشتر می شود. مسئله این است که این کار را طوری انجام دهیم که مسئولانه باشد، به پایداری طبیعت کمک کند و در عین حال برای پرورش دهندگان ماهی سودآور باشد.

کوچک ولی مولد
مرزعه سیلبرن آکواپونیکس در مرکز آینده قابل زیست به این امر می پردازد. این مزرعه در کنار باغ گیاه شناسی بالتیمور اندکی بیش از یکسال پیش فعالیتش را آغاز کرد.

لورا جنلو مدیر این مزرعه می گوید در زمینی به وسعت ۲۸ متر مربع، هفته ای در حدود ده تا بیست کیلوگرم محصولات کشاورزی به عمل می آورد و برای فروش به هفته بازارهای محلی می برد.

او می گوید زمین زیر کشت نسبتاً کوچک است، ولی چهار – پنج کیلو سبزیجات هم مقدار خوبی است.

اوایل پاییز همین امسال، اولین ماهی بیست کیلوگرمی در این مزرعه به دست آمد، و انتظار می رود سالی ۲۷۵ ماهی پرورش یابد.

سودآوری؟
اما سودآور بودن یا نبودن آکواپونیکس هنوز محل پرسش است. هزینه انرژی عامل مهمی در این زمینه است.

آقای لاو می گوید: «ماهی تیلاپیا دمای ۲۱ درجه را دوست دارد. پس باید هوا را گرم نگه داریم».

هزینه مزرعه آکواپونیکس در سیلبرن از راه بورس های آموزشی تأمین می شود؛ ولی آکواپونیکسِ چزاپیک یک مزرعه تجاری با بودجه خصوصی است که هنوز به سوددهی نرسیده است. با این حال خانم پرلمن خوش بینانه می گوید تا نیمه های فصل زمستان سبزی های تازه با کیفیت بالا به بازار عرضه خواهد کرد.

ظرافت و زیباییِ هم زیستی گیاهان و ماهیان در مزارع آکواپونیکس توجه بسیاری را به خود جلب کرده است و در گوشه و کنار آمریکا و سراسر دنیا فعالیت ها و پروژه های غیرانتفاعی زیادی به آکواپونیکس روی آورده اند.

اما جنلو جانب احتیاط را از دست نمی دهد.

«فکر می کنم باید حواسمان باشد که درباره کارکرد این سیستم بیش از حد ذوق زده نشویم، چون خیلی چیزها هست که هنوز به طور کامل نمی دانیم. برای همین خیلی مهم است که عده بیشتری آکواپونیکس را تجربه کنند تا درعمل ببینیم چه روش هایی مؤثر است».
XS
SM
MD
LG