وزارت امور خارجه آمریکا اقدام جمهوری اسلامی ایران را در مجبور کردن آشکار اقلیت یهودی ایران برای برپایی یک سری تظاهرات بی‌سابقه ضد اسرائیلی در هشتم آبان ودر پنج شهر ایران «نفرت انگیز» خواند.
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا روز جمعه در ایمیلی به بخش انگلیسی صدای آمریکا گفت که دولت بایدن از گزارش‌هایی که مقامات جمهوری اسلامی «رهبران یهودی ایرانی و جوامع آنها را مجبور به شرکت در تظاهرات کردند» آگاه است.
ویدئوها و عکس‌های منتشر شده در پنج خبرگزاری حکومتی ایران و بررسی آنها در صدای آمریکاُ صدها یهودی ایرانی را نشان می‌دهد که در تظاهرات ضد اسرائیلی در تهران، محل استقرار بزرگترین جامعه یهودی در ایران، و همچنین شهرهای شیراز، اصفهان، یزد و کرمانشاه شرکت دارند.
این تظاهرات شامل تجمعات و سخنرانی‌هایی در داخل و خارج کنیسه‌ها و راهپیمایی‌های خیابانی بود که در آن شرکت‌کنندگان تابلوهایی در دست داشتند و شعارهایی در محکومیت اسرائیل سر دادند.
اسرائيل تنها کشور یهودی در جهان به شمار می‌رود.
در گزارش مایکل لیپین، خبرنگار صدای آمریکا آمده است که سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در ایمیلی به صدای آمریکا گفت یهودیان ایران، مانند سایر اقلیت‌های مذهبی، از سال ۱۹۷۹ (۱۳۵۷)، زمانی که روحانیون شیعه مخالف موجودیت اسرائیل، قدرت را به دست گرفتند، تبعیض و آزار را تحمل کرده‌اند. در این ایمیل همچنین اشاره شده است که جمهوری اسلامی ایران یکی از بدترین ناقضان آزادی مذهبی در سراسر جهان است و مقامات ایران به طور مرتب دیدگاه‌های یهودی‌ستیزانه را منتشر می‌کنند.
این سخنگو گفت: «این مذموم است که رژیم ایران به فشار بر گروه‌های مذهبی برای پیشبرد تبلیغات (پروپاگاندا) خود ادامه می‌دهد.» این سخنگو با اشاره به جنگ اسرائیل و حماس افزود: «بهره برداری آشکار» جمهوری اسلامی از این درگیری برای پیشبرد «سرکوب و تبلیغات خود علیه جامعه یهودی» ایران «نفرت انگیز» است.
موضع نمایندگی جمهوری اسلامی در سازمان ملل
اما پس از آن که وزارت امور خارجه آمریکا اقدام جمهوری اسلامی در مجبور کردن آشکار اقلیت یهودی ایران برای برپایی تظاهرات ضد اسرائیلی در هشتم آبان در پنج شهر ایران را «نفرت انگیز» خواند، نمایندگی جمهوری اسلامی در سازمان ملل در پاسخ به درخواست صدای آمریکا برای اظهارنظر در این زمینه، تظاهرات ضد اسرائیلی یهودیان ایرانی را با تظاهرات ضد اسرائیلی یهودیان چپ افراطی آمریکایی در واشنگتن مقایسه کرد.
نمایندگی جمهوری اسلامی در سازمان ملل بیانیه خود را با سوالی آغاز کرد که شامل یک اصطلاح تحقیرآمیز دیگر برای اسرائیل بود: «آیا یهودیانی که در کنگره آمریکا برای حمایت از فلسطینیان و محکوم کردن جنایات رژیم آپارتاید دست به تظاهرات زدند، تحت فشار قرار گرفته‌اند؟»
در بیانیه نمایندگی ایران در سازمان ملل همچنین آمده است: «یهودیان ایرانی، مشابه سایر یهودیان جهان واقعاً از جنایات فاحش رژیم اشغالگر علیه زنان و کودکان بی‌گناه فلسطینی به ستوه آمده‌اند.»
خبرگزاری‌های حکومتی در ایران، صدا و سیما، ایرنا، ایسنا، فارس نیوز و مهر، همگی خبرنگاران خود را به راهپیمایی‌هایی ضد اسرائیلی فرستادند و از شرکت کنندگان فیلمبرداری، عکسبرداری و با آنها مصاحبه کردند.
در تجمعی در داخل کنیسه اصلی یوسف آباد تهران، خاخام یهودا گرامی در جمع بیش از ۱۰۰ نفر از مردم گفت که باید از تماس با اسرائیلی‌ها که به گفته وی «خود را یهودی می‌دانند و در فلسطین جنایت می‌کنند» خودداری کنند.
یونس حمامی لاله‌زار، یکی دیگر از خاخام های برجسته ایرانی نیز در این کنیسه سخنرانی کرد و آنچه را که جنایات «رژیم صهیونیستی» که اصطلاحی تحقیرآمیز برای اسرائیل است، به دلیل «کشتن مردم بی گناه غزه» محکوم کرد.
اسرائیل گفته است که فقط آنچه را که مکان‌های تروریستی در غزه می‌نامد هدف قرار می دهد و در عین حال اذعان کرده است که حملات خود باعث کشته شدن غیرنظامیان فلسطینی شده است. اسرائيل می‌گوید حماس که کنترل غزه را دارد از فلسطینی‌ها به عنوان سپر انسانی استفاده می کند.
پژوهشگران و روزنامه نگاران یهودی ایرانی خارج از ایران به صدای آمریکا گفتند که راهپیمایی‌های آبان نخستین‌باری بود که یهودیان ایران را درگیر تظاهرات ضداسرائیلی در چنین مقیاسی کرد.
کارمل ملامد، روزنامه‌نگار و پژوهشگر یهودی ایرانی آمریکایی مقیم لس‌آنجلس، گفت که هرگز آنچه که او استفاده «رژیم ایران از رژه یهودیان در چنین مقیاسی برای ایراد بیانیه‌های تحت فشار برای اهداف تبلیغاتی» می‌خواند ندیده است. ملامد گفت که این ارزیابی را تا حدی بر اساس تماس‌های روزهای اخیر با یهودیان مقیم ایران استوار کرده و آنها را برای حفظ امنیتشان شناسایی نکرده است.
بن سبطی، محقق ایرانی اسرائیلی در مؤسسه مطالعات امنیت ملی دانشگاه تل آویو، گفت که یهودیان ایرانی و مشاغل آنها در جریان درگیریهای قبلی بین اسرائیل و حماس در دو دهه گذشته، با تهدیداتی از سوی حکومت ایران و حامیانش مواجه بوده‌اند.
سبطی گفت: «اما این بار، درگیری بزرگ‌تر است، بنابراین فشار بر یهودیان ایران بیشتر شد و آنها به این اقدام بسیار غیرعادی دست زدند که در کنیسه‌ها علیه اسرائیل که نماد یهودیت آنها بود، اعتراض کردند». او در تشریح این اقدام یهودیان ایران به برگزاری تظاهرات گفت که «این کار برای زنده ماندن آنها (یهودیان داخل ایران) است.»
خاخام یاکوف منکن، مدیر عامل ائتلاف غیرانتفاعی ایالات متحده برای ارزش‌های یهودی در همین رابطه به صدای آمریکا گفت که یهودیان ساکن آمریکا و ایران تجربه متفاوتی از یهودی‌ستیزی دارند.
منکن گفت که یهودیان آمریکایی، مانند همه آمریکایی‌ها، از آزادی‌های اساسی برخوردار هستند و تحت حکومت سرکوبگر و تمامیت خواه ایران زندگی نمی‌کنند. او افزود که این آزادی‌ها به یهودیان آمریکایی اجازه می‌دهد تا آزادانه یهودی باشند و از حقوق خود دفاع کنند.
خاخام منکن همچنین در پاسخ به ادعای نمایندگی جمهوری اسلامی در سازمان ملل گفت آنچه یهودیان در سراسر جهان از آن به ستوه آمده‌اند این است که اسرائیل توسط دشمنانی که اقدام به نسل کشی می‌کنند مورد حمله قرار می‌گیرد.
اتحادیه ضدافترا نیز در بیانیه‌ای گفت که دو گروهی که در تظاهرات ضداسرائیلی در کنگره آمریکا شرکت کردند، سازمان‌های ضدصهیونیستی «رادیکال» هستند که «نماینده اکثریت قاطع جامعه یهودی نیستند».
خاخام منکن همچنین خاطرنشان کرد که یهودیان ایرانی نسبت به همتایان خود در آمریکا تجربه بسیار عمیق‌تری از یهودی‌ستیزی دارند. او گفت که یهودیان ایرانی در ایران تحت فشار قرار گرفته‌اند و اغلب مجبور به ترک کشور خود می‌شوند.
وزارت امور خارجه آمریکا نیز در بیانیه‌ای گفت که از یهودیان ایرانی حمایت می‌کند و از آنها در برابر یهودی‌ستیزی دفاع خواهد کرد.
تصاویر تظاهرات آبان که خبرگزاری‌های حکومتی جمهوری اسلامی منتشر کردند، یهودیان ایرانی را نشان می‌دهد که بنرها و تابلوهای ضد اسرائیلی به دو زبان فارسی و انگلیسی در اصفهان و تهران دست داشتند. تابلوهای مشابهی به زبان فارسی و انگلیسی نیز در کنیسه‌های شیراز و یزد به نمایش گذاشته شد.
هدف تبلیغات چیست؟
ملامد گفت رسانه حکومتی ایران پوشش گسترده‌ای را به تظاهرات یهودیان اختصاص داد تا ایرانی‌ها را که بسیاری از آنها در سال‌های اخیر برای پایان دادن به حکومت اسلام‌گرایان در ایران اعتراض کرده‌اند متقاعد کنند که حتی اقلیت کوچک یهودی ایران نیز موضع جمهوری اسلامی را در قبال جنگ اسرائیل و حماس اتخاذ می‌کند.
اما او گفت که انتشار تصاویر یهودیان ایرانی با نشانه‌هایی به زبان فارسی و انگلیسی به نظر می‌رسد که مخاطب دیگری نیز دارد و آن «غرب» است.
ملامد گفت: «رژیم می‌خواهد این پیام را بفرستد که 'ما این یهودیان را در ایران داریم و می‌خواهیم به شما اطلاع دهیم که آنها گروگان‌های بالقوه‌ای هستند که ما با آنها هر طور بخواهیم رفتار کنیم.'»
کارشناسان می‌گویند بررسی‌های آنها نشان می‌دهد تعداد یهودیانی که در ایران از سیاست‌های جمهوری اسلامی دفاع کنند بسیار کم است.
نماینده جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل در نیویورک به درخواست ایمیلی روز جمعه صدای آمریکا برای اظهارنظر درباره مجبور کردن آشکار یهودیان از سوی حکومت جمهوری اسلامی برای برگزاری تظاهرات ضداسرائیلی، پاسخی نداد.
گزارش سالانه وزارت امور خارجه درباره آزادی مذهبی بین‌المللی که در ماه مه منتشر شد، به استناد کمیته یهودیان تهران می‌گوید که ایران خانه حدود ۹هزار یهودی است. این گزارش همچنین به نقل یکی از اعضای جامعه یهودیان که نامش فاش نشده است نوشته است که در سفر سال ۲۰۲۱ به ایالات متحده، او تخمین بیشتری از جمعیت ۲۰هزار نفری یهودیان ایران ارائه کرده است.
