اتحادیه اروپا اعلام کرد از تصمیم جمهوری اسلامی در مورد تعلیق فعالیت «چند بازرس باتجربه» آژانس بین المللی انرژی اتمی که مسئول نظارت و راستی آزمایی برنامه هسته‌ای تهران بودند «بسیار نگران» است.
پیتر استانو، سخنگوی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، در مطلبی در شبکه اجتماعی «ایکس» نوشت: اتحادیه اروپا از جمهوری اسلامی می‌خواهد که بدون تاخیر در این تصمیم تجدید نظر کند.
دیده‌بان هسته‌ای سازمان ملل متحد هم روز شنبه با صدور بیانیه‌ای از جمهوری اسلامی به دلیل «ممانعت از بازرسی» و «راستی‌آزمایی» برنامه‌اتمی مورد مناقشه این کشور به شدت انتقاد کرده بود.
به گزارش آسوشیتد‌پرس، بیانیه دیده‌بان هسته‌ای سازمان ملل متحد در بحبوحه بالا‌گرفتن تنش‌های دیرینه، بین جمهوری اسلامی و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی منتشر شده است.
بر پایه این گزارش، «آژانس بین‌المللی انرژی اتمی»، که وظیفه نظارت بر برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی را برعهده دارد، برنامه‌ای که کشورهای غربی مدت‌هاست به آن «مشکوک» هستند که «هدف برنامه» در نهایت «ساخت سلاح هسته‌ای» است اما جمهوری اسلامی اصرار دارد که این برنامه صلح‌آمیز است.
این اقدام تنش‌های قبلی بین جمهوری اسلامی و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را تشدید می‌کند که وظیفه آن «راستی‌آزمایی ماهیت صلح‌آمیز فعالیت‌های هسته‌ای» جمهوری اسلامی است.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز شنبه ۲۵ شهریور در بیانیه‌ای، تصمیم جمهوری اسلامی ایران برای تعلیق فعالیت بازرس‌هایی ـ که آژانس برای انجام راستی‌آزمایی در ایران تحت معاهده «ان‌پی‌تی» گماشته بود ـ را محکوم کرد.
گروسی این تصمیم را «گام دیگری در مسیر غلط» دانسته و تأکید کرده که به روابط تیره آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و ایران در اجرای معاهده «ان‌پی‌تی» ضربه‌ای «غیرضروری» می‌زند. او گفت: «ایران عملاً حدود یک سوم از گروه اصلی باتجربه‌ترین بازرسان آژانس را که برای ایران تعیین شده بودند، حذف کرده است.»
آمریکا، انگلیس، فرانسه و آلمان به طور مشترک از جمهوری اسلامی خواستند همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را افزایش دهد. در همین‌حال، این سه کشور اروپایی تحریم‌های مرتبط با برنامه هسته‌ای و موشکی جمهوری اسلامی را لغو نکردند.
در واکنش به این بیانیه، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، کشورهای غربی را به «زیاده‌خواهی و تلاش برای سیاسی کردن فضای آژانس» متهم کرد. ناصر کنعانی گفت که جمهوری اسلامی ایران « با تأکید بر ضرورت بی‌طرفی آژانس»، به همکاری‌های خود در چهارچوب توافق‌های انجام‌شده ادامه خواهد داد.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اخیرا گزارش داد که جمهوری اسلامی غنی‌سازی اورانیوم را «کند کرده است» که نشان از تلاش برای کاهش تنش‌ها پس از خروج ایالات متحده از توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ دارد.
با این‌حال، گروسی هشدار داد که اگر جمهوری اسلامی بخواهد سلاح اتمی بسازد، اورانیوم غنی شده کافی برای چندین بمب اتمی دارد.
چندی‌پیش صدای آمریکا خبر داد که رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، روز ۲۰ شهریور در گزارشی با عنوان «توافقنامه پادمان ان‌پی‌تی با جمهوری اسلامی ایران» به شورای حکام اعلام کرد که «متاسفانه هیچ پیشرفتی در اجرای فعالیت‌های تعیین‌شده در بیانیه مشترک که در چهارم مارس در تهران امضا شد، حاصل نشده است.»
در اسفند ماه، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و سازمان انرژی اتمی ایران بیانیه‌ای مشترک منتشر کردند که طبق آن دو طرف بر سر سه موضوع همکاری و تعامل طبق صلاحیت‌های آژانس و حقوق و وظایف ایران، همکاری جمهوری اسلامی با آژانس درباره مسائل پادمانی مربوط به سه مکان، و اجازه داوطلبانه ایران به آژانس برای فعالیت‌های راستی‌آزمایی و نظارتی بیشتر به توافق رسیدند.
همزمان، نماینده آمریکا در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز از جمهوری اسلامی ایران خواست تا تولید اورانیوم با غلظت شصت درصدی را متوقف کند. به اعتقاد دولت آمریکا غنی‌سازی اورانیوم با غلظت شصت درصدی توجیه صلح‌آمیزی ندارد. نماینده آمریکا روز سه‌شنبه ۲۱ شهریور در دومین روز از نشست شورای حکام در وین، پایتخت اتریش، تاکید کرده بود که ادامه نصب سانتریفیوژهای پیشرفته و انباشت اورانیوم غنی‌شده با غلظت بالا به وسیله جمهوری اسلامی هدف صلح‌آمیز معتبری ندارد.
