تجمع مردم مصر برای تظاهرات ميليونی اپوزيسيون که برای امروز، سه شنبه، تدارک ديده شده است، در اولين ساعات بامداد، آغاز شد.
نيروهای امنيتی ميگويند پليس مصر با دستور خودداری از مقابله با تظاهرکنندگان به کار عادی خود بازميگردند. در همين حال ارتش مصر در حال افزايش حضور خود است و با حضور سنگين در قاهره، پايتخت، با تانک و زره پوش به حفاظت از بانکها، ساختمانهای دولتی و مراکز کار وزارت کشور، می پردازد.
دوشنبه شب تظاهرکنندگان برای چهارمين شب متوالی در سراسر کشور با ناديده گرفتن حکومت نظامی به فشار برای خواست خود مبنی بر کناره گيری حسنی مبارک پس از حدود ۳۰ سال در مقام رياست جمهوری، ادامه دادند. بيش از صد نفر در اعتراضهای مصر، کشته شدند.
جنبش اعتراضی مصر که در ابتدا در سطح محلی آغاز شد پس از آنکه بزرگترين گروه اپوزيسيون -- گروه اخوان المسلمين -- روز يکشنبه حمايت خود را از محمد البرادعی، مدير کل پيشين آژانس بين المللی اتمی سازمان ملل، اعلام کرد، صورت متشکلتری بخود گرفته است. اپوزيسيون مؤتلف جديد، شامل جنبش اسلامی، از البرادعی خواستار تشکيل دولت اتحاد ملی و تماس با ارتش مصر شده است.
حسنی مبارک از دولت جديد خود خواستار حفظ يارانه ها و کنترل تورم و ايجاد مشاغل تازه شد. در نامه ای که روز يکشنبه از تلويزيون دولتی خوانده شد، رييس جمهوری مصر بر نياز به اصلاحات سياسی از طريق گفتگو با احزاب اپوزيسيون، تأکيد کرد.
بگفته هيلاری کلينتون، وزير امور خارجه آمريکا، ۳۰ سال است که چه رؤسای جمهوری دموکرات و چه جمهوريخواه آمريکا به مصر گوشزد ميکرده اند که ثبات واقعی فقط با دموکراسی قابل تحقق و پايداری است -- هنگاميکه خواستهای همه اقشار مردم، برآورده شود. وزير امور خارجه آمريکا در توضيح بيشتر اظهار داشت صحبت از يک دموکراسی ۶ يا ۱۲ ماهه نيست که بعد به ديکتاتوری نظامی مانند ايران، تبديل شود.
هيلاری کلينتون که بامداد يکشنبه در ماراتونی از مصاحبه ها با شبکه های تلويزيونی مختلف آمريکا موضع دولت آمريکا را تشريح ميکرد در شبکه اِن بی سی، دموکراسی ايران را تصنعی خواند و انتخابات رياست جمهوری سال گذشته در ايران را مثال زد و گفت يک انتخابات ۳۰ سال پيش برگزار شد گروهی بر مسند قدرت ماندند و به مرور زمان هر چه کمتر و کمتر به خواسته شهروندان خود توجه کردند. رييس جمهوری آمريکا می گويد انتقال قدرت در مصر از دولت فعلی به دولتی فراگير بايد بگونه ای با نظم و حساب شده باشد.اما بگفته خانم کلينتون اين بمعنای آن نيست که آمريکا بخواهد آقای مبارک، کناره گيری کند. بگفته وزير امور خارجه آمريکا در مصاحبه با شبکه فاکس، آمريکا انتظار دارد انتقال قدرت بگونه ای باشد که خلائی ايجاد نشود که نيروهای افراطگرا و عوامل ستيزه جو بتوانند از آن سود جسته، و خلاء قدرت را پر کنند.
خانم کلينتون به سؤالهای مکرر و مصرانه مجريان در مورد اينکه آيا واشنگتن ميخواهد حسنی مبارک بر مسند قدرت بماند يا خير اظهار داشت اين تصميم مربوط به مردم مصر است و حال پس از ۳۰ سال توصيه های آمريکا برای اصلاحات تعيين معاون رييس جمهوری در مصر، به اين ترتيب تحقق يافت. آقای مبارک، عمر سليمان را که رياست سازمان اطلاعات مصر را بر عهده دارد به عنوان معاون رييس جمهوری در دولت جديد خود، معرفی کرده است.
در سه روز گذشته تحولات مصر در چند نوبت به رييس جمهوری آمريکا گزارش ميشد. پرزيدنت اوباما در اين سه روز با رهبران بريتانيا، ترکيه، اسراييل و عربستان سعودی در خصوص مصر تلفنی تبادل نظر کرده است و خواهان ارزيابی آنان شده است. پرزيدنت اوباما در اين مکالمات اظهار داشت که واشنگتن ضمن اينکه خواهان خويشتنداری از سوی دو طرف است، از حقوق دموکراتيک مردم مصر حمايت ميکند. اکنون زمان گام برداشتن بسمت گفتگوی ملی و باز کردن فضا برای تظاهرات آرام و ايجاد اپوزيسيون مسالمت آميز است. سفير مصر در واشنگتن از حسنی مبارک نقل قول کرده است که آماده گفتگوی ملی در کنار به انجام رساندن توصيه های دولت آمريکا در مورد به عمل در آوردن اصلاحات دموکراتيک است. هيلاری کلينتون از مصر بعنوان يک متحد مهم برای آمريکا نام برد چرا که آن کشور در صلح با اسراييل و حفظ آن به سهم خود از درگيری، خونريزی و آشفتگی در منطقه، جلوگيری کرده است.
اما تحولات تازه درمصر بازتابهای گسترده ای در جهان يافته است که رو به فزونی است.
بان کی مون، دبير کل سازمان ملل متحد، در واکنش به اين تحولات گفت: «اخيرا ديده ايم که خواستهای مردم از سوی رهبران شنيده شده و من کرارا گفته ام که رهبران هر کشوری از جمله مصر بايد پيش از هرچيز با توجه و صميميت بيشتری به صدای مردم خود گوش کنند.»
گيدو وستروله، وزير امورخارجه آلمان، نيز که روز دوشنبه پيشاپيش سفری به اسراييل برای انجام گفتگوهای منطقه ای در برلن سخن می گفت ضمن اشاره به نقش نامطمئن و شکننده پرزيدنت حسنی مبارک گفت: «ما نمی دانيم تحولات سياسی در مصر چگونه ادامه خواهد يافت. آنچه می دانيم اين است که هيچگاه شرايط مثل گذشته نخواهد شد.»
ويليام هيگ، وزير خارجه بريتانيا، نيز با نام بردن ازضرورت آغاز فرايند تازه ای در مصر که آن را روند گذار خواند اضافه کرد: «آنچه که ما در بيانيه مشترک با پرزيدنت سارکوزی و خانم مرکل به آن اشاره کرديم، تشکيل دولتی چند صدايی و صادق در مصر و به عمل در آوردن اصلاحات واقعی و آشکار و برگزاری انتخابات آزاد و منصفانه درآن کشور است.»
اما روز دوشنبه چندين کشور برای بازگرداندن شهروندان خود از مصر در گرماگرم ناآراميهای قاهره به آن شهر هواپيما گسيل داشتند. کره جنوبی اعلام کرد که به شمار پروازهای آن کشور از قاهره به سئول، افزوده شده است. کيم يونگ سون، سخنگوی وزارت امورخارجه کره چنوبی، ميگويد کشور متبوع وی اوضاع مصر را زير نظر دارد.
جوليا گيلرد، نخست وزير استراليا، نيز می گويد چارتری روز چهارشنبه شهروندان استراليايی را از مصر به کشورشان، بازخواهد گرداند.
مارکوس کيپريانو، وزير امورخارجه قبرس، ابراز اميدواری کرد که حسنی مبارک، رييس جمهوری مصر، رو به اصلاحات حرکت کند و افزود که اتحاديه اروپا آماده است تا دراين فرايند گذار در کنار مردم مصر بايستد و از آنها، حمايت کند.
بنيامين نتانياهو، نخست وزير اسراييل، نيز نسبت به تحولات مصر گفت: «با پرزيدنت اوباما و خانم کلينتون گفتگوهايی کرده ام. تلاش ما بر هدف تداوم ثبات و امنيت در اين منطقه مبتنی است. اعتراض گسترده به حکومت حسنی مبارک مايه نگرانی اسراييل است. اسراييل بيش از سی سال پيش معاهده صلحی با مصر امضا کرده است.»
بر اساس گزارش های خبری شخصيت های کليدی در بحران مصر عبارتند از:
حسنی مبارک، رييس جمهوری ۸۲ ساله مصر، در مقام رهبر حزب دمکراتيک ملی، که در سه دهه گذشته بر آن کشور حکومت کرده است. تحليل گران می گويند، وی که در وضعيت بد جسمانی به سر می برد، هنوز جانشين خود را معرفی نکرده است ، اما برای جانشينی جمال مبارک، پسر خود، در تلاش بوده است. حسنی مبارک پس از ترور انور سادات، رييس جمهوری مصر شد.
محمد البرادعی، برنده جايزه صلح نوبل و ديپلمات پيشين مصر است. وی اکنون به عنوان منتقد اصلی آقای مبارک توجه جهانی را به خود جلب کرده است. او تا چندی پيش، رييس آژانس بين المللی انرژی اتمی سازمان ملل متحد بود و برای سال ها خارج از مصر زندگی کرده است. محمد البرادعی جنبش مستقل موسوم به «سازمان سراسری برای تغيير» را سال گذشته تاسيس کرد و داوطلب رهبری کابينه انتقالی در مصر، در صورت کناره گيری آقای مبارک از قدرت، شده است.
عمر سليمان، معاون رييس جمهوری، رياست سازمان اطلاعات مصر را نيز بر عهده دارد. وی که از متحدان نزديک آقای مبارک است، از سوی برخی تحليل گران به عنوان جانشين احتمالی رييس جمهوری ديده می شود. او برای ميانجيگری در امور خاورميانه و مهار اسلام گرايان افراطی، از احترام بين المللی برخوردار بوده است.
ايمن نور، مخالف سياسی و بنيانگذار حزب موسوم به «فردا» در انتخابات رياست جمهوری سال ۲۰۰۵ ميلادی رقيب آقای مبارک بود که بعداً به اتهام فساد مالی زندانی شد. دولت مصر، تحت فشار آمريکا و ديگر کشورهای جهان، آقای نور را در سال ۲۰۰۹ از زندان، آزاد کرد.
اخوان المسلمين، سازمان بنيادگرايان اسلامی در مصر است. اين سازمان غيرقانونی بوده است اما بزرگترين گروه مخالف دولت محسوب می شود. اعضای اين گروه در انتخابات سال ۲۰۰۵ يک پنجم از کرسی های مجلس را کسب کردند اما در انتخابات مناقشه برانگيز در اواخر سال گذشته ميلادی رسماً به مجلس راه نيافتند. اما نامزدهای انتخاباتی اخوان المسلمين به عنوان مستقل در انتخابات شرکت می کنند. اين سازمان در سالهای اخير با هدف تشکيل يک دولت اسلامی، يک جنبش سياسی مسالمت آميز در مصر را رهبری می کند.
همچنين رهبران جنبش ۶ آوريل در ميان جوانان و کلاً بدنه جنبش اخير در مصر از محبوبيت زيادی برخوردارند.
در همين حال وال استريت جورنال می نويسد بشار اسد، رييس جمهوری سوريه، گفته است برای پيشبرد اصلاحات و تحول سياسی پيشقدم خواهد شد و اين نشان می دهد تا چه پايه تحولات جاری مصر سران کشورهای منطقه را به بازنگری در سياست های خود، وادار کرده است.