مطبوعات آزاد شکلی از آزادی بیان است؛ به شهروندان اجازه می دهد به آگاهی و اطلاعات دسترسی پیدا کنند، بنابراین از هر نظام سیاسی استوار بر اراده مردم پاسداری می کند. روز ۳ مه، ما روز جهانی آزادی مطبوعات را جشن می گیریم. روزی است برای بررسی اهمیت آزادی مطبوعات و یادآور شدن به دولت ها که وظیفه دارند به حق آزادی بیان، مندرج در ماده ۱۹ اعلامیه جهانی حقوق بشر احترام بگذارند و از آن پاسداری کنند.
اما آزادی روز مطبوعات فقط اهمیت مطبوعات سانسور نشده را برجسته می سازد، همچنین بیاد می آورد که در ده ها کشور در سراسر جهان، نشریات سانسور، جریمه، توقیف و بسته می شوند، در بسیاری کشورها روزنامه نگاران، ناشران و وبلاگ نویسان هدف آزار و حمله قرار می گیرند، بزندان می افتند و حتی به قتل می رسند. هدف روز جهانی مطبوعات این است که به دولت ها بگوید آنها نیاز دارند به تعهدات خود به آزادی مطبوعات و به روزنامه نگاران احترام بگذارند.
این روز همچنین مسئولیت روزنامه نگاران نسبت به جامعه و اهمیت حفظ اخلاق حرفه ای را یادآور می شود. روزی است برای پشتیبانی از رسانه هایی که هدف سانسور یا فسخ آزادی مطبوعات قرار دارند. و نیز روزی است برای یادآوری و بزرگداشت اهل قلم و روزنامه نگارانی که جانشان را در راه انجام حرفه خود از دست دادند.
کورازون آکینو رییس جمهوری سابق فیلیپن زمانی گفت «آزادی مطبوعات مشارکت مردم در تصمیم ها و اقدامات دولت را که جوهر دمکراسی است تضمین می کند.»
مطبوعات آزاد ستون چهارم دمکراسی نامیده می شود. به این دلیل که سوء استفاده مقامات از قدرت را گزارش می دهند، تصمیم گیران دولت و کسانی را که بر آنها نفوذ دارند زیر ذره بین می برند، شهروندان را از خبرهایی که برای دولت مهم است آگاه نگاه می دارند ، و به آنها فرصت می دهند بدون مداخله مقامات دولت دانستنی ها و عقایدی را در باره امور عمومی رد و بدل کنند.
آن گونه که فلیکس فرانکفورتر قاضی دیوانعالی آمریکا زمانی گفت «آزادی مطبوعات بخودی خود یک هدف نیست، ابزاری برای رسیدن به هدف یک جامعه آزاد است.»
مطبوعات خاموش بمعنای پایان دمکراسی است.