پنج عضو ارشد دولت ایالات متحده روز چهارشنبه در نشست کمیته نیروهای مسلح سنا حضور یافتند تا به نگرانیهای برخی سناتورها، بویژه نمایندگان حزب جمهوریخواه، درباره توافق هستهای وین بین ایران و قدرتهای جهانی و همچنین آنچه از آن به عنوان «توافقهای جانبی» تهران با آژانس بینالمللی انرژی اتمی یاد میشود پاسخ دهند.
در این نشست که با تمرکز بر تاثیر توافق جامع اتمی بر «منافع آمریکا و توازن نظامی در خاورمیانه» برگزار شد، جان کری وزیر خارجه، ارنست مونیز وزیر انرژی، جک لو وزیر خزانه داری، اشتون کارتر وزیر دفاع، و ژنرال مارتین دمپسی رئیس ستاد مشترک نیروهای مسلح حضور داشتند و به پرسشهای مختلف اعضای کمیته پاسخ دادند.
برخی اعضای کمیته از نمایندگان دولت درباره توافق محرمانه بین ایران و آژانس بینالمللی انرژی اتمی پرسیدند. سناتور مککین درباره این خواسته که سنا بدون آگاهی از محتوای مستنداتی که به صورت جداگانه با آژانس تنظیم شده به توافق اتمی رأی مثبت بدهد، گفت این «واقعا شگفتآور» است.
وزیر خارجه دولت باراک اوباما با رد وجود هرگونه توافق جانبی یا پنهانی بین ایران و آژانس بینالمللی انرژی اتمی، گفت اینها تنها یک سری متون فنی هستند که طبق روال معمول آژانس برای عموم منتشر نمیشوند.
جان کری با بیان این که از محورهای اصلی آنها اطلاع داریم، گفت «این رویه استاندارد برای ۱۸۹ کشور عضو است که با آژانس توافق کردهاند ... آژانس آنها را در اختیار جهانیان نمیگذارد و ما به آن مدارک دسترسی نداریم، اما در جریان آنها قرار میگیریم.»
جان مککین رئیس جمهوریخواه کمیته نیروهای مسلح سنا همچنین با دفاع از تحریمهای تسلیحاتی پیشین علیه ایران گفت آن تحریمها مانع مدرنیزه شدن نیروهای مسلح ایران شده بود، اما بر مبنای توافق فعلی، ایران قادر خواهد بود ارتش خود را به روز کند.
او همچنین گفت ایران با میلیاردها دلاری که به واسطه اجرای توافق ۲۳ تیر ماه بدست خواهد آورد، میتواند به خرید سلاح در بازارهای بین المللی، بویژه از روسیه و چین، روی آورد و قدرت نظامی خود را در منطقه خاورمیانه افزایش دهد.
به اعتقاد سناتور مککین توافق جامع هستهای گروه ۱+۵ با ایران، که از آن با عنوان برنامه جامع مشترک اقدام نیز یاد میشود، «به جای این که نقش بازدارنده برای ایران داشته باشد، نقش بازدارنده برای ما خواهد داشت.»
وی افزود این توافق به برنامه اتمی جمهوری اسلامی ایران مشروعیت میدهد و باعث تردید متحدان ما در تعهد ایالات متحده نسبت به تامین امنیت آنها میشود و میتواند باعث بروز رقابتهای تسلیحاتی و اتمی، و حتی درگیری، در منطقه شود.
با این حال اشتون کارتر وزیر دفاع آمریکا در سخنانی در این جلسه توافق اتمی با ایران را «توافقی خوب» خواند، چرا که به گفته او برپایه راستی آزمایی مانع دستیابی ایران به سلاح هستهای میشود. وی همچنین از نمایندگان سنا خواست از این توافق حمایت کنند.
آقای کارتر با یادآوری این نکته که توافق وین، در صورت اجرا، راههای دستیابی ایران به سلاح های اتمی را میبندد و هیچ محدودیتی برای اقدامات دفاعی و نظامی آمریکا قائل نمیشود، تاکید کرد اگر ایران اقدامی خصمانه انجام دهد، هر هدفی در دسترس آمریکا خواهد بود.
وزیر دفاع آمریکا گفت ایران همچنان دشمن اسرائیل است و ایالات متحده نیز همچنان به متحدان خود، به ویژه به اسرائیل، متعهد است و او در سفر اخیر خود به کشورهای خاورمیانه بر این تعهد تاکید کرده است.
به گفته اشتون کارتر واشنگتن میخواهد متحدانش در منطقه را قویتر کند و به اسرائیل هواپیمای اف-۳۵ خواهد داد و با اینکار اسرائیل تنها کشور خاورمیانه خواهد بود که چنین هواپیمایی تحویل میگیرد.
همزمان، خبرگزاری رویترز روز چهارشنبه به نقل از وزارت دفاع ایالات متحده، پنتاگون، از چراغ سبز وزارت خارجه برای فروش موشکهای پیشرفته پاتریوت (پک۳) ساخت شرکت آمریکایی لاکهید مارتین به عربستان سعودی دیگر همپیمان عمده واشنگتن در منطقه خبر داد.
برخی همپیمانان آمریکا در خاورمیانه – بویژه عربستان سعودی رقیب سنتی ایران در منطقه و اسرائیل که ایران موجودیت آن را به رسمیت نمیشناسد – از توافق هستهای ایران و گروه ۱+۵ شامل ایالات متحده، بریتانیا، فرانسه، روسیه، چین و آلمان، و تاثیر آن در تقویت بنیه مالی ایران و افزایش فعالیتهای تهران در منطقه ابراز نگرانی کردهاند.
دولت باراک اوباما بارها گفته است واشنگتن به تعهد خود بر تامین امنیت همپیمانان خود در منطقه پایبند خواهد بود و حتی از سران کشورهای شورای همکاری خلیج فارس دعوت کرد تا برای گفتگو در این زمینه اواخر اردیبهشت ماه در نشستی در استراحتگاه ریاست جمهوری در کمپ دیوید ایالت مریلند شرکت کنند.
نمایندگان کنگره آمریکا حدود ۷ هفته دیگر فرصت دارند که توافق جامع هستهای با ایران را بررسی و نظر خود را درباره آن بگویند.
جان کری، ارنست مونیز، و جک لو وزیر خزانه داری آمریکا روز سه شنبه نیز در کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان، و یک هفته پیش از آن نیز در کمیته روابط خارجی مجلس سنا حاضر شدند و در این جلسات طولانی ضمن پاسخ دادن به پرسشهای قانونگذاران، از توافق اتمی وین دفاع کردند.