چين که اين هفته نودمين سالگرد حزب حاکم کمونيست را جشن گرفته، با داشتن ۳ تريليون دلار ذخيره ارز بزرگترين وام دهنده جهان است و از اين بابت از بانک جهانی که به کشورهای جهان وام می دهد پيشی گرفته است.
اقتصاد جهان يک بازی انحصاری است و چين بزرگترين سهم نقدينگی را دارد. با در دست داشتن يک چهارم توليد ناخالص داخلی جهان به کشورها وام می دهد. در آمريکا از هر دلار ۴۰ سنت آن به پرداخت بهره وام هايش و عمدتا به چين اختصاص می يابد. دومينيکو لمباردی، کارشناس پولی بين المللی و پژوهشگر موسسه بروکينگز، در واشنگتن، می گويد: «آشکار است که چين مهم ترين وام دهنده به آمريکاست. اين امر اهرمی را در اختيار چين می گذارد تا در گفتگوهای دو جانبه از آن استفاده کند. ما اين فشار را در مناسبات دو جانبه پکن- واشتگتن شاهد هستيم.»
اين برای کشوری که ۳۰ سال پيش ۹۰ درصد مردمش زير خط فقر بودند موفقيت بزرگی است. يوکان هوانگ، مدير چينی پيشين بانک جهانی و پژوهشگر بنياد کارنگی در واشنگتن، می گويد: «چين اکنون دومين اقتصاد بزرگ جهان است. بزرگترين صادرکننده هم هست و بنا به پيش بينی ها در ۱۰ تا ۱۵ سال آينده جای آمريکا را به عنوان اقتصاد اول جهان می گيرد.»
چين با نرخ رشد ۸ درصد در سال، اکنون به ابرقدرت اقتصادی تبديل شده و به گفته دومينيکو اگر جز اين بود اقتصاد جهان با مشکل رو به رو می شد. دومينيکو می گويد: «رشد اقتصاد چين در واقع به رشد اقتصاد جهانی در مجموع کمک کرده است.»
چين با بهره گيری از اهرم اقتصادی بر نفوذ جهانی خود می افزايد. در اقتصاد به دردسر افتاده يونان سرمايه گذاری می کند چون نگران است که نابسامانی اقتصادی اروپا به اقتصاد مبتنی بر صادرات چين آسيب برساند.
اما رشد اقتصادی چين انتقادهای گسترده ای را هم متوجه پکن کرده است. می گويند چين با کاهش عمدی ارزش پول خود بر ميزان صادراتش می افزايد و با وجود فشارهای جهانی تنها ۵ درصد ارزش پول خود را افزايش داده است.
يوکان هو انگ می گويد پول قوی موجب می شود بازارهای جهان که خواستار کالاهای ارزان قيمت اين کشور هستند از دست چين خارج شود. هوانگ می گويد: «به نظر من نرخ بالای مبادله ارز به جای کاستن از مشکلات داد و ستد چين با آمريکا بر ميزان اين مشکلات می افزايد. برای مصرف کننده آمريکايی هم وضع بدتر می شود و نه بهتر. پس چه کسی از نرخ بالاتر ارز سود خواهد برد؟ بازارهای رو به رشد جهانی.»
يوکان هو انگ متذکر می شود که شرکت های آمريکايی برای ايجاد شغل بايد کار ارزان را از جاهای ديگر تامين کنند: «چون قطعات دستگاه ها که در جاهای ديگر از جمله چين ساخته می شود در آمريکا ايجاد کار نمی کند. مردم آمريکا از اين راه سودی نمی برند اما شرکت ها سود می برند.»
عده ای هم برآن هستند که ارزان ماندن پول چين باعث شده است دومين اقتصاد بزرگ جهان در ضمن يکی از فقيرترين کشورها هم باشد. درآمد سرانه داخلی چين ۴ هزار دلار است و با تورم رو به افزايش ازاين هم کمتر می شود و چين درآينده با مشکل رو به رو خواهد شد. به اعتقاد اقتصاددانان اين مدل، پايدار نمی ماند.
بانک مرکزی چين می گويد نرخ ارز کنونی بايد اصلاح شود تا بتواند جلو مشکلات آينده را بگيرد. چين در ضمن تلاش دارد بدهکاران خارجی را متنوع برگزيند تا يوآن گزينه قوی دربرابر يورو و دلار بشود. چين اذعان دارد که جايگاه يگانه اش در اقتصاد جهانی نيازمند وجود اقتصاد سالم است يعنی چينی ها بايد بتوانند کالاهایی را که توليد می کنند، مصرف کنند.