بسیاری از مردم درموارد دردناک زندگی به طنز و کاریکاتور روی می آورند تا بتواند لبخندی بر لب آن ها بنشاند. این هفته بیش از ٩٣ داستان «کمیک» یا کارتون های روزنامه ای در روزنامه هایی درسراسر جهان در رابطه با دهمین سالگرد وقایع تروریستی یازدهم سپتامبربچاپ خواهد رسید. نقطه جالب توجه و حساس دراین رابطه این است که چگونه این هنرمندان نقاش و طنزپرداز می توانند یک موضوع جدی و به شدت غم انگیز و اثرگذاررا تبدیل به یک داستان طنزآمیز کنند آن هم بدون آنکه خدشه ای به اهمیت این مسئله مهم تاریخی و معاصر وارد آورند.
«برندون برفورد» ادیتور «کینگ فیچرسیندیکیت» است و اغلب این کارتون های روزنامه ای زیرنظر او بچاپ می رسند. او معتقد است که هنرمندانی که این کارتون ها را می کشند رابطه خیلی نزدیکی با خواننده های خود دارند و به همین دلیل هم می توانند با همان ظرافت خاص خود مسئله یادبود دهمین سالگرد حوادث تروریستی یازدهم سپتامبر را به سبک و شیوه ای آشنا به آن ها ارائه کنند:«این خواننده ها می دانند که نقاش این کارتون ها هم کسی است مثل خود آن ها. فردی که با زبان خاص کارتونی خود با آن هاارتباط برقرار می کند اما به دقت متوجه مسائل و حساسیت های آن ها هم هست. این کارتون ها هرروز درصفحه مخصوصی در روزنامه ها بچاپ می رسند و خواننده های طرفدار آن ها هم انتظار دارند تا این کارتون ها مسائلی را دررابطه با مسائل روزمطرح کنند و همین خودش توانسته است رابطه بسیار زیبایی را بین خالق این کارتون ها و خواننده های بی شمار آن ها ایجاد کند.»
«تیم تومی» هنرمندی است که کارتون های معروف «شرمن لاگون» را می کشد که ماجراهای پرهیجان زندگی یک کوسه بزرگ را در اقیانوس نشان می دهد. او پیش از این ها نیز موضوع های جدی و مهمی را سوژه کارخود قرار داده است. مثلا او نشان داده که چگونه آشغال های پلاستیکی که ته اقیانوس ریخته شده، بال های این کوسه ها را قطع می کند-- و از بین می برد. اما برای کشیدن کارتونی درباره یازدهم سپتامبر، «تیم تومی» مجبورشده است کاراکترکارتونی خود را از آن فضای مضحک و خنده آور همیشگی بیرون بکشد و صورت جدی تری به او بدهد:«درمورد موضوع های جدی دیگر این کار آسانی است چون شما همیشه می توانید درباره کوسه ها و آشغال های ته دریا شوخی کنید هرچند این هم خودش یک تراژدی طبیعی است. اما با تراژدی های انسانی نمی شود به آسانی این کار را انجام داد. شما به عنوان یک هنرمند طراح کارتون هرجوری که بخواهید طنز مسئله را بیرون بکشید باید مواظب باشید که در این کار زیاده روی نشود.»
«برایان واکر» هنرمند طراح کارتون دیگری است که به همراه «چانس براون» کارتون های روزنامه ای به نام «های و لویز» را می کشند. این کارتون ها که نخستین بار توسط پدر«برایان» در دهه پنجاه میلادی به خواننده ها معرفی شده اند جزو آثار کارتونی «گرم، دوستانه و خانوادگی» به شمار می رود. برای این دوهنرمند نیز ساختن داستان های کارتونی در رابطه با فجایع یازدهم سپتامبر کار مشکلی بوده است. برایان می گوید:«راستش شغل ما این نیست که مردم را ناراحت و غمگین کنیم. ما سعی مان این است که اگر نتوانستیم آن ها را به شدت خندانیم، حداقل یک لبخند روی لب های آن ها بنشانیم و کمی نور و روشنایی به درون تاریک زندگی بعضی ها بیاوریم.»
واکرمی گوید: «ما نمی خواستیم شخصیت هایی که خواننده ها سال ها با آن ها مانوس بوده اند را به گریه و زاری درباره وقایع ناراحت کننده یازدهم سپتامبر بیاندازیم. بنا براین تصمیم گرفتیم از دیدگاهی به مراتب مثبت تر به این وقایع نگاه کنیم. به این صورت رفتیم دنبال سوژه ای به نام «بیاییم قهرمانانمان را به یاد بیاوریم». ما کارتون هایمان را درباره کسانی که برای نجات جان دیگران خود را به آب و آتش زدند و به کسانی که کمک کردند تا محل وقوع حوادث یازدهم سپتامبررا تمیزکاری کنند و آن هایی که از آن زمان تا کنون برای ایمنی ما کوشیده اند را در این کارتون ها برجسته کنیم.»
برای «واکر» که در اطراف «کانکتیکات» در نزدیکی شهر نیویورک زندگی می کند، کشیدن کارتونی که یادآور وقایع یازدهم سپتامبرباشد یک پروسه بسیار دردناک بوده است. او می گوید بسیاری از اشخاصی که در شهرکوچک او زندگی می کردند روز یازدهم سپتامبر ٢٠٠١ به خانه هایشان بازنگشتند! او هم چنین پس از واقعه حملات تروریستی به ساختمان های دوقلوی تجارت بین المللی به محل ویران شدن آن ها رفت. منظره ای که «واکر» می گوید تا روزی که زنده است و زندگی می کند هرگز آن را فراموش نخواهد کرد.
قصه های کارتونی یازدهم سپتامبر علاوه بر روزنامه های یاد شده، در چهار موزه مختلف در ایالات متحده به نمایش گذاشته خواهد شد. «نیوزیوم» واشنگتن، «تونزیوم» (یا موزه کارتون) در شهر پیتزبورگ پنسیلوانیا، موزه طراحی های کمیک و هنرهای کارتونی شهر نیویورک و و موزه هنرهای کارتونی شهر سن فرانسیسکو.
«جو ووز»گردآورنده و کیوریتور موزه «تونزیوم» پیتزبورگ معتقد است طراحان کارتون های کمیک روزنامه ای، از این فرصت ویژه برخوردارند که بتوانند به التیام دردهای مردم در درازمدت کمک کنند:«شما ببینید این کارتون ها برای افرادی که هرروز این روزنامه های را باز می کنندو می خوانند چه نقشی دارند و چه اثرات مثبتی روی آن ها می گذارند. بعضی ها این قصه های کوتاه کارتونی را از روزنامه درمی آورند و آن را روی میز کار، روی در خوابگاه های دانشگاه ها و یا روی درهای یخچال های خانه شان می چسبانند. چرا؟ چون این کمیک ها توانسته اند مهم و تاثیرگذار باشند. آن ها یا شما را می خندانند یا شما را به فکر می اندازند. این کارتون ها تا این حد قدرت دارند.»
«اندرو فاراگو» کیوریتور «موزه هنرهای کارتونی» شهر سن فرانسیسکو و تنها موزه ای که از لحاظ جغرافیایی فاصله زیادی با محل وقوع حوادث تروریستی یازدهم سپتامبر دارد.می گوید کارتون هایی که برای آن ها ارسال شده هریک شامل احساسات مختلفی از قبیل غم، طنز و تفکر بوده اند:«بعضی ازاین کارتون ها اشک انسان را درمی آورند. بعضی دیگر فقط به جنبه های کمدی قضیه نگاه کرده اند و با این مسئله هم مثل همه مسائل دیگری که روزهای یکشنبه در این روزنامه ها منعکس می کنند برخورد کرده اند. هنرمندان کارتونی هم مثل همه افراد دیگر دارای احساسات خاص خود هستند.»
هنرمندان کارتونی برجسته ای چون خالق کارتون های «آرچی»، «گارفیلد»، «دونزبری» و «بارنی و کلاید» درکشیدن و ارائه کارتون های یازدهم سپتامبر در روز یکشنبه هم زمان با دهمین سالگرد این وقایع غم انگیز شرکت داشته اند.
هریک از این هنرمندانی که برای تهیه این گزارش با آن ها صحبت شده می گویند که عظمت تراژدی به اندازه ای بوده است که کشیدن کارتونی در رابطه با این فجایع را بسیار مشکل می سازد. شاید این یکشنبه در آمریکا با تماشای یکی از این کارتون ها که در آن سگ کوچولوئی به نام «ارل» به صاحب خود «آزی» می گوید:«دیگه ناراحت نباش دیگه !» بتواند لبخندی هرچند کوچک بر لب خواننده های کارتون های کمیک روزنامه ای نقش کند.
