کن، فرانسه - ۷ می ۲۰۱۸ - فرش قرمز جشنواره سینمائی کن، فرداشب به حضور ستارگان طراز اول هالیوودی در لباس‌های گران‌قیمت، آراسته نخواهد بود. چند چهره ولخرج بانی میهمانیهای بزرگ، امسال در فرانسه حضور ندارند. موضع ضد تکنولوژی جشنواره، یک بانی دیگر میهمانی‌ها، یعنی «نتفلیکس» را دور نگاه داشته. گزینه فیلم‌ها هم به جای برندگان سابق نخل طلا، و آثار پرخرج هالیوودی، بیشتر بر کارهای جدید هنرمندان کمتر شناخته شده متمرکز است.
تنها فیلم پرخرج هالیوودی در جشنواره امسال کن، «سولو: داستانی از جنگ ستارگان»، به کارگردانی «ران هاوارد» است که خارج از مسابقه در روزهای پایانی جشنواره نمایش داده می‌شود و شرکت دیزنی به همین مناسبت، میزبان یکی از میهمانیهای پرخرج جشنواره خواهد بود.
اما خبرنگاران نشریات سینمائی بین‌المللی در آستانه هفتادویکمین دوره جشنواره سینمائی کن، از کمبود ستاره‌های هالیوودی و فیلم‌های انگلیسی‌زبان در برنامه‌های رسمی جشنواره، از جمله بخش رقابتی و نوعی نگاه، چندان شاکی نیستند. هیات انتخاب، در یک چرخش فلسفی برای تازه کردن حال و هوای جشنواره، امسال بر یکی از اهداف جشنواره که شناسائی و معرفی هنرمندان ناشناخته است، تاکید بیشتری دارد.
بوسه
یک بوسه بر پرده‌ای عظیم، معرف هفتادویکمین جشنواره کن است که چند روز است سردر کاخ جشنواره در ساحل فیروزه‌ای کن را تزئین کرده است و در خیابان‌های شهر از ستون‌های نور آویزان است.
مفهوم این بوسه میان زن و مردی در دو اتوموبیل روباز، زیر آفتاب و آسمان آبی، به قول «تی‌یری فرمو» مدیر برنامه جشنواره کن، حضور عشق در محور صحنه جشنواره است.
بوسه، صحنه‌ای از «پی‌یروی دیوانه»، فیلم مشهور ژان لوک گودار، هنرمند و منتقد ساختارشکن سینمای موج‌نوی فرانسه است، که امسال، در هشتاد و هفت سالگی، یکی از معدود سینماگران قدیمی است که به بخش مسابقه جشنواره پذیرفته شده، با فیلم جدیدش «کتاب تصاویر».
غایبان اصلی
هاروی واینستاین، مدیرعامل شرکت تولید و پخش واینستاین، و همچنین «ری پرایس» رئیس استودیو آمازون، بازوی تولید فیلم این فروشگاه عظیم اینترنتی، هر دو در پی اتهام سوء استفاده از قدرت و موقعیت شغلی به منظور آزار جنسی زنان، مشاغل خود را از دست دادند. این دو در سال‌های اخیر، از میزبانان میهمانیهای افسانه‌ای جشنواره کن بودند.
برخی از اتهام‌ها علیه هاروی واینستاین، از جمله اتهام تجاوز سال ۱۹۹۷ او به ستاره ایتالیائی، «آزیا آرجنتو»، در هتل سوپرلوکس «کپ ادن – روک» در نزدیکی شهر ساحلی کن، رخ داد، که به قول «اندرو پال‌ور» منتقد روزنامه «گاردین»، عملا جشنواره کن را به محل ارتکاب جرم تبدیل کرده بود.
منع نمایش فیلم‌های تولیدی شرکت نتفلیکس در پی اعتراض سینماداران فرانسه، جشنواره کن را از چندین فیلم عمده، و ستارگان آن فیلم‌ها، و همچنین یکی دیگر از میزبانان میهمانیهای پرستاره، محروم کرد.
هفته‌نامه تخصصی «ورایتی» که یکی از دور روزنامه ویژه جشنواره را در کن منتشر می‌کند، هفته گذشته نوشت امسال جشنواره کن با پرسش‌هائی در باره قدرت و جایگاه خود در سینمای جهان روبرو است، که کمبود ستارگان هالیوودی روی فرش قرمز، فقط یکی از آنهاست.
تکنولوژی جدید، از جمله پخش اینترنتی فیلم‌ها از طریق شبکه‌های توزیع خانگی، مثل نتفلیکس و آمازون، موضع جشنواره‌هائی مثل کن را که صاحبان فیلم‌ها در گذشته برای معرفی آثار تازه به تماشاگر جهانی از آن استفاده می‌کردند، تضعیف کرده.
شرکت دیزنی، با برگزاری مراسم عظیم فرش قرمز برای افتتاح جهانی فیلم «سولو: یک داستان جنگ ستارگان» در لس آنجلس، عملا رونمائی فیلم در جشنواره کن را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.
امسال از انگلستان اصلا فیلمی در بخش مسابقه کن پذیرفته نشده. کارهای جدید سینماگرانی مثل «کن لوچ» و «مایک لی» که از پاهای همیشگی کن بودند، یا رد شده یا حاضر نبود.
امسال جشنواره کن با سنت همیشگی نمایش فیلم‌های جدید برندگان سابق نخل طلا هم خداحافظی کرده. آثار کارگردانانی مثل «پدرو ال‌مدوار» و «پائولو سورنتینو» و «مایکل هانه‌که» و دو برادر بلژیکی «ژان پی‌یر» و «لوک داردن» هم در میان فیلم‌های برگزیده امسال قرار ندارند.
جنبش زنان
نقش جنبش‌های «من هم...» و «وقت تمام است» برای مبارزه با آزار جنسی زنان، در جشنواره‌های عمده دیگر از جمله «ساندنس» و «سینماکان» در لاس وگاس، برجسته بود. جشنواره «ترایبکا» نیمی از فیلم‌های بخش مسابقه را به آثار کارگردانان زن اختصاص داد. اما در میان فیلم‌های مسابقه در جشنواره کن، فقط سه فیلم از کارگردانان زن گنجانده شده.
تی‌یری فرمو، مدیر برنامه جشنواره کن گفته که یک جشنواره نمی‌تواند نقش نیروی انتظامی و قوه قضائیه را برای مجازات متهمان به آزار جنسی زنان، ایفا کند.
اما جشنواره کن به خاطر بی‌اعتنائی به سینماگران زن و اینکه سالها نمایشگاه اندام نیمه برهنه نوستارگان روی فرش قرمز بود، از سوی هنرمندان زن‌گرا و فعالان حقوق زن، مورد انتقاد قرار دارد.
از جمله، «کیت موئیر» منتقد سابق روزنامه «تایمز» لندن، و سناریست برجسته بریتانیائی، که در جنبش «وقت تمام است» فعالانه شرکت دارد، هفته گذشته گفت: «جشنواره کن دو هفته جشن مغزهای مردانه و اندام‌های زنانه بوده است و هنوز هم شب‌ها، بسیاری از معامله‌گران قدرتمند سینما، بازو در بازوی یک مانکن جوان یا فاحشه گران‌قیمت، در بولوار ساحلی کن، قدم می‌زنند، که سینماگران زن را نسبت به آنچه برای مردان پولدار با ارزش است، ناراحت می‌کند.»
کارگردان فرانسوی «اوا هوسون» با فیلم «دختران خورشید» در باره یک جوخه زنان مبارز کرد در عراق، که گلشیفته فراهانی یکی از نقش‌های عمده آنرا ایفا می‌کند، در بخش مسابقه شرکت داده شده.
آلیس رورواشر، سینماگر ایتالیائی که با فیلم «خوشحال مثل لازارو» در مسابقه حضور دارد، در سال ۲۰۱۴ با فیلم «شگفتی‌ها» جایزه ویژه هیات داوران را دریافت کرد.
نادین لاباکی، معروف‌ترین کارگردان سینمای عرب، با سومین فیلم خود «کفرناحوم» به جشنواره کن باز می‌گردد، ترکیبی از مستند و داستانی، در باره کودکی که علیه زندگی تحمیلی خود، می‌شورد و به دادگاه متوسل می‌شود. فیلم قبلی نادین لاباکی «بنگ گنگ: یک داستان عشقی امروزی» پرفروش‌ترین فیلم زادگاه او، لبنان بود.
اما کمبود کارگردان‌های زن در جشنواره امسال کن، با شمار کثیر هنرمندان زن در میان اعضای هیات داوران، تاحدودی جبران شده است.
ریاست هیات داوران امسال جشنواره کن با «کیت بلان‌شت» هنرپیشه استرالیائی است، و چند تن از بازیگران و سینماگران با سابقه طولانی در جنبش‌های حقوق بشر و حقوق زنان، در هیات داوران حضور دارند، از جمله کارگردان آمریکائی «ای‌وا دوورنی»، بازیگر آمریکائی «کریستین استیوارت»، بازیگر فرانسوی «له‌آ سی‌دو» و خواننده بروندیائی «خواجا نین.»
افتتاح
جشنواره کن، فرداشب، سه‌شنبه شب، با فیلم اسپانیائی «همه می‌دانند» از اصغر فرهادی افتتاح می‌شود. هاویه باردم و پنه‌لوپه‌کروز، در کنار اصغر فرهادی و اعضای هیات داوران و دیگر مدعوین صاحب‌نام امسال جشنواره، روی فرش قرمز خواهند رفت.
«همه می‌دانند» از روز چهارشنبه در ۳۵۰ سینما در سراسر فرانسه به نمایش می‌آید و بلیت‌های نمایش ویژه دوشنبه‌شب آن در یکی از سینماهای شهر کن، از هفته پیش نایاب شد.