«دارن آرنوفسکی» کارگردانی که پیش از این در فیلم برنده جایزه «کشتی گیر» به بررسی فراز و نشیب های زندگی کشتی گیران حرفه ای پرداخته بود، در فیلم «قوی سیاه» Black Swan نوع دیگری از رقابت های حرفه ای را این بار در میان رقاصان باله مورد تجزیه و تحلیل سینمایی قرار داده است.
این فیلم که درآخرهفته گذشته رکورد تازه ای از فروش گیشه برای فیلم های مستقل هنری بجای گذاشته است ماجرای زندگی دختری است به نام نینا سیرز (با بازیگری ناتالی پورتمن) که تمام دوران کودکی و نوجوانی او به فراگرفتن و تمرین رقص باله گذشته است. او به عنوان یک بالرین حرفه ای و ستاره یکی از کمپانی های معتبر باله مصمم است تا در اجرایی تازه، نقش اول باله معروف «دریاچه قو» اثر«چایکوفسکی» را به دست آورد. اما مدیرکمپانی و طراح رقص های این باله، که مطمئن نیست «نینا» بتواند از عهده انجام چالش هایی که بازی در دو نقش قوی سفید و معصوم و قوی سیاه اغواگر و گمراه کننده دربر دارد برآید، توانایی و قابلیت های این بالرین جوان را زیر سئوال می برد:«در چهارسالی که شاهد رقصیدن تو در این کمپانی بوده ام از مهارت تو در اجرای ظریف و دقیق حرکات این رقص ها حیرت زده شده ام اما هرگز ندیده ام خودت را درحس این رقص ها رها کنی. گاهی با خودم فکر می کنم پس اینهمه زحمت برای چیست؟»
نینا پاسخ می دهد:«من فقط می خواهم کامل و بی عیب و نقص باشم.»
مدیرکمپانی می گوید:«اما تکامل با کنترل فرق می کند. تکامل هنگامی بوجود می آید که تو خودت را رها کنی و از این رها سازی شگفت زده شوی. تو وقتی خودت را شگفت زده کنی، تماشاگرت را هم شگفت زده کرده ای. این نوعی برتری است که فقط بعضی ها می توانند به آن برسند.»
ناتالی پورتمن می گوید:«من وقتی کوچکتر بودم باله رقصیده ام. یعنی تا حدود سن دوازده سالگی وهمیشه به آن به شکل یک هنر بی نهایت زیبا و به مراتب برتر از هنرهای دیگر نگاه کرده ام. هنری که به بهترین نحو و بدون استفاده از کلمات سخن می گوید و بیانگر احساسات وعواطف انسانی است.»
ناتالی پورتمن در ادامه این سخنان می گوید: «من همیشه می خواسته ام در فیلمی بازی کنم که به نوعی ارتباطی با رقص باله داشته باشد. به همین دلیل هم وقتی «دارن آرونوفسکی» این ایده حیرت آور را برای یک فیلم تازه به من پیشنهاد کرد خیلی خوشحال شدم. در عین حال باید بدانیم که این فیلم فقط درباره رقص باله نیست بلکه با مسائل خیلی عمیق تری ارتباط برقرار می کند و شخصیت های پیچیده انسان ها را مورد بررسی قرار می دهد. برای من این فرصتی بود تا بتوانم در یک فیلم کاملا هیجان انگیز و متفاوت بازی کنم.»
پورتمن می گوید:«این نظم و ترتیب شدید بدنی که در رقص باله وجود دارد کمک می کند تا جنبه های احساسی شخصیت فیلم به بهترین شکل ساخته شود. تماشاگر هم به نوبه خود می تواند بخوبی با احساسات این بالرین ها که زندگی شان در تمرین و رقص باله خلاصه شده آشنا شود. این زنان جوان نه معاشرت می کنند، نه مشروب می خورند و نه حتی غذای کافی به بدن خود می رسانند. آن ها شبانه روز بدن های خود را درشرایطی دردناک و غیرقابل تحمل قرار می دهند و مثل مرتاضانی هستند که کم کم به مرحله خودآزاری رسیده اند.»
ناتالی پورتمن برای بازی در فیلم «قوی سیاه» بیش از یک سال به طور شبانه روز به تمرین باله پرداخته است. این بازیگر جوان که دارای مدرک روانشناسی از دانشگاه «هاروارد» است می گوید شخصیت «نینا» در فیلم از نوعی وسواس درحد یک بیماری روانی رنج می برد. مرضی که در آن بیمار دستخوش یک فکر با میل قوی است و نمی تواند از آن رهایی پیدا کند.
«میلا کنیس» نقش «لیلی» رقیب «نینا» را در فیلم «قوی سیاه» برعهده دارد. او می گوید «لیلی» شخصیتی است که بیشتر به دنبال احساسات است تا تکامل گرایی. میلا کنیس نیز برای بازی در نقس«لیلی» تحت آموزش و تمرین های سخت باله بوده است:«مسئله ای که من هرگز در مورد رقص باله نمی دانستم این است که باله یکی از سخت ترین ورزش های بدنی موجود در جهان است. من می گویم ورزش چون شما به عنوان یک رقاص باله باید هر روز بلااستثنا تمرین کنید. به همین جهت هم بدن شما بکلی عوض می شود. شانه ها آویزان می شوند، قفسه سینه کم کم جلو می آید و خلاصه ایستادن و نشستن آدم به صورتی غیرطبیعی عوض می شود. برای مدت سه ماه من مجبور بودم به طور مداوم صاف بایستم. مثل بالرین ها دست هایم را بالا بگیرم و مثل آن ها هنگام رقص انگشتانم را تکان بدهم. کم کم این حرکات روی کلام و شیوه سخن گفتن یک رقاص باله تاثیر می گذارد. خلاصه چیزهای زیادی در مورد آن ها وجود دارد که با آدم های معمولی و دیگران تفاوت های کلی دارد.»
دارن آرنوفسکی کارگردان فیلم «قوی سیاه» می گوید برای او بی نهایت مشکل بوده است که بتواند اعتماد رقاص های واقعی باله را برای بازی در فیلمی که در هالیوود ساخته شده است جلب کند. به نظر این هنرمندان، هالیوود تا کنون نتوانسته است آنچنان که شایسته هنر باله بوده است آن را به تصویر بکشد و برای همین هم آرنوفسکی روی این مسئله که «قوی سیاه» با احترام به هنر باله ساخته شده است تاکید دارد و در عین حال کوشیده است تا وقایعی که در ذهن یک رقاص باله اتفاق می افتد را به تماشاگر خود نشان دهد:«بسیاری از این باله های معروف از گوشه های تاریک و سیاهی برخوردارند. باله «زیبای خفته»، «رومئو و ژولیت» و همین «دریاچه قو» هرکدام به نحوی با حالتی «گوتیک» در ارتباط اند که گاه غم انگیز و گاه حتی ترسناک است. خوب من می توانستم این فیلم را «دریاچه قو» بنامم چون ما داستان فیلم را از روی قصه این باله اقتباس کرده ایم و همه شخصیت های این باله هم به صورتی در این فیلم نقشی دارند. ما شاهزاده، ملکه و خلاصه هریک ازشخصیت های باله دریاچه قو را برداشته ایم و به صورتی آن ها را در این فیلم بازسازی کرده ایم. بنابراین درحقیقت این یک بازگویی تازه است از یک باله قدیمی و معروف. اما درهمین باز سازی ما توانسته ایم چالش های واقعی رسیدن به بالاترین درجه هنر باله و نکته های سیاهی که درپشت این قصه آشنا نهفته است را به تماشاگر نشان بدهیم.»
بازیگران معروف دیگری که در فیلم «قوی سیاه» ایفای نقش کرده اند عبارتند از «باربارا هرشی» که نقش مادر «نینا» را بازی می کند. مادری بیش از حد مراقب که می خواهد دخترش به موفقیتی که او هرگز به آن دست نیافته است برسد. هم چنین «وینونا رایدر» که در این فیلم نقش ستاره پیشین کمپانی باله را بازی می کند. رقاص های کمپانی باله پنسیلوانیا توانسته اند از طریق مونتاژ های ماهرانه فیلم «قوی سیاه» جنبه های حرفه ای و اصیل هنرباله را به زیبایی به فیلم آرونوفسکی اضافه کنند.
