دکتر شهرام کُردستی، استاد بخش سرطان‌شناسی کینگز کالج لندن و فوق تخصص هماتوانکولوژی، در گفتوگو با صدای آمریکا به موضوع کاربرد هوش مصنوعی در تشخیص سریع و زودهنگام سرطان و طراحی درمان‌های مناسب برای انواع آن پرداخت.
به گفته دکتر شهرام کردستی، استفاده از هوش مصنوعی در واقع قسمتی از آن چیزی است که به عنوان «پزشکی دیجیتال» چند سالی است که مورد استفاده بوده است.
سرطان از عوامل اصلی مرگ و میر در سراسر جهان است. به گفته سازمان بهداشت جهانی، سالانه حدود ۱۰ میلیون مرگ و میر یا تقریباً یک مورد از هر شش مورد مرگ به دلیل سرطان رخ می‌دهد. با این حال، در بسیاری از موارد، این بیماری در صورت تشخیص زودهنگام و درمان سریع قابل درمان است.
اکنون استفاده از هوش مصنوعی در رابطه با تشخیص سریع و زودهنگام ابتلا به سرطان و طراحی درمان‌های مناسب برای انواع آن به کمک متخصصان آمده است.
دکتر کردستی به صدای آمریکا می‌گوید یکی از مشکلات سرطان‌شناسی غربالگری تصاویر است که تعداد زیادی از آن انجام می‌شود، زمان‌بر است، و ممکن است در آنها خطای انسانی صورت گیرد. ولی با استفاده از هوش مصنوعی می‌توان به سیستم کامپیوتری آموزش داد که ضایعات غیرعادی را بر اساس تعداد زیادی از موارد شناخته شده سرطان، شناسایی کند و به پزشکان نشان دهد.
او افزود استفاده از این تکنیک می‌تواند سرعت و دقت را بالا ببرد.
دکتر کردستی می‌گوید تعیین «روش‌های هدفمند» درمان سرطان با کمک هوش مصنوعی بهتر انجام می‌شود تا مؤثرترین درمان برای یک فرد خاص با یک سرطان خاص پیدا شود.
او گفت هوش مصنوعی همچنین می‌تواند احتمال زنده ماندن بیمار با درمان، بی درمان یا با درمانی خاص را مشخص کرده و به سرطان‌شناس بالینی برای تصمیم‌گیری و این که «بهترین قدم بعدی» در درمان یک بیمار چیست کمک می‌کند.
- هوش مصنوعی و پزشکی در ایران
در ایران نیز تمرکز بر استفاده بهینه از هوش مصنوعی در عرصه‌های مختلف از جمله پزشکی بیشتر شده است و اقداماتی نیز در این رابطه صورت گرفته است از جمله دانشگاه صنعتی امیرکبیر که نرم‌افزارهایی را برای یافتن درمان‌های شخصی گلیوبلاستوما طراحی کرده است.
دکتر شهرام کردستی می‌گوید از آنجایی که پزشکی و سرطان‌شناسی حرفه‌ای قانونمند است، استفاده از نرم‌افزارهای پزشکی و هوش مصنوعی در پزشکی نیز باید با استفاده از روش‌های استاندارد و مورد تأیید انجام شود.
او گفت: «در ایران نیز متخصصان هوش مصنوعی و دیجیتال هستند که قطعا می‌توانند این سیستم‌ها را پیاده کنند. ولی آن چه موجب نگرانی است و نیاز به بررسی بیشتر دارد این است که چقدر راه‌کارها و زیرساخت‌های لازم برای دیجیتال شدن پزشکی در ایران وجود دارد.»
به گفته دکتر کردستی به نظر می‌رسد که ایران نیاز به یکسان‌سازی، استانداردسازی، و تعیین روشی مشخص برای تشخیص و مراحل ارجاع دارد تا بتوان بهترین استفاده را از تکنیک‌های موجود کرد.
او افزود که در بسیاری از مواقع تصور می‌شود چون از موضوعی زیاد صحبت می‌شود باید سریع به آن پرداخت، ولی پیش از بهره‌برداری باید پیش‌نیازها برای آن فراهم شده باشد.
- پژوهشی تازه در مورد سرطان لوزالمعده
پژوهشی که نتایج آن به تازگی در مجله «نیچر مدیسن» منتشر شده است نشان داده که هوش مصنوعی می‌تواند ابزار مؤثری در پیش‌بینی سرطان لوزالمعده، سه سال پیش از تشخیص باشد.
این موضوع می‌تواند تحولی در این عرصه ایجاد کند چرا که آزمایش‌ها و غربالگری این نوع سرطان، گران و سخت است و معمولاً تا زمانی که پزشک مشکوک به ابتلای بیمار به این بیماری نباشد، انجام نمی‌شود.
تیمی از محققان از بیمارستان دانشگاه کپنهاگ در دانمارک و دانشکده پزشکی هاروارد در بوستون، ایالت ماساچوست آمریکا، پژوهشی گسترده در این رابطه انجام دادند.
افرادی که دارای پیشینه خانوادگی و جهش‌های ژنتیکی خاصی هستند که آنها را مستعد ابتلا به سرطان لوزالمعده می‌کند معمولا به صورتی هدفمند غربالگری می‌شوند. هوش مصنوعی دیگرانی را که در این طبقه‌بندی نمی‌گنجند نیز در برمی‌گیرد.
در عین حال بسیاری از بیماران در معرض خطر حتی ممکن است از سابقه ژنتیکی یا خانوادگی خود آگاه نباشند و در غربالگری‌های رایج گنجانده نشوند.
هوش مصنوعی این امکان را فراهم کرده است که تمامی این افراد بتوانند غربالگری شوند و از ابتلای آنها به این نوع سرطان پیشگیری شود.
تا ماه اکتبر سال گذشته، ۵۲۱ دستگاه پزشکی که از هوش مصنوعی یا یادگیری ماشینی بهره می‌برند از سازمان نظارت بر غذا و داروی آمریکا مجوز گرفته بودند و اکثر آنها در رادیولوژی استفاده می‌شوند.
دستگاه‌های مبتنی بر هوش مصنوعی برای سرطان‌شناسی با سرعت در حال توسعه هستند و شماری از آنها در مرحله دریافت تأییدیه سازمان نظارت بر غذا و داروی آمریکا قرار دارند تا در بیمارستان‌ها و کلینیک‌ها به کار گرفته شوند.
