مناظره انتخاباتی محمود احمدی نژاد و میر حسین موسوی که چهارشنبه شب به وقت تهران برگزار شد، رویدادی بی سابقه در نظام سیاسی جمهوری اسلامی محسوب می شود.
در این مناظره، رییس فعلی جمهوری اسلامی در برابر نخست وزیر پیشین جمهوری اسلامی بر بی کفایتی و فساد سیاسی و اقتصادی دولت وی و دولت های اکبر هاشمی رفسنجانی و نیز محمد خاتمی تاکید گذاشت و ادعاهای خود را به موارد و مثال هایی روشن مستند کرد.
اگرچه محمود احمدی نژاد در چهار سال گذشته نشان داده است در بی اعتبار ساختن دیگران و به ویژه رقیبان، دروغ و واقعیت را به هم می بافد و گاه لعاب توهم و تخیل بر آن می کشد، اما مواردی که وی در مناظره انتخاباتی به آن اشاره کرد در حقیقیت تنها بخشی از واقعیت عریانی است که مردم ایران و کارشناسان از آن آگاهند و در این سال ها از آن سخن رفته است.
اما آنچه به گفته محمود احمدی نژاد در ۲۴سال نخست عمر جمهوری اسلامی بر کشور گذشته و تحت رهبری مستقیم آیت الله خمینی و آیت الله خامنه ای بوده، تنها محدود به موارد مورد اشاره وی مانند رانت خواری و سوء استفاده از امکانات دولتی نیست. بلکه به این سیاهه می توان ادامه دادن جنگ پس از آزادی خرمشهر را افزود که هزینه های کلانی در همه ابعاد اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی بر ایران تحمیل کرد. می توان از اعدام های دسته جمعی مخالفان سیاسی یاد کرد، می توان به افزایش سه درصدی نرخ جمعیت با استناد به ضرورت افزایش جمعیت شیعیان پرداخت که خود فقیر شدن جامعه و کاهش درآمد سرانه را به دنبال داشت. و می توان فرار نخبگان، افزایش آسیب های اجتماعی مانند اعتیاد، طلاق و فحشا و نیز رشد بیکاری و تورم و ده ها مورد دیگر را به یاد آورد که در این سال ها پیکر رنجور طبقه آسیب پذیر و متوسط را باز هم نحیف تر کرده است.
به این همه باید دوره ریاست جمهوری احمدی نژاد را افزود که خود بیش از هر دوره چهار ساله دیگر در جمهوری اسلامی منشا هرج و مرج نظری و عملی بوده است. او گاه خود را برگزیده و برکشیده امام دوازدهم شیعیان دانسته و گاه برای آن امام غایب بشقاب خالی در میز ناهارخوری هیات دولت گذاشته است. آقای احمدی نژاد با درآمدهای افسانه ای نفت ایران در سال های اخیر معجزه ای نکرده مگر آن که حجم نقدینگی و تورم را افزایش دهد و بخش هایی از آن را نثار پابرهنگان آمریکای لاتین و خاورمیانه کند. او که سودای چهار سال ریاست دوباره را در سر می پروراند، هر آنچه توانسته برای تضعیف قوانین موجود و نهادهای نوپای مدنی در ایران انجام داده است. دانشجویان منتقد را به بند کشیده، فعالان کارگری و اصناف را از کار بیکار کرده و نویسندگان و هنرمندان را به کنج عزلت کشانده است.
اما آنچه در مناظره گفته شد، راز مگو نبود و سال هاست سینه به سینه گفته شده است. وجه اصلی مناظره احمدی نژاد و موسوی آن بود که آقای احمدی نژاد که از حمایت تندروهای جوان و نظامیان سپاهی و بسیجی برخوردار است، برای اولین بار تمام قد در برابر روحانیون سرشناس جمهوری اسلامی صف آرایی کرد. او پیشتر نیز به کنایه و در لفافه اکبر هاشمی رفسنجانی را سلسله جنبان فساد مالی در جمهوری اسلامی توصیف کرده بود، ولی چهارشنبه شب برای اولین بار در برابر میلیون ها نفر از آقای هاشمی و پسران او نام برد و آنان را فاسد خواند. احمدی نژاد پای علی اکبر ناطق نوری را هم به میان کشید. ناطق نوری اکنون رییس دفتر بازرسی رهبر جمهوری اسلامی است و از نفوذی قابل توجه در میان روحانیون سنتی برخوردار است. علاوه بر این احمدی نژاد همه مدیران تکنوکرات را که متحدان محمد خاتمی و هاشمی رفسنجانی هستند به باد حمله گرفت؛ از غلامحسین کرباسچی تا محسن صفایی فراهانی.
به گفته برخی ناظران سیاسی، اظهارات احمدی نژاد در مناظره با موسوی نوعی خودکشی سیاسی است که به منظور لجن مال کردن رقیبان و محبوبیت یافتن در میان رای دهندگان صورت گرفت. اما به نظر می رسد حذف احمدی نژاد که نماینده «حزب پادگانی» در جمهوری اسلامی است آسان نباشد. او در چهار سال گذشته رییس جمهوری مورد علاقه آیت الله خامنه ای بوده و رهبر جمهوری اسلامی ۲۴ ساعت پس از مناظره، هیچ نهیبی از سر مصلحت نظام ولایت فقیه بر احمدی نژاد نزد و تنها از همه نامزدها خواست در مناظره ها برای اثبات خود متوسل به نفی دیگران نشود.
حتی اگر رای دهندگان ایرانی در روز بیست و دوم خرداد کسی غیر از محمود احمدی نژاد را برگزینند، نباید انتظار حذف حلقه احمدی نژاد از ساختار سیاسی حاکم را داشت ، بلکه رویداد بعدی احتمالا عمیق تر شدن هر چه بیشتر شکافی است که از مدت ها پیش در میان بازیگران عمده نظام جمهوری اسلامی دیده می شد و ظواهر آن پیدا بود. شکافی که ممکن است در نهایت منتهی به رویارویی مستقیم با رهبر جمهوری اسلامی شود و بی گمان زمینه ساز این جدال کسی نمی تواند باشد مگر اکبر هاشمی رفسنجانی.
شنبه ۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۳ ایران ۱۴:۵۴