روری بیرن، خبرنگار صدای آمریکا، لائوس
بیش از ۳ دهه از درگیری های هندوچین می گذرد. با این حال میلیون ها بمب، گلوله توپ و مین منفجر نشده در سراسر لائوس بجا مانده است.
سالانه صدها تن بر اثر انفجار این بمب ها کشته و زخمی می شوند.
از سال ۱۹۶۴ تا ۱۹۷۳، در دوران درگیری های هندوچین، لائوس هدف بمباران هوایی و در مرکز نبردهای زمینی قرار داشت.
بیشتر این درگیری ها در نواحی شرقی این کشور و در نزدیکی مرز ویتنام به وقوع پیوست. شاهراهی که در دوران جنگ، از آن برای تامین مایحتاج ویتنام جنوبی استفاده می شد.
در طی جنگ، بیش از ۲ میلیون تن بمب در این کشور فرو ریخته شد که لائوس را از لحاظ تعداد بمبی که تا کنون بر روی یک کشور ریخته شده است، در مقام اول قرار می دهد.
بنا به گفته جو پریرا، مدیر یک گروه امداد، با گذشت ۳۵ سال از پایان جنگ، بیشتر مناطق کشور هنوز پوشیده از بمب های منفجر نشده است.
پریرا می گوید :« در بعضی مناطق خاص، شدت بمباران باور نکردنی است. در برخی قسمت های لائوس، رسماً فضای خالی وجود ندارد. جایی نیست که بمباران نشده باشد و اگر به روستاها بروید هنوز هم شواهد آن را پیدا می کنید. هنوز هم حفره های حاصل از انفجار بمب را می بینید. کماکان مقادیر باور نکردنی فلز، لاشه هواپیما و بمب های منفجر نشده پیدا می کنید که در گوشه و کنار روستاها پراکنده شده اند و همچنان باعث کشته و زخمی شدن مردم می شوند.»
بمب های خوشه ایی که نزد مردم محلی به «بامبی» شهرت دارند، بیش از سایر بمب ها در لائوس پیدا می شوند.
بیش از ۲۷۰ میلیون بمب خوشه ای در این کشور فرو ریخته شده است.
با توجه به این که به طور متوسط حدود ۳۰ درصد بمب ها عمل نمی کنند، کارشناسان باور دارند حدود ۸۰ میلیون بمب خوشه ای عمل نکرده در گوشه و کنار این کشور مدفون است.
بیشتر این بمب ها در نزدیکی سطح زمین قرار دارند و به همین دلیل کشاورزی در این مناطق با خطر جانی همراه است.
با وجود خطر فراوان، بیشتر کشاورزان مانند خانم زوالر برای امرار معاش به زراعت ادامه می دهند.
او می گوید هر بار که زمین را شخم می زند یک بمب پیدا می کند. وی به خطرناک بودن کشاورزی اذعان دارد ولی برای تامین مخارج خانواده راه دیگری ندارد.
هر بمب خوشه ای در صورت انفجار به راحتی جان چند تن را می گیرد.
در اوایل سال ۲۰۰۷، پور راندی، برنج کار اهل لائوس، در مزرعه خود به کشاورزی مشغول بود.
راندی می گوید او همراه همسر و سه فرزندش در حال کشاورزی بودند که پسرش «هو» بر حسب تصادف ضربه ای به یک بمب وارد کرد. وقتی او در بیمارستان به هوش آمد، دریافت که دو پسرش کشته شده اند و دیگری به آسیب مغزی دچار شده است.
پس از کشاورزی، جمع آوری آهن قراضه متداول ترین دلیل سوانح بمب های منفجر نشده است.
افرادی که به جمع آوری آهن قراضه مشغولند، روزی ۵ دلار حقوق می گیرند. این رقم در مقایسه با حقوق متوسط افراد که حدود یک دلار در روز است، بسیار چشمگیر است.
با این حال این درآمد اضافه گاهی تاوان بسیار سنگینی دارد.
پریرا می گوید:« وسوسه این پول در مناطق آلوده که کشاورزی در آنها ممکن نیست، خیلی ها را به دام می اندازد. حدود نیمی از افرادی که توسط این بمب ها کشته و یا زخمی می شوند به این کار مشغولند. آنها از مواد منفجره درون این بمب ها برای ماهیگیری استفاده می کنند و بدنه فلزی بمب را می فروشند.»
بمب های منفجر نشده نه تنها باعث تلفات جانی می شوند بلکه مانعی بر راه توسعه اقتصادی نیز هستند.
سات فومالین، مدیر پروژه استخراج معادن در استان زینگ کوانگ در این باره توضیح می دهد:« بمب های منفجر نشده بر روی فعالیت های توسعه و سازندگی تاثیری بسیار مخرب دارند. برای مثال فرض کنید یک سازمان دولتی و یا غیر دولتی قصد دارد برای مردم یک ناحیه آب لوله کشی فراهم کند.عملیات حفاری و نصب لوله های آب به دلیل خطر بالای این بمب ها مقدور نیست و تمام پروژه ها تا پاکسازی منطقه معلق خواهد ماند.»
در اواسط دهه ۹۰، با ورود نهاد های بین المللی مین زدایی، عملیات پاکسازی لائوس سرعت بیشتری یافت.
گروهی از زنان محلی که برای یافتن این بمب ها آموزش دیده اند، با کمک تجهیزات فلزیاب محل این بمب ها را شناسایی می کنند و بعد گروه خنثی سازی آنها را از بین می برد.
مانکسیا بیش از یک سال است که با گروه کاوش همکاری می کند. او می گوید بمب های منفجر نشده در شالیزارها و اطراف خانه ها به وفور یافت می شوند ولی عملیات خنثی سازی به نجات جان روستاییان کمک فراوانی کرده است.
عملیات خنثی سازی همراه با آموزش مردمان محلی، آمار تلفات ناشی از این بمب ها را از ۱۴۰۰ نفر درسال ۱۹۷۵ به ۳۵۰ تن در سال ۲۰۰۸ کاهش داده است.
با این حال تا کنون کمتر از یک درصد مناطق آلوده پاکسازی شده است و کارشناسان می گویند بمب های منفجر نشده برای ده ها سال به عنوان بزرگترین خطر در لائوس باقی خواهند ماند.
جمعه ۴ خرداد ۱۴۰۳ ایران ۱۶:۵۰