جودیت لاتهام، خبرنگار صدای آمریکا، واشنگتن
امروز مسیحیت و اسلام نمایانگر بزرگترین مذاهب جهان هستند. حدود دو میلیارد مسیحی و ۱⁄۳ میلیارد مسلمان در سراسر جهان زندگی می کنند.
در ماه جاری، مسلمانان عید غدیر و مسیحیان عید کریسمس را جشن می گیرند.
جان اسپوزیتو، بنیانگزار مرکز درک مسلمانان و مسیحیان در دانشگاه جرج تاون در واشنگتن و نویسنده بیش از ۳۵ کتاب در مورد اسلام و از طرفداران سرسخت گفتگوی بین ادیان است. وی در ضمن سردبیر جهان نوین اسلامی دائره المعارف آکسفورد است.
جان اسپوزیتو، از لحظه تولد عضو کلیسای کاتولیک روم، بزرگترین شاخه مسیحیت در جهان بوده است. بنابراین وی موقعیت ویژه ای در پاسخ به این پرسش دارد که چه کسی سخنگوی اعضای جامعه مسلمان و مسیحی این دو مذهب عمده جهان است.
آقای اسپوزیتو با همکاری دالیا موگاهد، عضو دپارتمان مطالعات اسلام شناسی مرکز گالوپ کتاب جدیدی زیر عنوان « چه کسب سخنگوی مسلمانان است؟ یک میلیارد مسلمان واقعا به چه می اندیشند؟ » منتشر کرده است.
نگارش این کتاب در ورای ارقام نظرسنجی های گالوپ رفته و بنا به گفته اسپوزیتو بزرگترین و جامع ترین نظرسنجی در مورد مسلمانان جهان است.
اسپوزیتو می گوید: « در یک نظر سنجی در بیش از ۹۰ کشور مسلمانان معمولی، اکثریت به اصطلاح مسلمان آرام از احترام خود به جهان غرب و از احساس خود نسبت به دموکراسی، حقوق بشر، خشونت و از تاثیر مذهب بر زندگی هایشان سخن می گویند. در حالی که گاه غیرمسلمانان، بویژه در رویدادهایی همچون حمله های مرگبار یازدهم سپتامبر، اسلام را به عنوان یک نیروی متحد و واحد تلقی می کنند اما جهان اسلام، در واقع نیرویی ست که به طور خارق العاده ای متنوع و چند بعدی ست که فرهنگ ها، زبان ها و ساختارهای سیاسی متعددی را در بر می گیرد. این جهان در قبال صلح، دموکراسی و حقوق زنان رفتارهای متفاوتی دارد. در عین حال بسیاری از مسلمانان تفاوت های چشمگیر و حقیقی بویژه در زمینه سیاست خارجی با ایالات متحده دارند که یکی از مهمترین عواملی ست که حس ضد استکباری را در جهان اسلام می آفریند».
جان اسپوزیتو با اشاره به سوره ای از قرآن که به مسلمانان یادآوری می کند خداوند بشر را به صورت ملت ها و قبیله ها یی آفریده تا یکدیگر را بشناسند و به یکدیگر دشمنی نورزند، خاطرنشان می کند: « از دیگاه مسلمانان این به آن معناست که خداوند جهان را با تنوع نوع بشر خلق کرده است. این آیات قرآن پیامی ارسال می کند که با افراطی گری و تنگ نظری مذهبی و مقایسه بشر مصلح و خطاکارمغایرت دارد و در واقع کثرت گرایی در سیاست و زبان مذهبی را ترویج می کند ».
برخی مذاهب منطق هایی را برگزیده اند که در آن مبارزه توجیه قانونی یافته است، این همان تئوری جنگ عدل در مذهب مسیحیت است.
در مذهب هندو زمان هایی ست که مردم موظف به جنگیدن شده اند و مفهوم جهاد در اسلام نیز همین ایده را مطرح می کند.
اسپوزیتو می گوید:« جهاد دو معنی دارد. یکی مبارزه برای دستیابی به حیات اسلامی و دیگری دفاع از خود و جامعه است. در عین حال برخی از رهبران سیاسی کارزاهای نظامی را با برچسب دفاع از خود توجیه کرده اند».
مردم اغلب این واقعیت را نادیده می انگارند که بین مسیحیان نیز همچون مسلمانان هیچ مقام و با فرد خاصی مسئولیت سخنگویی مسیحیت و مسیحیان جهان را به عهده ندارد.
گرچه پاپ، مقام مسئول کاتولیک های روم است اما وی سخنگوی کلیسای ارتدکس و دیگر کلیساهایی ملیت های مختلف، همچون ارتدکس روسیه، یونان و دیگر کلیساهای جهان از جمله کلیسای انجلیکا و پروتستان را به عهده ندارد.
این نهادهای مذهبی مقامات مرکزی مسئول خود را منصوب کرده اند و بسته به دستورالعمل های کلیساهایشان، رهبران مذهبی اختیارات متفاوتی دارند. بنابراین هیچ مسیحی پروتستانی مجاز نیست تا سخنگوی دیگر پیروان مذهب مسیحیت باشد.
اسلام نیز فرصتی برای اجتهاد، مطالعه و تعبیرفردی از قرآن را فراهم کرده است.
اسپوزیتو می گوید:« بنیان مذهبی ملت ها و رهبران آن ها بویژه در اشکال لیبرال تر در حال گسترش است. با وجود این که ممکن است چنین ایده ای پیروان مذاهب را با وضعیتی آشفته و تعدد آرا روبرو کند اما در عین حال می تواند تاثیر نقش رهبران مذهبی را که به جنگ افروزی خود مشروعیت می بخشند را خنثی کند. این به معنای به رسمیت شناختن فردیت و وجدان فردی و احترام به تصمیم افراد در گزینش اخلاقیات و مذهب است».
جان اسپوزیتو یادآوری می کند: « بیشتر مسلمانان انتظار دارند باراک اوباما یک رییس جمهوری جهانی نگر باشد و حیات و تجربه های او نمایانگر تنوع و تکثرگرایی ست. مسلمانان غالبا" رییس جمهوری برگزیده را فردی معتقد به دیپلماسی می بینند که از اقدام نظامی پرهیز خواهد کرد و آزمون دولت جدید ایالات متحده در مسائل ویژه ای همچون صلح خاومیانه، ایران، عراق و افغانستان نمایانگر خواهد شد».
شنبه ۶ مرداد ۱۴۰۳ ایران ۱۸:۰۴