گزارش علمی: روند بی سابقه ذوب یخ های اقیانوس منجمد شمالی

پال سیسکو، خبرنگار صدای آمریکا، واشنگتن

دومین ذوب فصلی عظیم یخ های قطب شمال نسبت به ۳۰ سال گذشته بی سابقه بوده است.
سازمانی که هر روز تصاویر ضخامت و حجم یخ های اقیانوس منجمد شمالی را کنترل می کند گزارش داده است سطح یخ ها در اوایل ماه سپتامبر به پایین تر حد رسید، اما امسال عقب نشینی آن نسبت به سال گذشته بیشتر نشده است.
ولی دانشمندان هشدار داده اند ذوب شدن سطح یخ اقیانوس های جهان سریع تر از حد انتظار صورت گرفته است.
مرکز ملی یخ و برف، در بولدر در کلورادو، که هر روز تصاویر ماهواره ای سازمان ناسا را کنترل می کند می گوید شکل گیری یخ های زمستانی قطب شمال دوباره از سر گرفته شده است.
سال گذشته، برای اولین بار در تاریخ، مسیر عبور کشتی در شاهراه شمال غرب در اقیانوس منجمد شمالی کانادا گشوده شد و امسال نیز یک رویداد تاریخی دیگر ثبت شد.
مرکز ملی یخ ایالات متحده می گوید برای اولین بار در حداقل یک قرن گذشته، شاهراه دریایی دیگری درشمال اقیانوس منجمد شمالی گشوده شده است.
جی زوالی، کارشناس هواشناسی و پژوهشگر ارشد پروژه ماهواره ای یخ است. این پروژه که از آن به «ICESAT» نیز یاد می شود در مرکز هوا- فضای گوددارد در گرینبلت در ایالت مریلند در حال تکمیل است.
زوالی می گوید: «ما بر این باوریم که علاوه بر نوسان دمایی که عامل عقب نشینی یخ های قطب شمال است، جریان های آب گرم نیز از اقیانوس آرام به این منطقه سرازیر می شوند.»
وی می افزاید: «طی سالهای گذشته ورود جریان آب گرم، به دلیل حرکت یخ ها به سمت ساحل، ممکن نبود. به ویژه این که طی پنج سال گذشته یک تغییرشگفت آور به وقوع پیوسته و در قلب یخ های اقیانوس یک شاهراه جدید گشوده شده است.
این راه همان مسیر موسوم به شاهراه شمال غرب است که در فصل تابستان کشتی ها می توانند از آن عبور کنند. و امسال برای اولین بار در تاریخ، این شاهراه آبی در شمال غرب و یکی دیگر نیز در شمال شرق گشوده شدند.»
کاهش سطح یخ های اقیانوس منجمد شمالی در تابستان امسال به دومین رکورد تاریخی ثبت شده رسید. براساس تصاویر ماهواره ای ناسا، سطح پوشش یخ های اقیانوس در ماه سپتامبر ۳۳ درصد سطح معمول ثبت شده است. رقم امسال، در مقایسه با سال گذشته که ۳٩ درصد زیر سطح معمول ثبت شد، اندکی بهتر بود.
جی زوالی می گوید: «طی پنج تا ده سال گذشته، سرعت کاهش میزان یخ های اقیانوس منجمد شمالی، نسبت به کلیه نمونه هایی که کارشناسان هواشناسی و یخ اقیانوسی پیش بینی کرده بودند، بیشتر بوده است. بنابراین رویدادی شگفت آور در حال وقوع است که در مقیاس های پیش بینی شده در این نمونه ها نمی گنجد و احتمالا بخشی از چارچوب کاهش سطح یخ ها را می توان به گرم شدن آب شدن آب اقیانوس تعبیر کرد.»
برف و یخ، نور خورشید را منعکس و بار دیگر آن را در فضا پراکنده می کند، و با فقدان نور خورشید، اقیانوس یخ ها را جذب می کند.
با ذوب شدن یخ ها، گرمای بیشتری وارد آب اقیانوس می شود و بالا رفتن دمای اقیانوس عامل افزایش دمای هوا و سیاره زمین خواهد بود.
این گرمایش، در ضمن، ضخامت سالانه یخ های زمستانی را کاهش می دهد.
دانشمندان این پدیده افزایش جذب انرژی را کنش یخ «icealbedo» می نامند.
زوالی، پژوهشگر ارشد پروژه ماهواره یخ می گوید: « طی پنج سال گذشته ۳۰ درصد سطح یخ اقیانوس ها ذوب شده اند. حدود ۲۵ تا ۳۰ درصد از ضخامت این یخ ها کاهش یافته است. بنابراین اگر رویدادهای پنج سال گذشته در پنج سال آینده نیز روند مشابهی داشته باشند، تا پایان تابستان بخش اعظم یخ های قطب شمال ذوب خواهند شد.»
این در حالی است که ذوب شدن یخ های قطب در تابستان، دسترسی به ذخایر بستر اقیانوس را تسهیل می کند و موجب پدید آمدن شاهراه های جدیدی برای عبور و مرور کشتی ها خواهد شد.
پیامدهای ذوب شدن یخ های اقیانوس، الگوهای حیات موجودات زنده اقیانوس منجمد شمالی را دگرگون خواهد کرد. ادامه بقا و شکار حیواناتی همچون فیل های دریایی و خرس های قطبی به ضخامت سطوح یخ بستگی دارد. زوالی می گوید نگرانی عمده تر کاهش سطوح یخی است که هر زمستان در منطقه قطب شمال تشکیل می شود.
کنش هایی که سطوح اقیانوس منجمد شمالی را گرم می کند، گرمایش سایر نقاط جهان را نیز تشدید خواهد کرد.