بحران گرجستان نقطه عطف روابط روسیه وجهان غرب

بحران گرجستان نقطه عطف روابط روسیه وجهان غرب

گزارش تحلیلی: بحران گرجستان نقطه عطف و سرنوشت ساز روابط روسیه وجهان غرب
پیترهینلین – خبرنگار صدای آمریکا – گرجستان

گرچه حمله نظامی روسیه، گرجستان را به ویرانه ای بدل کرده، اما این کشوررا درموقعیت دفاعی قرارداده است.
در حالیکه هنوزنیروهای روسیه، حتی بیش ازماه گذشته، بخش های بزرگی ازقلمرو گرجستان را درکنترل خود دارند وهیچ مقام مسئولی پاسخ گوی یافتن راهکاری برای چگونگی وادار کردن نیروهای اشغالگر به ترک منطقه نبوده است، اما مقامات گرجستان آشکارا ازانزوای سیاسی مسکو ابرازخشنودی می کنند.
متحدان روسیه از پیوستن به کرملین دربه رسمیت شناختن استقلال مناطق انشعابی ازگرجستان سر باززده اند.
گرچه ابرهای تیره جنگ، کماکان برفرازآسمان گرجستان سایه افکنده، اما مردم این کشورکوچک که ازنظراستراتژیکی اهمیت بسیاری دارد، به تدریج شاهد پدیدار شدن بارقه های امید هستند.
در برهه کنونی، پرسشهای بسیاری پیرامون سرنوشت آتی گرجستان مطرح هستند.
روسیه آشکارا کشورهای غربی را به چالش کشیده و به صراحت ازآنها خواسته است از مداخله درمسائل مربوط به منطقه قفقازخودداری کنند.
در عین حال، هنوز نسبت به وجود اراده سیاسی اروپا و ایالات متحده نسبت به وادار کردن روسیه به عقب نشینی از منطقه تردیدهای بسیاری وجود دارد.
نینو بریانایزه، رییس پیشین پارلمان گرجستان، که امروزبه یکی ازمنتقدان جدی دولت بدل شده می گوید به چالش کشیدن تصمیم روسیه و اقدامات نظامی تحریک آمیزاین کشوردرمناطق انشعابی دراوستیای جنوبی دراوایل ماه اوت خطایی بزرگ بود.
وی می گوید من فکرمی کنم ما در حال حاضرهم، جنگ را باخته ایم و متاسفانه راه حل نظامی برای وضعیت کنونی وجود ندارد.
بریانایزه می گوید: « روسیه هم یکی از بازنده های این جنگ است و وقتی من می گویم گرجستان ازاین بحران برنده خارج نشده، این به معنای پیروزی روسیه هم نیست.
روسیه، یک باردیگربا پرده برداشتن ازچهره واقعی خود نشان داد ترجیح می دهد به جای یک عضو برجسته و قابل احترام جامعه بین الملل به عنوان یک ژاندارم شناخته شود.»
رقبای سیاسی پرزیدنت میخاییل ساکاشویلی می گویند درصورت آرام گرفتن احتمالی این بحران، رییس جمهوری باید به پرسشهای بسیاری پیرامون وضعیت به وجود آمده درگرجستان پاسخگو باشد.
تقریبا" همه برسراین واقعیت اتفاق نظردارند که نفرت کرملین ازساکاشویلی، درکوتاه مدت موقعیت سیاسی وی را درداخل کشورمستحکم ترکرده است اما آرچیل گه گه شیدزه، یک تحلیلگر سیاسی براین باوراست، پروژه روسیه برای ایجاد بی ثباتی درگرجستان به طور قطع دربلند مدت موفق خواهد بود.
وی می گوید: « به نظر من زمانی فرا می رسد که جهان شاهد امواجی از اعتراضهای گسترده درگرجستان خواهد بود و توان ادامه حیات دولت دربحبوحه این اعتراض ها، به رویدادهای آینده بستگی دارد. اما تردیدی دربوجود آمدن بی ثباتی سیاسی درداخل کشوروجود ندارد.»
در عین حال، مردم گرجستان به طور فزاینده ای امیدوارند که درنهایت مواجهه این کشور با روسیه به منفعت شان تمام شود.
از یک سو، کشورهای غربی که حتی تا چندی پیش قفقاز را به فراموشی سپرده بودند، درعمل بار دیگر به اهمیت راهبردی و موقعیت بحرانی گرجستان اذعان می کنند.
اتحادیه اروپا، درآیند ه نزدیک برای گفتگو پیرامون واکنش و موضع خود درقبال مداخله نظامی روسیه اجلاسی برگزار خواهد کرد.
ایالات متحده، دهها میلیون دلارکمک بشردوستانه و مقادیر بی شماری تجهیزات نظامی برای یاری رساندن به گرجستان گسیل کرده است.
واشنگتن، درضمن چندین مقام بلند پایه دولتی، ازجمله کاندولیزا رایس، وزیر امور خارجه و جو بایدن، نامزد حزب دموکرات برای معاون رییس جمهوری را برای بررسی این بحران به تفلیس اعزام کرده است.
قرار است دیک چینی، معاون رییس جمهوری آمریکا نیز به گرجستان سفر کند.
دیوید دارچیاشویلی، وزیرامور یکپارچگی اروپا درگرجستان می گوید این بحران سبب شده تا دولت ونهادهای غربی برای نزدیکی بیشتر، با سرعت بیشتری قدم بردارند.
دارچیاشویلی می گوید: « درگذشته ای نه چندان دور، یکپارچگی ناتو یکی از اولویتهای اصلی بود.
امروزدیگرموضوع اتحادیه اروپا اولویت حیاتی قلمداد نمی شود. اما با توجه به این که اتحادیه اروپا دربرهه کنونی، ایفاگریک نقش کلیدی ست، آن درگرجستان فعال ترخواهد شد ودرعوض گرجستان نیز با جدیت بیشتری از یکپارچگی اتحادیه اروپا استقبال خواهد کرد.»
وزیراموریکپارچگی اروپا درگرجستان می گوید دولت اطمینان دارد رویارویی با روسیه تصمیمی درست بوده و موجب افزایش اعتماد در کشور شده است.
دارچیاشویلی خاطر نشان می کند: « من برای پاسخگویی به هرپرسشی آمادگی دارم. گرجستان هیچ اصول و مقرراتی را که سالهای طولانی به انها متعهد بوده نقض نکرده است. ما درصدد رویارویی با روسیه، که ازهرنظر تا بن دندان به منابع بی شمارمسلح است نیستیم، اما این روسیه است که قصد دارد باردیگر گرجستان را تسخیر کند. آیا درچنین شرایطی دفاع حق ما نیست؟»
گرچه تیر واکنش های سیاسی منفی نسبت به تهاجم نظامی روسیه، مسکو را زخمی کرده، اما درواقع، ثمره این بحران با شادی گاه بی پرده وعلنی دولتمردان گرجستان همراه بوده است.
متحدان نزدیک روسیه همجون بلاروس ، کوبا وونزوئلا برای تایید ایده مسکودر به رسمیت شناختن استقلال مناطق انشعابی قلمروهای گرجستان دراوستیا و آبخازیای جنوبی ملاحظات سیاسی ومحافظه کاری را پیشه خود کرده اند.
الکساندر لومایا، مدیرامنیت ملی می گوید چنین واکنش بین المللی گسترده ای مسکورا وادار خواهد کرد نسبت به پیامد اقدامات خود محتاط ترعمل کند.
لومایا می گوید: « در حال حاضر، روسیه تقریبا" درانزوای بین المللی مطلق قرار دارد وانزوای سیاسی شرایط خوشایندی برای مسکو نیست. بنابراین درواقع، رویدادهای آینده واین که آیا روسیه درمسیر پیشبرد اهداف خود، الگوی مشابهی را درتهاجم نظامی به دیگر کشورهای همسایه به مرحله اجرا درآورد، به جدیت پیگیری جامعه بین اللمل ومسیری که درمحکومیت اقدام مسکو پیش گرفته، بستگی خواهد داشت.»
قرار است رهبران اتحادیه اروپا دردیدارهایی به بازبینی تمام عیارجنبه های مناسبات کشورهای عضو با روسیه بپردازند و نتایج این مذاکرات آزمون تعیین کننده ای برای موقعیت سیاسی مسکو با این اتحادیه خواهد بود.
گزارشهای خبری منتشرشده درپاریس حاکی ازآنست که تصمیم به تحریم روسیه در دستورکارگفتگوهای اتحادیه اروپا نیست. اما درعین حال، دولتمردان گرجستان امیدوارند اتحادیه اروپا، کرملین را به پاسخگویی نسبت به تهاجم نظامی خود به این کشوروادارکند.
از دیدگاه آرچیل گه گه شیدزه، تحلیلگرسیاسی، تهاجم روسیه به گرجستان اقدامی تلافی جویانه نسبت به غرب است چرا که کرملین، مسائلی همچون به رسمیت شناختن استقلال کوزوو توسط کشورهای غربی و نیزاستقرار نیروهای ناتو درمرزهای روسیه را اقداماتی تحقیرآمیز علیه خود قلمداد کرده بود.
گه گه شیدزه رویدادهای اخیرمنطقه را « لحظه ظهورحقیقت» می نامد ومی گوید: « برهه کنونی بسیارتعیین کننده وبحرانی ست. اما به هر حال یا روسیه پیروز و کشورهای غربی بازنده میدان خواهند بود و یا روسیه شکست می خورد و غربی ها برنده می شوند».
دولتمردان گرجستان می گویند درنهایت ثمره بحران اخیرزمانی به طورمسلم مثبت خواهد بود که اروپا و ایالات متحده بتوانند اراده سیاسی جمعی خود برای مقاومت در برابر روسیه ومقابله با مسکو را بسیج کنند، گرجستان، درآینده نزدیک برای پیوستن به ناتو دعوت شود و کمک کافی برای آغازمراحل بازسازی به این کشوراعزام شود.
اما برخی تحلیلگران براین باورند کلیه نظریه های موجود، شروط عمده ای هستند.