روز سه شنبه در وزارت امور خارجه آمريکا يک ميزگرد راديويی با شرکت جيمز جفری، مدير کل وزارت امور خارجه آمريکا و عده ای از خبرنگاران بين المللی فارسی زبان از جمله بيژن فرهودی از صدای آمريکا برگزار شد که نکات عمده آن از اين قرار است:
جيمز جفری مصاحبه را چنين آغاز کرد: .... ایران چالش بزرگی است و بعد از آن عراق مشکل بزرگی است ؛ و بعد از آن لبنان را پیش رو داریم. مسأله اسراییل و فلسطین و چند مسأله سیاسی- اجتماعی در منطقه وجود دارد. برخلاف آنچه که گفته میشود، دولت بوش علاوه بر همکاری با کشورهای اروپایی با سازمان ملل نیز همکاری میکند. این همکاری در جهت استقرار ثبات در منطقه خاورمیانه است.
سئوال: تاکنون سه قطعنامه از سوی شورای امنیت صادر شده است ؛ و جان بولتون میگوید هیچکدام از این قطعنامه ها مؤثر نیست و تنها راه، تغییر رژیم است. نظر شما چیست؟
جفری: بولتون خدمتگذار خوبی در دولت آمریکا بوده است. اما آنچه را که ما این روزها شاهدش هستیم گشایشی است که در مسأله کره شمالی پیش آمده است . ایران در آستانه تولید سلاح هسته ای نیست یعنی با آن فاصله دارد. ما عقیده داریم با روش هویج و چوب یعنی با روش تشویق و تنبیه میتوانیم ایران را وادار کنیم که با جامعه بین المللی همراه باشد. هویج ما مجموعه مشوقها و چوب ما تحریم شورای امنیت است. ما روی صادرات و واردات اسلحه ایران تحریم گذاشته ایم؛ ما روی انتقال پول ومسافرت زمامداران ایران تحریم برقرار کرده ایم. امور مالی ایران، از جمله بانک سپه مشمول تحریم شده است.
سئوال: اینها چندان مؤثر نبوده است آیا ما میتوانیم یک سیاست استوار دادشته باشیم؟
جفری: ایران مقدار کمی اورانیوم دارد که برای تولید انرژی هسته ای کافی نیست اما آنقدر هست که بتواند سلاح هسته ای بسازد. اگر هدف ایران این باشد که برای مردمش انرژی هسته ای تولید کند ، از نظر ما اشکالی ندارد؛ و کاری عقلانی است. آنها میگویند ما به اینکه خارجیها منابع تولید انرژی در اخیتارمان بگذارند اعتماد نداریم من میگویم امکان اینکه دولت ایران ، مثل دولت کره شمالی، تغییر روش بدهد وجود دارد؛ اما ممکن است تغییر روش ندهد؛ در اینصورت ما روش دیگری در پیش میگیریم.
سئوال: اگر ایران به صدور اسلحه برای حزب الله و سایر گروهها ادامه دهد مکانیزم شما برای جلوگیری از این کار چه خواهد بود؟
جفری: این مسأله بسیار مهمی است. درمورد ایران دو نگرانی وجود دارد اول اینکه ایران به تعهدات خود در قبال سازمان بین المللی انرژی اتمی عمل نمیکند. دوم اینکه عالماً عامداً قواعد و مقررات این سازمان را نقض میکند. از جمله اینکه خیلی از فعالیتهای خود را از دید نماینگان سازمان پنهان کرد. به علاوه، ما با اتریش یا زلاند نو طرف نیستیم؛ ما با ایران طرفیم شورای امنیت مسؤلیت دارد که اقدامات کشورها را در رابطه با امنیت جهانی ارزیابی کند.بنا براین کلّ مسأله به امنیت جهانی مربوط میشود. ایران دنیا را تهدید میکند. ایران عضو دیگر سازمان ملل را تهدید میکند. ایران دست به اقدامات تروریستی میزند و امنیت جهان را به چالش کشیده است. اما چگونه ما جلوی آن را میگیریم: اول ببینیم که آیا ایران مقررات بین المللی را نقض میکند؟ بنظر ما میکند. ایران برای حزب الله اسلحه میفرستد. ما با دقت ایران را زیر نظر گرفته ایم و از کشور دیگر خواسته ایم به ما کمک کنند.
سئوال: ایران توقیف ملوانان را با توقیف دیپلماتهای ایران در عراق ارتباط داده است . نظرتان چیست؟
جفری: من نمیتوانم در این مورد اظهار نظر رسمی بکنم و نمیدانم با آنها چه میخواهند بکنند. اولاً ملوانان وارد آبهای ایران نشده اند ثانیاً به فرض هم شده باشند. خُب اشکالی ندارد . این واقعه ای است که بارها در دنیا اتفاق افتاده است. بنا براین اینها باید بلافاصله آزاد میشدند. همانطور که سه سال پیش اتفاق افتاد مقایسه بین توقیف افراد در عراق و توقیف ملوانان قیاس مع الفارق است. کسانی که ما در عراق بازداشت کردیم دیپلمات نبودند. اعضای سپاه پاسداران بودند کسانی بودند که به شورشیان عراق اسلحه میرساندند به هر حال فعلاً قضیه ادامه دارد و تحقیق ادامه دارد. ما میخواهیم بدانیم که اینها در عراق چه میکرده اند. شورای امنیت حفاظت عراق را بر عهده نیروهای ائتلاف گذاشته است و ما مسؤل حفاظت از خودمان، از مردم عراق و از اتباع کشورهای دیگر هستیم.
سئوال: امروز شما در خلیج فارس تمرین نظامی داشتید؟
جفری: بله، ما همیشه در خلیج فارس تمرین نظامی داریم . ما در کشورهای حاشیه خلیج فارس پایگاه داریم و باید تمرین داشته باشم. ما در آنجا دو ناو داریم.
سئوال: چقدر طول میکشد؟
جفری: معلوم نیست . اصولاً این کار مستمراً صورت میگیرد.
سئوال: در باره حقوق بشر و نقض آن در ایران، بعضیها میگویند آمریکا باید برخورد قاطعی با ایران در پیش بگیرد و رهبران ایران را به دست عدالت بسپارد. نظر شما چیست؟
جفری: ما همیشه ، وقتی شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد کاری انجام میدهد که نتیجه اش انحراف توجه از نقض حقوق بشر است ناراحت میشویم. به عقیده من باید اول دید که واقعاً چه اتفاقی افتاده. دوم اینکه از راههای مختلف ، مثل صدای آمریکا و رادیو فردا به گوش مردم ایران برسانیم که چه اتفاقی افتاده است؛ و بعد هم جامعه جهانی را آگاه کنیم. در مورد مجازات رهبری ایران: بنظر من این مسأله ای است که برعهده مردم ایران است. آنچه که ما میتوانیم بکنیم دادن آگاهیهای لازم به آنها است . ما وضعیت بشر را کاملاً جدی میگیریم. نمونه هایی که شما دادید در ایران وجود ندارد بنا براین ما در وضعیت حاضر نمیتوانیم دادگاه جنایی برای رهبری ایران تشکیل دهیم چون نسل کشی یا کشتار گروهی انجام نشده است. میان کمیت و کیفیت باید تفاوت قائل شد. اگر لبنان را مثال میزنید ، در آنجا کشتار مکرر رهبران سیاسی آنهم بوسیله عوامل دولتهای خارجی صورت گرفته است. در مورد آرژانتین: آمریکا قویاً از حکم صادره بوسیله دادگاه آژانتین و "بیانیه سرخ" اینترپل جانبداری کرد. اما مطابق با قوانین بین المللی ما نمیتوانیم علیه رئیس جمهور، نخست وزیر و وزیر امور خارجه یک کشور کیفر خواست صادر کنیم چون اینها مصونیت سیاسی دارند و نمیتوان آنها را تحت پیگرد قانونی قرار داد.
سئوال: در مورد حقوق بشر چرا آمریکا بیشتر فشار نمیآورد؟
جفری: ما مداوماً تخلفات ایران را به گوش جهانیان و سازمان ملل میرسانیم و در گزارشها و اعلامیه های رسمی این کشور را مورد انتقاد قرار میدهیم. کنگره آمریکا در سال ۲۰۰۶ شصت و شش میلیون برای گسترش دموکراسی و استقرار حکومت قانون در ایران تصویب کرد و برای سال ۲۰۰۸ نیز یکصد میلیون دلار پیشنهاد خواهیم کرد. اینها تلاشهای زیادی است.
سئوال: آقای شیبانی رئیس بانک مرکزی ایران گفته است تحریمها در اقتصاد ایران تأثیر نداشته است. آیا این شعار است؟
جفری: بله، اینها شعار است. تحریمها تأثیر خود را کمک کم نشان داده است. به علاوه، قطعنامه شورای امنیت تحریمهای بنیادی و حداقل را تعیین کرده است و به کشورها اجازه داده است که بیشتر از مفاد آن عمل کنند؛ اما کشورها از قطعنامه فراتر رفته اند. ژاپن، آلمان، فرانسه همه ماوراء قطعنامه عمل کرده اند. شک نیست که اثر فزاینده این تحریمها روی بخش مالی بسیار زیاد است. تحریمها روی نفت و گاز بیش از موارد دیگر نمایان است. امروز ایران تنها میتواند دو میلیون و پانصد هزار بشکه نفت صادر کند. این رقم را مقایسه کنید با آنچه در سالهای هفتاد صادر میکرد. هدف ما این است که ایران رفتار خود را تغییر دهد. امیدواریم که این تحریمها روی مردم ایران حداقل اثر را داشته باشد. ولی اگر ایران با این اقدامات تغییر رفتار ندهد و اثر این تحریمها کافی نباشد ما حلقه را تنگتر خواهیم کرد.