با نزدیک شدن به دومین سالگرد کشته شدن مهسا امینی در بازداشت گشت ارشاد، سازمان دیدهبان حقوق بشر اعلام کرد که مقامات جمهوری اسلامی در دو سال گذشته دادخواهان کشتهشدگان و اعدامشدگان اعتراضات سراسری ۱۴۰۱ را «با اتهامات دروغین» بازداشت کردهاند.
بر اساس بیانیه دیدهبان حقوق بشر که روز سهشنبه ۲۰ شهریور منتشر شده، «دو سال پس از فوران اعتراضات زن، زندگی، آزادی» در سال ۱۴۰۱، مقامات حکومت جمهوری اسلامی ایران «به ساکت کردن و مجازات خانوادهها» که پیگیر دادخواهی عزیزانشان هستند، ادامه میدهند.
در این بیانیه به عنوان نمونه به بازداشت و صدور حکم حبس برای ماشالله کرمی، پدر دادخواه محمدمهدی کرمی جوان معترض اعدامشده به دست مقامات قضایی جمهوری اسلامی، و همچنین بازداشت شماری دیگر از دادخواهان از جمله سولماز و احمد حسنزاده، سیاوش سلطانی، و رامیار ابوبکری اشاره شده است.
ناهید نقشبندی، سرپرست پژوهشگری ایران در دیدهبان حقوق بشر خواهان آزادی فوری دادخواهانی شده که «به طور غیرقانونی در بازداشت به سر میبرند» و گفته است که مقامات جمهوری اسلامی ایران «دو بار به مردم ظلم میکنند. اعدام یا قتل عضو خانواده، و سپس دستگیری عزیزانشان به خاطر مطالبه پاسخگویی.»
روز دوشنبه نیز شاهزاده رضا پهلوی به مناسبت زادروز پویا بختیاری، از کشتهشدگان اعتراضات ضدحکومتی سالهای اخیر در ایران، مخالفان کشتهشده نظام جمهوری اسلامی را «جاویدنامان انقلاب ملی ایران» خواند و از «ایستادگی و پایداری سرفرازانه» خانوادههای آنها قدردانی کرد.
او «زادروز قهرمانان جاویدنام وطن، همچون پویا بختیاری» را فرصتی دانست تا بار دیگر بر پیمانی که با آنان بستهایم تأکید کنیم و اهداف والا و عزم میهنپرستانهشان را راهنمای عمل خویش قرار دهیم.»
اعتراضات سراسری در ایران در سالهای اخیر شدت گرفته اما با سرکوب شدید نیروهای حکومتی مواجه شده است. از جمله در دی ۱۳۹۷، آبان ۹۸، و اعتراضات سراسری ۱۴۰۱ که ماهها جریان داشت، صدها تن از معترضان به دست عوامل جمهوری اسلامی در خیابانهای ایران کشته شدند و هزاران تن زخمی و بازداشت شدند.
همچنین، شماری از معترضان بازداشتشده در پی برگزاری دادگاههایی که به گفته نهادهای حقوق بشری بینالمللی «ناعادلانه» بودند، اعدام شدند.
پس از کشته شدن مهسا (ژینا) امینی در بازداشت گشت ارشاد در ۲۵ شهریور ۱۴۰۱، موج گستردهای از اعتراضات سراسری در ایران برپا شد که ماهها در خیابانها، دانشگاهها و مدرسهها ادامه داشت.
در آستانه دومین سالگرد کشته شدن مهسا امینی، موجی از بازداشتها در شهرهای مختلف ایران توسط مقامات جمهوری اسلامی آغاز شده است.