افشای چند فقره اختلاس تازه در ایران در روزهای گذشته خبرساز شده و واکنشهای گستردهای در رسانهها و شبکههای اجتماعی به دنبال داشته است؛ مواردی از فساد مالی کلان که یک نماینده پیشین گفته مجلس شورای اسلامی در قبال آن «سکوت کرده» است.
اختلاس توأم با جعل در پرداخت ۲۴۴ فقره وام ازدواج در قم، گم شدن ۱۷ هزار میلیارد تومان از بودجه شهرداری تهران، و تخصیص ارز یارانهای سه میلیارد و ۳۷۰ میلیون دلاری به یک واردکننده چای، تنها نمونههایی از فساد مالی در جمهوری اسلامی است که در روزهای گذشته افشا شده است.
چنان که حشمتالله فلاحتپیشه، عضو پیشین مجلس شورای اسلامی روز سهشنبه ۱۴ آذر به روزنامه اعتماد گفته، مجلس شورای اسلامی در قبال افشای «یکی از بزرگترین اختلاسها که بخش عمده آن در دولت سیزدهم شکل گرفته»، «سکوت کرده» است.
همچنین مریم شکرانی، روزنامهنگار اقتصادی و دبیر اقتصادی روزنامه شرق، در واکنش به اختلاسهایی که بهتازگی فاش شده است، گفت: «فقط دو فقره فساد برای کشور حدود ۲۰۰ هزار میلیارد تومان آب خورده است.»
او با اشاره به «فساد خیرهکننده مالک برند چای دبش»، گفت که فقط همین یک واردکننده «سالانه حدود ۲۴۰ میلیون دلار» یعنی «معادل ۱۴ سال واردات چای، دلار ارزان گرفته است.
این روزنامهنگار با بیان این که میزان واردات چای در سال گذشته «حدود ۱۱۰ هزار تن» یعنی «دو برابر نیاز کشور بوده»، گفت که این واردات بیرویه که واردکننده برای آن دلار ارزان نیز دریافت کرده، نتیجهاش این شده که «قیمت چای را شش برابر قیمت جهانی پای مصرفکننده حساب کرده و از آن طرف هم با احتکار، چای را گران کردهاند» و «کشاورز چایگار هم با واردات بیرویه خسارات هنگفت» دیده است.
شکرانی همچنین با اشاره به گزارشها درباره اسناد فساد مالی موسسه مالی و اعتباری نور که به «تعدادی خواص نجومیبگیر» تعلق دارد، آن هم «با حمایت نمایندگان مجلس وقت»، تأکید کرد که «سهامداران اصلی» این موسسه، «با حسابهای صوری تسهیلات کلان گرفتهاند و اسناد را از بین بردهاند.»
این روزنامهنگار به نظر «کارشناسان بانکی» اشاره کرده است که «میگویند احتمالا این زیان هم در نهایت با تورم از جیب مردم پرداخت میشود.»
جمال رحمتی، طراح و کارتونیست، با انتشار اثر خود درباره فساد مالی «چای دبش»، این پرونده را «اختلاس غیر قابل تصور» و «فراتر از اختلاس بابک زنجانی» دانسته و آن را «چایی که از جیب مردم برای گروه خاص دم شد» توصیف کرده است.
محسن هادی، فیلمساز و گرافیست، با هشتگ «چای دبش» و ذکر مبلغ اختلاس معادل «سه میلیارد و ۳۷۰ میلیون دلار»، با اشاره به یک داستان تمثیلی در ادبیات فارسی درباره سوءاستفاده حاکمان از قدرت و فشار بر مردم عادی، نوشت: «نزدیک رفت پیرزنی گوژپشت و گفت، این اشک دیده من و خون دل شماست.»
علی شریعتی، فعال اقتصادی در حوزه صادرات، دی شبکه اجتماعی ایکس تأکید کرد: «چایی که دوستان دبش وارد میکردند با ارز ترجیحی، در واقع همان چایهای وطنی بوده از ایران میرفته کنیا دوباره برمیگشته!»
بهنام امینی، فعال سیاسی، با یادآوری سخنی از امیرعباس هویدا، نخستوزیر دوره محمدرضا شاه پهلوی که دوره کار او با رشد و شکوفایی اقتصادی همراه بود، در رسانه اجتماعی ایکس نوشت: «به قلههای فساد نزدیک شدهاند، رکورد اختلاس دزدی و فساد در تاریخ ایران با یک چای دبش شکسته شد، این ادعای خامنهای که به قلهها نزدیک شدهایم را مقایسه کنید با سخن هویدا نازنین که میگفت ما نمیخواهیم مردم را ناراحت کنیم!»
واکنشها به فساد مالی در ایران پس از افشای چند مورد اختلاس افزایش یافته است.
در ادامه اختلاسها و فساد مالی در نهادهای جمهوری اسلامی، یک عضو شورای شهر تهران سهشنبه ۱۴ آذر فاش کرد که روشن نیست مبلغ «۱۷ هزار میلیارد تومان» از بودجه شهرداری پایتخت کجا است.
پیش از آن نیز، گزارشها درباره اختصاص سه میلیارد و ۳۷۰ میلیون دلار ارز یارانهای نیما به یک وارد کننده برای وارد کردن چای در سالهای ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۱ خبرساز شده بود.