یک روزنامه چاپ تهران روز پنج‌شنبه ۲۰ مهر، با اعلام این که در سال تحصیلی جدید هزاران استاد از دانشگاه آزاد اخراج شده‌اند، گزارش داد که «دانشجویان ترم اول یا دوم مقطع دکتری» این دانشگاه جایگزین آنها شده‌اند.
به گزارش روزنامه اعتماد، از آغاز مهر سال جاری، «۳۲ هزار استاد حق‌التدریسی» در رشته‌های گوناگون و واحدهای مختلف دانشگاه آزاد اسلامی «حذف شده» و به جای آنها «۲۰ هزار دانشجوی ترم اول یا دوم مقطع دکتری» همان دانشگاه، در پی ثبت‌نام در دوره آموزشی ۴۰ ساعته «مدرسی»، به جای آنها در مقاطع کاردانی و کارشناسی به کار گمارده شده‌اند.
این در شرایطی است که مقامات دانشگاه آزاد اسلامی برای این اخراج و حذف، از عنوان «تبدیل وضعیت» استفاده می‌کنند تا «هزینه بار معنایی حذف» را کاهش دهند.
بنا بر این گزارش، این جایگزینی با تصمیم مهدی طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی، انجام شده و جایزه دانشجویان دکتری که بر کرسی استادی نشسته‌اند، «پرداختن شهریه کمتر» است.
اخراج ۳۲ هزار استاد دانشگاه که «بدون هیچ اطلاع‌رسانی قبلی» بوده، در شرایطی انجام شده است که برخی از آنها گفته‌اند «فرصت شغلی جدیدی» ندارند چرا که پس از یک یا دو دهه تدریس در دانشگاه آزاد، اکنون «از سقف سنی استخدام در هیئت علمی دانشگاه‌ها یا نهادهای دولتی هم رد شده‌اند» و «تنها منبع درآمدشان را از دست داده‌اند.»
دانشگاه آزاد اسلامی به گفته رئیس آن، «۲۲ هزار عضو هیئت علمی و ۳۲ هزار استاد حق‌التدریسی» داشت. مهدی طهرانچی در نیمه فروردین سال جاری با اعلام «تغییرات جدید» گفته بود «خداحافظی با مفهوم حق‌التدریس» و استفاده از «دانشجویان دکتری به عنوان دستیاران تدریس» به جای آنها، از برنامه‌های او است.
اخراج «صدها استاد» با «تفکرات و نگاه منتقد» در واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی در سال ۱۳۹۶ نیز انجام شده بود و بنا بر این گزارش، «موج گسترده اعتراضاتی که بعد از اخراج» آنها به راه افتاد، نشانگر آن بود که فرهاد رهبر، رئیس وقت دانشگاه، که سال بعد برکنار شد، در پی جایگزین کردن «۲۸۰۰ فارغ‌التحصیل سهمیه‌ای» است.
در گزارش روزنامه اعتماد تأکید شد که «بزرگ‌ترین نگرانی این جمع ۳۲ هزار نفره، حقوق صنفی و شغلی‌شان» از جمله «بیمه‌های مخدوش، حق‌الزحمه‌هایی که از ابتدای پارسال و به مدت سه یا چهار ترم پرداخت نشده، و نادیده گرفتن کرامت و حرمت استادان با این حذف یک‌باره» است.
اخراج استادان منتقد حکومت و حامی اعتراضات سراسری در دانشگاه‌های ایران در ماه‌های گذشته شدت گرفته است ولی مقامات جمهوری اسلامی از این اقدام با عنوان «قطع همکاری» یاد می‌کنند.
در پی برکناری شماری از استادان دانشگاه‌ها در ایران، ده‌ها تن از چهره‌های دانشگاهی خارج از ایران ضمن اعلام همبستگی با جامعه دانشگاهی ایران، تأکید کردند که «شاهد موج جدیدی از فشارها، تهدیدها، مجازات‌های اداری گوناگون، اخراج‌ها، و بازنشستگی زودرس و اجباری استادانی» هستیم که «از نظر جمهوری اسلامی منتقد، ناراضی، و مستقل به شمار می‌روند.»
به گفته آنها، جمهوری اسلامی «از سال ۱۳۵۷ به این سو هیچ‌گاه نخواست استقلال دانشگاه و آزادی آکادمیک استاد و دانشجو را به رسمیت بشناسد و دخالت‌های پرشمار نهادهای سیاسی دینی و امنیتی زندگی دانشگاه متعارف و متداول در دنیای کنونی را در ایران ناممکن ساخته و رشته‌های علوم انسانی و اجتماعی بیش از دیگر حوزه‌های علمی قربانی این محدودیت‌ها و فشارهای ایدئولوژیک و امنیتی‌اند.»
پیش از این، ژینوس تقی‌زاده، هنرمند چندرسانه‌ای، با تأکید بر این‌که تلاش حکومت جمهوری اسلامی برای «پادگانی کردن دانشگاه‌ها» سال‌ها است ادامه دارد، به صدای آمریکا گفته بود که استادان درخشانی بعد از انقلاب فرهنگی حذف شدند و این موج در دوره‌های مختلف تکرار شده است.
