در حالی که حضور سرمایهگذاران چینی در ایران و تحقق نیافتن وعدههای گذشته انتقادات فراوانی درپیداشته، دبیر انجمن کشتیرانی کشور خبر از ورود چینیها به بندرعباس و فعالیت در بخشهای لجستیکی و کالایی داد که نشان دهنده اهمیت این بندر برای چینیها دارد.
مسعود پلمه در گفتوگو با خبرگزاری «ایلنا» به گشایش سرکنسولگری چین در بندرعباس در آذر ماه سال گذشته نیز اشاره کرده و گفته است: «بخش خصوصی چینی در حال مطالعه و مذاکره هستند و مباحث لجستیکی و موضوعات کالایی را دنبال میکند.»
پیشتر و در یکم اسفندماه نیز علی علیزاده عضو هیئترئیسه کمیسیون امنیت ملی مجلس از تمایل دو کشور برای توسعه روابط و سرمایهگذاری خبر داد و گفت: «به گفته آقای امیرعبداللهیان در سفر اخیر رئیسجمهور ایران به چین حدود ۵۰ میلیارد دلار تفاهمنامه همکاری اقتصادی نهایی شده است که ذیل آن ۱۹ قرارداد به امضای طرفین رسیده است.»
این در حالی است که منتقدان با دیده ابهام به چین نگاه میکنند و تحلیل ابراهیم رحیمپور معاون سابق آسیا و اقیانوسیه وزارت خارجه از تمایل چینیها برای حضور در ایران هم با تردید همراه است و به وبسایت خبرآنلاین میگوید: «چین حتی با پول خودمان در ایران سرمایهگذاری نکرد چونکه پکن به دنبال روابط راهبردی با تهران نیست.»
از طرفی موافقان حضور چین در ایران موضوع را جور دیگری میبینند و حسن هانیزاده کارشناس مسائل بینالملل به ایرنا میگوید: «امضای ۲۰ سند همکاری اقتصادی و آمادگی چین برای سرمایه گذاری ۵۰۰ میلیارد دلاری در حوزه مختلف اقتصادی از جمله نفت و گاز، توسعه خطوط ریلی سریعالسیر و بنادر ایران فرصت مناسبی است تا دو کشور برنامهریزی طولانی مدتی برای توسعه اقتصادی داشته باشند.»
عبدالرضا فرجی راد دیپلمات سابق نیز با رد تمایل چینیها برای حضور در ایران در روزنامه «آرمان ملی» نوشت: «چین بزرگترین خریدار نفت ایران است و بزرگترین صادرکننده به ایران محسوب میشود. توافقات سفر رئیسی به چین هم بسیار خوب است، اما طبق آمارهایی که دولتهای قبل اعلام کردهاند بیش از ۹۰ درصد توافقات ایران با سایر کشورها عملیاتی نشده است.»
تاکید دولتیها بر تمایل چین به سرمایهگذاری در ایران و اعلام این کشور بعنوان بزرگترین شریک تجاری در حالی است که ۲۸ بهمنماه وبسایت «تجارت نیوز» نوشت: «در حالی از چین به عنوان شریک اول تجاری ایران در ۱۰ ماهه نخست سال جاری نام برده میشود که چندی پیش علی فکری، رئیس کل سازمان سرمایهگذاری ایران عنوان کرده بود: روسیه با ۲/۷ میلیون دلار بزرگترین سرمایهگذار خارجی در ایران است. این در حالی است که چین به عنوان اصلیترین شریک تجاری ایران برخلاف روسیه از سرمایهگذاری در ایران دست کشیده است.»
قرارداد منعقد شده در سفر ابراهیم رئیسی به چین برای ساخت مسکن توسط چینیها هم با ابهامات بسیاری همراه است. کارشناسان دلیل پذیرش توسط طرف چینی را امتیازات خوبی که ایران داده دانستهاند. به گزارش «تجارت نیوز» سیدمحمد مرتضوی رئیس کانون سراسری انبوهسازان مسکن معتقد است «دولت حاضر شده نفت را در برابر ساخت مسکن، بسیار ارزانتر از قیمت واقعی به چینیها واگذار کند حال آنکه انبوهسازان داخلی نیز میتوانستند به شیوه تهاتر برای دولت مسکن بسازند.»