نمایندگان مجلس شورای اسلامی ایران روز چهارشنبه ۶ مرداد با بررسی «طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی و ساماندهی پیام رسانهای اجتماعی» بر اساس اصل ۸۵ قانون اساسی جمهوری اسلامی موافق کردند؛ طرحی که هدف آن، به گفته منتقدان، اعمال محدودیت شدید در دسترسی به اینترنت است.
به این ترتیب نمایندگان مجلس با استناد به اصل ۸۵ به یک کمیسیون مشترک مجلس شامل کمیسیون فرهنگی اجازه دادند طرح بحث برانگیز «صیانت...» را بررسی و «برای اجرا در مدت آزمایشی ۳ تا ۵ سال» تصویب کند.
معنی اقدام روز چهارشنبه مجلس این است که لازم نیست این طرح برای بررسی نهایی در صحن مجلس به بحث گذاشته شود؛ کافی است کمیسیون داخلی مجلس آن را تصویب کند تا پس از تایید شورای نگهبان به مانند قانون اجرا شود.
اصل ۸۵ قانون اساسی جمهوری اسلامی می گوید: «سمت نمایندگی قائم به شخص است و قابل واگذاری به دیگری نیست. مجلس نمیتواند اختیار قانونگذاری را به شخص یا هیئتی واگذار کند ولی در موارد ضروری میتواند اختیار وضع بعضی از قوانین را با رعایت اصل هفتاد و دوم به کمیسیونهای داخلی خود تفویض کند، در این صورت این قوانین در مدتی که مجلس تعیین مینماید به صورت آزمایشی اجرا میشود و تصویب نهایی آنها با مجلس خواهد بود.»
در جریان رایگیری برای درخواست بررسی طرح صیانت بر اساس اصل ۸۵ قانون اساسی، ۱۲۱ نفر از نمایندگان با این درخواست موافقت کردند.
تصویب این طرح با واکنش های مختلفی در میان نمایندگان مجلس همراه بود. معین الدین سعیدی، نماینده چابهار در مجلس، روز چهارشنبه را روزی تلخ برای مجلس دانست و گفت: «مجلسی که برای آب خوزستان و سیستان و بلوچستان و کرونای سیستان و بلوچستان و گلستان و مشکل واکسیناسیون جلسه غیررسمی نداشت، برای بحث طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی و ساماندهی پیام رسانهای اجتماعی هم جلسه غیرعلنی تشکیل داد و هم متاسفانه بررسی این موضوع را به ماده ۸۵ ارجاع داد آن هم در شرایطی که ایرادات اساسی به آن وارد بود.»
علی خضریان، سخنگوی کمیسیون اصل ۹۰، در پاسخ به نماینده چابهار روز چهارشنبه را «روز مبارک و عیدی برای همه نمایندگان» دانست و اقدام نمایندگان را «انقلابی» توصیف کرد.
همچنین روح الله حضرت پور، نماینده ارومیه با اشاره به موافقت مجلس با بررسی طرح صیانت در توییتر نوشت: «مجلس در وانفسای مشکلات بیشمار کشور طرحی مغایر با حقوق ملت را تایید کرد که وزارت ارتباطات رسما اعلام کرده است زیرساختهای اجرایی آن در کشور وجود ندارد و میلیونها کسب و کار اینترنتی را با بحران روبرو می کند.»
بسیاری در ایران به ویژه جوانان با فعالیت در شبکههای اجتماعی معتبر جهانی نظیر اینستگرام هزینه زندگی خود را تامین میکنند.
پیش از تصویب طرح صیانت، بسیاری از منتقدان هشدار دادند که این طرح موجب فیلترینگ گسترده و جایگزینی برخی اپلیکیشینهای پرکاربرد خواهد شد. غلامرضا نوری قزلجه، نماینده بستان آباد در مجلس در این مورد گفته است «تا ۴ یا ۵ ماه آینده پلتفرم های خارجی مسدود می شوند.»
سیامک قاسمی، از کاربران شبکه های اجتماعی، در واکنش به اقدام مجلس پرسیده است آیا اقتصاد ایران توان بیکار شدن دو میلیون نفر دیگر را دارد؟
گام بلند مجلس برای محدود کردن اینترنت در روزی برداشته شد که محمد باقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی، در تهران حضور نداشت. او روز سه شنبه به سوریه رفت تا در مورد «توافق نامه جامع همکاری های بین ایران و سوریه» و موضوع های دیگر با مقامات آن کشور گفت وگو کند.
گفته میشود همزمانی سفر قالیباف با اقدام مجلس برای آن بوده که او بتواند در آینده از پیامدهای منفی این طرح شانه خالی کند.
گروهی از مدیران شرکتهای اینترنتی مانند دیجیکالا، علیبابا، آپارات، فیلیمو، و دیوار روز یکشنبه در نامهای به رئیس مجلس با ابراز نگرانی از تصویب طرح صیانت از فضای مجازی تاکید کرده بودند «نارضایتی و بیآعتمادی کاربران» به خدماتدهندگان، موجب فشار به کسب و کارهای کوچک خواهد شد..
با وجود فیلترینگ گسترده و محدودیتهای شدید در زمینه استفاده از اینترنت در ایران، آیتالله خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی پیش از این فضای مجازی در ایران را «واقعا ول» و «رها و بدون قید و بند» توصیف کرده بود.
این طرح در شرایطی توجهات را بیشتر به خود جلب کرده است که تصاویر اعتراضات اخیر در استانهای مختلف ایران و برخوردهای نیروهای امنیتی با معترضان، در شبکههای اجتماعی منتشر شده است.