گونتر گراس نویسنده نامدار آلمانی و برنده نوبل ادبیات مدت هاست که در باره وقوع جنگ جهانی سوم هشدار می دهد. او بحران اوکراین را نشانه این جنگ می داند که ممکن است هر لحظه آغاز شود.
چرا گراس می ترسد؟
شاید باید این جمله را تغییر داد که چرا نباید بترسد؟
در آستانه جنگ جهانی دوم که جهان سرمست از انواع ایدئولوژی ها بود و کمتر کسی در مورد خشونت هشدار می داد و حتی روشنفکران چپ هم اردوگاه های کار اجباری در شوروی را انکار می کردند و پیمان او با آلمان نازی را توجیه. برتولت برشت در مقام یک روشنفکر بی هیچ ملاحظه ای گفت فاشیسم محصول تنبلی روشنفکران است. کسانی که امروز هم تنبل شده اند. امروز هم چشمان خود را به روی روس ها می بندند. سوریه را نمی بینند. داعش را پدیده ای منطقه ای می دانند.
بیشتر نگران حوزه های نظری هستند تا حوزه های عملی. تجهیز ارتش ها و رژه نیروهای نظامی هنوز غرور برانگیز است. در چنین فضایی می توان آقای گونتر گراس را درک کرد. او که جنگ جهانی دوم را دیده. در خانواده ای بالیده که جنگ جهانی اول را هم دیده بودند. او هم احداث دیوار برلن را دیده و هم فروپاشی آن را.
به نظرم گراس این روزها را مثل روزهای پیش از حمله آلمان به لهستان و آغاز جنگ دوم ارزیابی می کند. هر چند به نظر بعید می رسد اما دامنه بحران ها نشان می دهد جنگی در وسعت جهان در جهان وجود دارد. متفقین سازمان های بین المللی هستند که باید دست به دامن دولت ها شوند و متحدین افراطی ها که سازمان های بین المللی اصلا نمی بینند. وقتی پوتین در برابر دیدگان همه، اول کریمه را به خاک روسیه ملحق می کند و بعد جنگ را به اوکراین می کشاند و اصلا به تحریم های بین المللی هم توجه نمی کند. به نظرم باید اضطراب آقای نویسنده را درک کنیم. حتی اگر این هشدار را صدای طبل های حلبی جنگ جهانی دیگری بدانیم.
جهان امروز بیش از هر زمان دیگری با بحران اخلاقی ناشی از فروکاهش هویت در برابر سرعت غیر مجاز علمی مواجه است. به همین دلیل همه زخم ها التیام پذیر اما امکان ناپذیر به نظر می رسند.