نقش جمهوری اسلامی ایران و سوریه در منازعات منطقه خاورمیانه، بخشی از دستور مذاکرات پرزیدنت ترامپ با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه، در دیدار این هفته آنها، در هلسینکی، پایتخت فنلاند است.
پرزیدنت ترامپ که در سفر اروپایی خود به سر می‌برد، در حاشیه نشست ناتو اعلام کرد که می‌خواهد با پرزیدنت پوتین در باره سوریه گفتگو کند.
او گفت: «همان گونه که می‌دانید من روز دوشنبه پرزیدنت پوتین را ملاقات می‌کنم و وقتی وارد آن جلسه می شویم چیز زیادی نمی‌خواهیم. می‌خواهیم در باره سوریه گفتگو کنیم.»
رئیس جمهوری آمریکا همچنین روز جمعه در کنفرانس خبری مشترک با نخست وزیر بریتانیا گفت که توافق نهایی اعضای ناتو در مورد افزایش بودجه نظامی زمینه بسیار خوبی برای دیدار او با رئیس جمهوری روسیه بود، و افزود: «با پرزیدنت پوتین در مورد چند مسئله، از جمله ایران، سوریه و از همه مهمتر، در مورد مقابله با گسترش تسلیحات هسته‌ای در خاورمیانه، گفتگو خواهم کرد؛ زیرا جلوگیری از اشاعه این تسلیحات در منطقه قابل انفجاری چون خاورمیانه امری حیاتی است.»
آمریکا پس از هفت سال تنش در سوریه، مهار نفوذ جمهوری اسلامی ایران در دوران پسا جنگ در سوریه را هدفی استراتژیک تعریف کرده است؛ هدفی که اسرائیل قویا از آن دفاع می‌کند. مقام‌های آمریکا و روسیه می گویند ممکن است رهبران دو کشور در ملاقات خود برای حصول این هدف به توافقی دست یابند.
پس از سال‌ها جنگ ویرانگر در سوریه، نظامیان ایرانی و شبه نظامیان نیابتی جمهوری اسلامی ایران از جمله حزب الله لبنان در سطحی گسترده از عراق تا سوریه و لبنان مستقر شده‌اند.
بشار اسد با حمایت سیاسی و نظامی تهران و مسکو بیش از شصت درصد از خاک سوریه را از مخالفان پس گرفته است و به هر گونه خواستی برای تغییر رژیم در آن کشور پایان داده است.
جان بولتون مشاور امنیت ملی کاخ سفید اخیرا گفت که مسئله استراتژیک در سوریه، اسد نیست، ایران است. اسرائیل نیز بارها هشدار داده است حضور شبه نظامیان جمهوری اسلامی ایران و نیروهای نیابتی آن را در سوریه تحمل نخواهد کرد.
به گزارش ای بی سی، در پی کاهش نقش آمریکا در سوریه، روسیه به قدرتی بلامنازع در سرنوشت آن کشور بدل شده است. با این حال، روسیه و آمریکا، هر دو، از همکاری در سوریه و در منطقه منفعت می‌برند. ایران و روسیه همسو هستند، اما همیشه منافع مشترک ندارند.
گفته می شود جمهوری اسلامی ایران بیش از هشتاد هزار شبه نظامی شیعه و شبه نظامی وفادار به خود در سوریه دارد.
ای بی سی می‌گوید، یکی از نتایج احتمالی ملاقات پرزیدنت ترامپ و پرزیدنت پوتین می تواند توافق بر سر اعزام نیروهای نظامی سوریه به محدوده بلندی‌های جولان و خروج نیروهای ایران و حزب الله از آن منطقه باشد. اسرائیل می‌خواهد برای حصول چنین توافقی سوریه تضمین دهد که توافق گذشته برای برقراری منطقه غیرنظامی در بلندی‌های جولان را محترم می‌شمارد.
روسیه از ایران خواسته است در دوران پسا جنگ در سوریه، خاک آن کشور را ترک کند، اما نمی تواند ایران را مجبور به رعایت آن کند.
مسکو، از سوی دیگر، به اندازه کافی از اهرم های فشار بر جمهوری اسلامی ایران برخوردار است تا تهران را مجبور کند، منطقه بلندی های جولان را ترک کند و شمار پایگاه های نظامی، مشاوران و کارخانه‌های تولید موشک خود را کاهش دهد.