کمیسیون های وضعیت زن
کمیسیون های وضعیت زن در آمریکا را نباید با کمیسیون وضعیت زن در سازمان ملل متحد یکی گرفت. این دو، نهادهایی جداگانه با هدف ها و سوابق کاملا جداگانه اند. هرچند که در نهایت برای ارتقای حقوقی و بهبود وضع زنان تلاش می کنند. کمیسیون وضعیت زن سازمان ملل جنبه بین المللی دارد و مسائل زنان در سراسر جهان را دربر می گیرد، اما کمیسیون های وضعیت زن در آمریکا جنبه ملی، محلی و ایالتی دارند.
کمیسیون وضعیت زن در آمریکا، نهادی با سابقه نیم قرن
کمیسیون های وضعیت زن در آمریکا نهادی است که اولین بار در دوران ریاست جمهوری جان اف کندی ، در ۱۴ دسامبر سال ۱۹۶۱، برای دادن پیشنهاد و مشاوره به رئیس جمهوری آمریکا در زمینه امور زنان تاسیس شد. در واقع این نهاد در پی نوعی «مصالحه» بوجود آمد. هنگامی که جان کندی درگیر مبارزات انتخاباتی ریاست جمهوری بود به النور روزولت قول داد که در صورت حمایت از او در انتخابات ریاست جمهوری، پس از رسیدن به این مقام، کمیسیون ریاست جمهوری وضعیت زن را تاسیس خواهد کرد. تا زمان تاسیس این نهاد، قوانین مربوط به زنان در آمریکا در زمینه اشتغال زنان جنبه حمایتی داشتند. به این معنا که با اتکا به نظریه تفاوت های بیولوژیکی خواستار رعایت ممنوعیت ها و محدودیت هایی در محل کار برای زنان بودند. این نظریه از حمایت ترقی خواهان قرن نوزدهمی و فمینیست های قائل به تفاوت زن و مرد بر اساس تفاوت های بیولوژیک بهره مند بود، در واقع این قانون مقرر می داشت که محیط کار از چنان تجهیزات وامکاناتی برخوردار باشد که مانع استثمار یا آسیب رسیدن به زنان شاغل شود . قانون گذاران که زنان را مسئول اصلی اداره امورخانه و پرورش فرزندان می دانستند، با وضع این قانون می خواستند از زنان کارگر حمایت کنند. اما تدارک شروط و مقرراتی که در این قانون برای کارگران زن پیش بینی می شد، بهانه ای به دست کارفرمایان می داد تا از استخدام زنان خودداری کنند. استخدام کارکنان مرد نیازی به رعایت این مقررات وتامین این امکانات نداشت و آسان تر و ارزان تر بود. این در حالی بود که مطابق ماده ترمیمی برابری حقوق، که پس از تصویب حق رای برای زنان در سال ۱۹۲۰ به کنگره رفت، وجود این امتیازات و شروط برای زنان تنها سبب محروم شدن زنان از فرصت اشتغال می شد. کمیسیون مقام زن که توسط کندی ایجاد شد در واقع بین دو نوع قانون در نوسان بود تا بتواند راه هایی برای مصالحه بین این دو موضع بیابد و در حالی که فرصت های شغلی رابرای زنان با مردان برابر کند ، آنان را از صدمات محیط کار نیز مصون بدارد.
کار زنان در خدمت امنیت ملی
جان کندی در عین حال می خواست زنان را هرچه بیشتر وارد بازار کار کند و از آنان در برابر نقش سنتی زنان در خانه و خانواده بکاهد. او معتقد بود که در رقابت فضایی و تسلیحاتی و در واقع در جنگ سرد با «سرخ ها»، جهان آزاد نیازمند کار همه افراد، از زن و مرد است و برای این منظور باید موقعیت زنان از نظر قانونی ارتقا یابد.
در متن حکمی که کندی در این باره صادر کرد از حقوق اساسی زنان، و ایجاد فرصت های بیشتر برای زنان، سخن رفته است . در واقع کندی این کمیسیون را نوعی ابتکار دولت خود برای آزاد کردن استعدادهای زنان در خدمت امنیت ملی اعلام کرد. .در آن متن کاربرد «کارآمد و موثر» و «مهارتهای افراد» هم جهت با منافع ملی و امنیتی و دفاعی شمرده شده و در عین حال بر ارزش خانه و خانواده تاکید شده است. مسئولیت این کمیسیون دادن توصیه و مشورت برای رفع تبعیض های جنسیتی در زمینه استخدام چه در دولت و چه در بخش خصوصی و ایجاد خدماتی برای زنان بود تا بتوانند ضمن انجام وظایف مادری و خانگی، سهم خود را به بیشترین نحو به جامعه خود ادا کنند. کندی ریاست این کمیسیون را به الینور روزولت، بیوه فرانکلین روزولت رئیس جمهوری پیشین آمریکا سپرد. خانم روزولت تا سال ۱۹۶۲، تا پایان عمرش، ریاست این کمیسیون ۲۰ نفری را برعهده داشت.
آخرین گزارش کمیسیون ریاست جمهوری وضعیت زن، در سال ۱۹۶۳، دارای پیشنهادهایی مبتکرانه در زمینه قانون گذاری، جلوگیری از تبعیض جنسیتی، تاسیس مهد کودک برای زنان شاغل، ایجاد فرصتهای شغلی برابر برای زنان، و مرخصی با حقوق برای زایمان بود. این گزارش توانست توجهات را درسطحی ملی به مسائل زنان و برابری جنسیتی جلب کند. بسیاری از روزنامه ها و رادیو تلویزیون در این باره برنامه هایی تهیه کردند و به اطلاع رسانی در این باره پرداختند و موارد تبعیض ها و پیشنهادهایی برای رفع آنها را در رسانه ها مطرح کردند.
کمیسیون پس از ارائه گزارش خود منحل شد و به جای آن شورای مشورتی شهروندان برای وضعیت زن ایجاد شد. این شورا توانست در جنبه های گوناگون حقوق زن بسیاری از مدافعان این امر را گرد آورد. در حالی که زنان درون جنبش کارگری رفته رفته بیشتر متوجه می شدند که قانون حمایتی کار زنان چگونه به نفع تبعیض علیه زنان عمل می کند و فمینیست های خارج از جنبش نیز بیشتر متوجه جدی بودن مشکلات مربوط به حمایت از خانواده در زمینه کار زنان و مردان می شدند. این همه سرانجام موتوری شد که جنبش زنان را در دهه ۱۹۶۰ در آمریکا به حرکت درآورد و در سال ۱۹۶۶ به ایجاد کمیسیون ملی زنان منجر شد. ایجاد کمیسیون ملی زنان در ایالت ها و دیگر مناطق به بررسی و مطالعه در وضعیت اجتماعی- حقوق زنان دامن زد و در سراسر آمریکا در سطوح ایالتی و محلی و دانشگاهی کمیسیون های وضعیت زن برای ایجاد تغییرات در قوانین تاسیس شد . در سال ۱۹۶۷ همه پنجاه ایالت آمریکا دارای کمیسیون های وضعیت زنان بودند که فعالانه تا امروز عمل کرده اند. اکنون به گزارش انجمن ملی کمیسیون های زنان، در سراسر آمریکا تعداد کمیسیون ها از ۲۰۰ مجمع فراتر رفته است. این کمیسیون ها بیشتر توسط داوطلبان و با حقوق بسیار اندک اداره می شوند.
موقعیت کنونی کمیسیون های وضعیت زنان
کمبود بودجه و خطر تعطیل کمیسیون ها
« با تغییر چشم انداز اقتصادی در پهنه کشور آمریکا، فرصت رسیدن صدای زنان به گوش ها کاهش می یابد و میزان حمایت از برنامه ها و خدمات مورد نیاز زنان کم می شود.»
این بخشی از مقاله ای ست با عنوان: «چه کسی به جای زنان سخن بگوید؟» نوشته سوزان رز، معاون کمیته سانتاباربارا در سازمان دیدبان حقوق بشر. سوزان رز سه دهه است برای بهبود وضعیت زنان، اشتغال و محیط کار، تامین برابری جنسیتی و حقوق مدنی زنان تلاش می کند.
به گفته او جری براون، فرماندار کالیفرنیا، قصد دارد بودجه کمیسیون کالیفرنیای وضعیت زن را قطع کند. با قطع بودجه ۲۶۵ هزاردلاری این کمیسیون که در بودجه پیشنهادی سال ۲۰۱۲-۲۰۱۳ آمده است، کار این کمیسیون پس از ۴۷ سال در آوریل ۲۰۱۲ به پایان خواهد رسید.
وضعیت کمیسیون ها در گفت وگو با سوزان رز، فعال امور زنان
خانم رز که پیش تر مدیر اجرایی کمیسیون وضعیت زن شعبه لس آنجلس بوده است در این باره با روسبه لگاتیس، گزارشگر سازمان ملل متحد درباره نقش این کمیسیون ها در پیشبرد و بهبود امور مربوط به برابری اقتصادی و سیاسی، بهداشت مادرو کودک، و مبارزه با خشونت خانگی گفت و گو کرده است. بخش هایی از این گفت و گو در زیر آمده است:
س: کمیسیون ها به چه مسائلی می پردازند؟
ج: کمیسیون های مقام زن صدا و خواست زنان را به گوش زنان درون حکومت می رسانند. درواقع، از یک سو نیازهای زنان را نمایندگی می کنند و از سوی دیگر با قانون گذاران کار می کنند. در عین حال کمیسیون ها فعالیت های حکومت را با هدف حسن تنفیذ و اجرای امور مربوط به زنان و خانواده ها رصد می کنند و زیر نظر می گیرند و بی تردید می توانند الگویی بین المللی برای همه کشورهای جهان باشند، و هستند. بنابر این باید گفت مأموریت اصلی و یگانه این کمیسیون ها حمایت از زنان و نمایندگی آنان است.
س: مهم ترین مسائل و دغدغه های مربوط به امر زنان در آمریکا کدام است؟
ج: از نظر من چهار مسئله فوری و مبرم برای زنان در آمریکا وجود دارد.
اقتصاد و اشتغال مهم ترین مسئله ای است که بر زندگی همه مردم آمریکا و بویژه زنان تاثیر می گذارد. در پی آن هم نیاز به تامین و خدمات اجتماعی می آید.
همان طور که درمقاله ام در نشریه سان فرانسیسکو کرونیکل نوشته ام، بر اساس گزارش های برنامه بودجه ایالت کالیفرنیا، رکود اقتصادی بر زنان بیش از مردان تاثیر سوء داشته است. بودجه پیشنهادی فرماندار بیش از هرچیز خدماتی را که به زنان داده می شود، قطع می کند - مانند امور آموزش، کودکان، رفاه و مراقبت های بهداشتی.
علاوه بر امر اشتغال و نظام تامین اجتماعی، مراقبت های بهداشتی، مانند آزادی تصمیم گیری در داشتن فرزند، و خشونت های خانگی بر زنان دو مسئله و دغدغه مهم دیگر در زندگی زنان آمریکایی ست.
س: می توانید به عنوان مثال موردی را ذکر کنید که این کمیسیون ها توانسته باشند در سطح ایالتی و محلی در زندگی زنان آمریکا تغییر بوجود آورده باشند؟
ج: در سطح دولتی یا ایالتی برای مثال: فرماندار قانونی را امضا کرد که از پشتیبانی کمیسیون شعبه کالیفرنیا برخوردار بود و در مورد «پوشش بیمه بهداشتی برای مرخصی زایمان و حمایت از قربانیان خشونت و سرپرستی از فرزندان بود».
در سطح محلی، زمانی که من مدیر شعبه لس انجلس بودم ما برای ارزیابی نیازهای زنان جلسات عمومی برگزار می کردیم، کنفرانس های آموزشی داشتیم ، اطلاعاتی درمورد خدمات موجود منتشر می کردیم و در عین حال در تهیه قوانین کمک می کردیم و بر مسائل مربوط به زنان شاغل و خانواده های آنان تمرکز داشتیم . همچنین خط مشی هایی برای سرپرستی فرزندان و مزاحمت های جنسی تنظیم کردیم که در نوع خود در آمریکا بی سابقه بود.
س:این کمیسیون ها در سراسر آمریکا از چه حمایت های سیاسی برخوردارند؟
ج: کمیسیون ها از حمایت سیاسی چندانی برخوردار نیستند. علت آن را شاید باید در فقدان آگاهی بر فعالیت های این کمیسیون ها سراغ کرد. در دهه ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ کمیسیون های ایالتی و محلی از نظر برخورداری از بودجه برای کارکنان و برنامه هایشان خیلی قوی تر از حال بودند.
در جهان سیاسی امروز که ایالت ها در سراسر کشور آمریکا می کوشند بودجه لازم برای نیازهای اساسی شان را تامین کنند، حمایت سیاسی از این سازمان ها بسیار کاهش یافته است. متاسفانه این کمیسیون ها در اولویت برنامه های نمایندگان قرار ندارند حال آن که می توانند با هزینه ای اندک بسیار تأثیر گذار باشند.
س: در زمانی که زنان هدف سخت ترین ضربه های ناشی از بحران مالی هستند، قطع بودجه این کمیسیون ها در سراسر کشور به چه صورت می تواند بر این مسائل تاثیر بگذارد؟
ج: من می توانم از تاثیرش بر زنان و کودکان در کالیفرنیا بگویم. جری براون، فرماندار کالیفرنیا، قصد دارد بودجه کمیسیون کالیفرنیای وضعیت زن را قطع کند. البته تلاش هایی برای نجات این کمیسیون از خطر تعطیل درکار است. اما معلوم نیست فرماندار سرانجام نظرش را عوض کند.
و در حال حاضر زنان در کالیفرنیا بیش از هر زمانی نیاز به این کمیسیون دارند.
برنامه بودجه کالیفرنیا این هفته گزارشی منتشر کرد با عنوان «حرکت به عقب: تاثیر رکود بزرگ و بحران بودجه برزنان و خانواده های آنان». این گزارش بویژه نشان می دهد که چگونه زنان کم در آمد و خانواده های آنان هدف سخت ترین ضربه های ناشی از قطع بودجه در کالیفرنیا بوده اند. بازار راکد اشتغال بر مادرانِ تنها، بیش از هرقشر دیگری تاثیر ناروا داشته است. خدمات اجتماعی مانند مهد کودک ها، بیمه دولتی «مدی- کال» - که برنامه تامین اجتماعی مخصوص کالیفرنیاست برای زنان و خانواده های کم در آمد و نیازمند با بیماران دشوار و سالمندان و معلولان، و برنامه های رفاهی دیگر همه خط خورده اند. و بدیهی ست که تاثیر سوء آن دامن کسانی را خواهد گرفت بود که بیش از همه به آن ها نیاز دارند.
س: می توانید مهم ترین دستاوردهایی را که کمیسیون ها داشته اند، و نیز مهم ترین نقطه ضعف های آن ها را آن طور که در سال های اخیر خود شاهد بوده اید، برشمارید؟
ج: متاسفانه در کار کمیسیون ها پیشرفت های چندانی ندیده ام. علت ان در درجه اول ان است که از حمایت قضایی دولت برخوردار نیستند. خانم جکی اسپیر، نماینده کنگره، کوشید قانونی برای تأسیس یک کمیسیون ملی زنان در واشنگتن از مجلس بگذراند اما از حمایت چندانی برخوردار نشد.
این کار ازنظر مفهوم و محتوا می توانست ادامه کاری باشد که در زمان پرزیدنت کندی شکل گرفت. فکر می کنم که وجود یک کمیسیون در سطح فدرال می تواند به کمیسیون های ایالتی و محلی نیروی تازه ببخشد و یک جنبش تازه ملی برای کمیسیون ها بوجود آورد.
س: برای توانمند تر کردن سیاسی زنان در آمریکا - چه در سطح ایالتی و چه در سطح محلی - چه می توان کرد؟
ج: مهم ترین قدم موقعی برداشته می شود که نمایندگان سیاسی در برنامه سیاسی خودشان مسائل زنان و کمیسیون های زنان را در اولویت قرار دهند. تعهد قانون گذاران به این امر مسلما باعث تخصیص بودجه جدید و حمایت از این تلاش ها می شود و بی تردید چه در سطح محلی و چه در رسانه ها به درک بیشترو بهتری از قابلیت های این کمیسیون ها و نقش و تاثیرشان بر زندگی زنان و خانواده ها خواهد داشت.
اکنون وقت آن است که از کمیسیون های وضعیت زن به خاطر دستاوردهای گذشته آنها قدردانی شود و ارزش آنچه می توانند در آینده به دست آورند درک شود.