جلسه رسیدگی به فرجام خواهی دولت برای لغو حکم یک قاضی فدرال که فرمان اجرایی دونالد ترامپ را موقتا معلق کرده، در سانفرانسیسکو برگزار شد و هرچند قضات گفته اند روز سه شنبه حکم نمی دهند اما در بیانیه شان تاکید کرده اند، این هفته حکم نهایی را صادر می کنند.
در این جلسه که یکساعت و نیم طول کشید، وکلای دولت و ایالت های واشنگتن و مینه سوتا هر کدام سی دقیقه وقت داشتند که استدلال خود را بیان کنند.
اگوست فلینتج، نماینده دادستانی امریکا به دفاع از دولت، از دادگاه تجدیدنظر خواست که حکم قاضی فدرال را لغو کند تا ممنوعیت صدور ویزا دوباره احیا شود.
به گزارش رویترز، قضات از آقای فلینتج پرسیدند آیا سندی دولت دارد که این هفت کشور را به تروریسم در آمریکا مرتبط می کند که نماینده دولت گفت کنگره و دولت قبلی تشخیص داده اند این هفت کشور بیشترین ریسک تروریسم را دارند و به همین دلیل فرمان ترامپ بر مبنای این تصمیم بنا شده است.
آقای ترامپ در روز جمعه ۸ بهمن در فرمانی به طور موقت صدور هرگونه ویزا برای شهروندان هفت کشور ایران، سوریه، عراق، لیبی، یمن، سودان و سومالی به مدت ۹۰ روز تعلیق کرد .
یک هفته بعد، جمعه ۱۵ بهمن قاضی فدرال جیمز روبارت در شهر سیاتل واشنگتن به شکایت وکلای ایالت رسیدگی کرد که مدعی بودند فرمان اجرایی موجب ضرر به ایالت واشنگتن می شود. ایالت مینه سوتا نیز به این شکایت پیوسته و ادعای مشابهی مطرح کرده است.
با رای این قاضی فرمان اجرایی ترامپ را لغو شد و به این ترتیب همه محدودیت های فرمان اجرایی برداشته شد. این اقدام، واکنش دولت ترامپ را در پی داشت.
با شکایت دادگستری دولت ترامپ، اکنون دادگاه تجدیدنظر سانفرانسیسکو باید تشخیص بدهد که رای قاضی روبارت را تایید کند که به منزله تعلیق فرمان اجرایی ترامپ است، یا اینکه اعلام کند این قاضی از اختیاراتش فراتر رفته و فرمان اجرایی رئیس جمهوری را تایید کند.
نتیجه این دعوا هرچه باشد، پرونده می تواند به دیوانعالی که عالیترین سطح قضایی ایالات متحده آمریکا است، ارجاع شود.
کدام طرف شانس بیشتری دارد؟
قضات دادگاه تجدیدنظر می توانند با استدلال به اینکه «دستورهای ممانعت موقت» اغلب قابل تجدیدنظر نیستند، تقاضای وزارت دادگستری برای لغو حکم دادگاه فدرال واشنگتن را رد کنند.
قضات همچنین می توانند با رأی قاضی روبارت موافقت کرده و حکم او مبنی بر لغو موقت فرمان اجرایی را برای بار دوم تأیید کنند. اما در هر دو صورت، فرمان اجرایی پرزیدنت ترامپ تا برگزاری جلسات آینده دادگاه همچنان در تعلیق و غیر قابل اجرا خواهد بود.
همچنین امکان دارد دادگاه تجدیدنظر تشخیص دهد که قاضی روبارت در لغو فرمان اجرایی رئیس جمهوری از حوزه اختیارات خود خارج شده و در قضاوت خود افرادی را مدنظر داشته که هنوز مورد حمایت قانون اساسی آمریکا نیستند، از جمله اتباع خارجی که تا کنون وارد آمریکا نشده اند. در اینصورت، فرمان اجرایی از تعلیق درآمده و فورا به اجرا گذاشته خواهد شد.
قضات تجدیدنظر چه کسانی هستند
قضات تجدیدنظر سه نفر هستند که منصوب دو رئیس جمهوری دموکرات و یک جمهوریخواه هستند. در آمریکا قضات فدرال توسط رئیس جمهوری به سنا معرفی و رای کسب می کند.
قاضی ویلیام کانبی (منصوب کارتر)، قاضی میشل فریلند (منصوب اوباما) و قاضی ریچارد کلیفتون (منصوب جرج دبلیو بوش) سه قاضی تجدیدنظر هستند.
استدلال دولت ترامپ چیست؟
دولت پرزیدنت ترامپ شهادت‌نامه خود در پاسخ به دعوی دادستان های کل ایالت های واشنگتن و مینسوتا را روز دوشنبه به دادگاه ارائه داد.
تأکید وزارت دادگستری آمریکا، که به نمایندگی از رئیس جمهوری در دادگاه حاضر می شود، کماکان بر روی این است که در چنین موردی، ایالت ها اجازه طرح دعوی از دولت را ندارند. دولت معتقد است قاضی یک دادگاه حوزه ای نباید تصمیم رئیس جمهوری در امور مربوط به امنیت ملی در چارچوب مهاجرت را زیر سؤال ببرد.
اما دولت پرزیدنت ترامپ، در شهادت‌نامه خود استدلال دیگری نیز ارائه داده است مبنی بر اینکه اگر دادگاه استیناف با حکم دادگاه فدرال ایالت واشنگتن موافق است، دستکم به جای لغو کامل فرمان اجرایی، با نسخه محدودتری از آن موافقت کند که دیگر شامل کسانی که پیشتر اجازه ورود به کشور را دارند نمی شود.
دیدگاه دولت در شهادت‌نامه اخیر این است که حق ورود به آمریکا برای اتباع خارجی که تا کنون وارد خاک آمریکا نشده اند، در قانون اساسی ذکر نشده است.
با اینکه قضات دادگاه استیناف می توانند از زوایای مختلفی این پرونده را بررسی کنند، احتمال اینکه در مورد همخوانی فرمان اجرایی ترامپ با قانون اساسی آمریکا حکمی صادر کنند بعید است، چراکه سؤال پیش روی آنها، با توجه به دعاوی مطرح شده، این است که آیا فرمان اجرایی پرزینت ترامپ باید همچنان در تعلیق بماند یا نه.
قدم بعدی چیست؟
بعد از رای دادگاه تجدیدنظر، چه اتفاقی خواهد افتاد.
پس از انتشار تصمیم نهایی قضات حوزه نهم دادگاه استیناف، طرف بازنده در دادگاه ۱۴ روز فرصت خواهد داشت تا با ارائه یک دادخواست خواستار بررسی مجدد پرونده در حضور تمام قضات دادگاه استیناف شود. ارائه پرونده به دیوانعالی نیاز به تنظیم چنین دادخواستی ندارد.
با توجه با شرایط ویژه این دعوی و حاشیه آن، احتمال آن می روند که مغلوب دادگاه استیناف حوزه نهم، پرونده را به دیوانعالی آمریکا ببرد.
دیوانعالی ایالت متحده آمریکا متشکل از ۹ کرسی، در حال حاضر تنها ۸ قاضی دارد که از چهار قاضی نزدیک به دموکراتها و چهار قاضی منصوب یا نزدیک به جمهوریخواه تشکیل شده است.
تا زمانیکه قاضی «نیل گورساچ»، گزینه پرزیدنت ترامپ برای این سمت، در پروسه ای چند ماهه مراحل تأیید صلاحیت برای این کرسی را در سنا طی کند، کرسی نهم این دادگاه همچنان خالی خواهد ماند.
در نتیجه، در صورتیکه آراء قضات ارشد دیوانعالی چهار به چهار باشد، یعنی بدون اکثریت غالب، حکم نهایی دادگاه تجدیدنظر همچنان به قوت خود باقی خواهد ماند. برای همین است که رای امروز دادگاه تجدیدنظر اهمیت زیادی دارد.
اگر قبل از رسیدگی به این شکایت، گزینه آقای ترامپ یعنی گورساچ بتواند رای سنا برای کسب کرسی دیوانعالی را کسب کند، آن وقت به نظر می رسد دولت دست بالا را در این باره خواهد داشت و احتمالا به نظر آقای ترامپ توجه می شود.