باراک اوباما رئیس جمهوری ایالات متحده در بخشی از سخنرانی خود در شصت و نهمین نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک، از برنامه هسته‌ای ایران به عنوان یکی از چالش‌های پیش روی جامعه جهانی نام برد و گفت آمریکا درپی راه حلی مسالمت‌آمیز برای موضوع هسته‌ای ایران است.
در مقایسه با سایر مسائل موجود در جهان، از جمله تهدید گروه افراطی موسوم به «دولت اسلامی» در خاور میانه، نقش روسیه در بحران اوکراین در اروپا و گسترش بیماری ایبولا در غرب آفریق، آقای اوباما بطور مختصری به برنامه هسته‌ای ایران پرداخت.
وی در ادامه با بیان این که آمریکا، به عنوان بخشی از تعهد خود برای توقف گسترش سلاح‌های هسته‌ای و پیشبرد صلح و آرامش در جهان بدون چنین سلاح‌هایی، به دنبال راه حلی مسالمت‌آمیز برای پرونده هسته‌ای ایران است، گفت «این تنها در صورتی رخ خواهد داد که ایران از این فرصت تاریخی استفاده کند.»
رئیس جمهوری آمریکا در ادامه افزود «پیام من به رهبران و مردم ایران، ساده است: نگذارید این فرصت از دست برود. ما می‌توانیم به راه حلی که نیازهای انرژی شما را تامین کند و در عین حال به جهان اطمینان دهد که برنامه هسته‌ای شمار صلح‌آمیز است، دست یابیم. »
تاکید باراک اوباما بر «فرصت» در حالی مطرح می‌شود که ایران و شش قدرت جهانی موسوم به گروه ۱+۵، شامل ایالات متحده، بریتانیا، فرانسه، چین، روسیه و آلمان، از روز جمعه گفتگوهای خود بر سر برنامه هسته‌ای ایران را با هدف دستیابی به یک توافق جامع از سر گرفته‌اند.
ایالات متحده و همپیمانان آن به فعالیت‌های هسته‌ای ایران به دیده تردید نگاه می‌کنند و می‌گویند ایران در پوشش یک برنامه صلح‌آمیز درصدد دستیابی به توانایی ساخت سلاح هسته‌ای است. ایران این اتهام را رد می‌کند و می گوید برنامه هسته‌ای آن کشور صلح‌آمیز بوده و هدف از آن تولید برق و نیز استفاده از فناوری هسته‌ای برای مصارف پزشکی و کشاورزی است.
گفتگوهای هسته ای میان ایران و غرب بیش از یک دهه است که در جریان است و در این مدت با فراز و فرودهایی روبرو بوده است. پس از روی کار آمدن دولت میانه‌رو حسن روحانی از تابستان ۱۳۹۲ و تغییر رویکرد تهران در صحنه سیاست بین‌الملل، بویژه پرونده هسته‌ای آن کشور، گفتگوهای هسته‌ای پس از یک دوره تنش‌آلود چند ساله، از سر گرفته شد.
سال گذشته در چنین روزهایی و در جریان نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل متحد، خبر «گفتگوی تلفنی تاریخی» بین رؤسای جمهوری آمریکا و ایران – دو کشوری که بیش از سه دهه با یکدیگر روابط دیپلماتیک نداشتند – در رسانه‌ها منتشر شد.
باراک اوباما و حسن روحانی با تائید انجام این گفتگوی تلفنی، بعداً بر عزم دو کشور برای رسیدن به یک راه حل مسالمت آمیز برای رفع اختلافات در مورد برنامه هسته‌ای ایران تاکید کردند، طوری که در فاصله کوتاهی پس از آن، و با از سرگیری گفتگوها بین ایران و ۱+۵، دو طرف در سوم آذر ماه ۱۳۹۲ در شهر ژنو سوئیس موفق به دستیابی به یک توافق موقت شدند.
بر مبنای این توافق موقت که از آن به «برنامه اقدام مشترک» یاد می‌شود، دو طرف شش ماه فرصت داشتند تا به یک توافق نهایی و جامع دست یابند و در طول این مدت بخشی از تحریم‌های اعمال شده علیه ایران، در ازای برداشتن گام‌هایی مشخص از سوی تهران در جهت محدود کردن فعالیت‌های هسته‌ای آن کشور، برچیده شود.
با وجود پیشرفت‌هایی در این زمینه، مقام‌های دو طرف به وجود «شکاف‌های عمیق» اذعان کردند و پیش از رسیدن به پایان مهلت شش ماهه، یعنی ۲۹ تیر ماه ۱۳۹۳، اقدام به تمدید آن برای یک دوره چهار ماهه، یعنی تا ۳ آذر ماه ۱۳۹۳ و سالگرد توافق موقت ژنو کردند.
در طول این مدت ملاقات‌ها و گفتگوهای مقام‌های ارشد ایران و آمریکا، که تا پیش از آن امری غیرمعمول و کم‌سابقه بود، به امری عادی تبدیل شد و همین باعث شده است که رسانه‌ها از احتمال ملاقات رؤسای جمهوری دو کشور در جریان نشست مجمع عمومی امسال صحبت کنند.
هر چند دو دولت اعلام کرده‌اند که برای چنین ملاقاتی برنامه‌ریزی نشده است، اما نزدکی تهران و واشنگتن در طول ماه‌های گذشته برای رفع اختلافات در زمینه هسته‌ای، به علاوه تحولات منطقه‌ای، بویژه تهدید مشترک گروه‌های افراطی سنی مانند گروه موسوم به «دولت اسلامی»، بیش از هر زمان دیگری نمایان شده است.
همین موضوع سبب شده است که ناظران و کارشناسان بر این باور باشند که وجود تهدید مشترک و همسویی احتمالی برخی منافع دو کشور در منطقه، شاید سبب نوعی توافق میان ایران و ایالات بر سر برنامه هسته‌ای بحث‌برانگیز ایران شود.