یک روز پس از دیدار با رئیس جمهوری ایالات متحده، امانوئل ماکرون رئیس جمهوری فرانسه روز چهارشنبه در سخنانی در کنگره، به برخی اختلاف نظرها بر سر توافق هستهای ایران اشاره و تاکید کرد که ایران هرگز نباید به سلاح اتمی دست بیابد.
آقای ماکرون، که برای یک سفر رسمی سه روزه به واشنگتن آمده است، در این سخنرانی که بطور مستقیم از طریق رسانهها پخش میشد به تلاش اروپاییها برای حفظ توافق جامع هستهای ۲۰۱۵ اشاره کرد و گفت «ما از برجام خارج نمیشویم.»
وی با تاکید بر این که جمهوری اسلامی هرگز نباید به سلاح هستهای دست یابد، گفت: «ما توافق هستهای با ایران را به توصیه و ابتکار آمریکا امضا کردیم. الان نباید بگوئیم [که آن] خوب نیست و [باید آن را] کنار بگذاریم. اشکالاتی وجود دارد. باید روی آن کار کنیم.»
نسخه کامل سخنرانی رئیس جمهوری فرانسه در کنگره را روی فیس بوک صدای آمریکا ببینید:
ایران و شش قدرت جهانی عضو گروه ۱+۵، شامل ایالات متحده، بریتانیا، فرانسه، روسیه، چین و آلمان، روز ۱۴ ژوئیه ۲۰۱۵ (۲۳ تیر ۱۳۹۴) در وین پایتخت اتریش به یک توافق جامع و نهایی بر سر برنامه بحثبرانگیز هستهای تهران دست یافتند.
دونالد ترامپ که همواره برجام را یک «توافق بد» خوانده است، با این استدلال که ایران با ادامه برنامه موشکی بالیستیک و فعالیتهای بیثبات کننده خود در منطقه روح برجام را نقض میکند پایبندی آن کشور به توافق را تایید نکرده و خواستار اصلاح آن شده است.
بریتانیا، فرانسه و آلمان، سه قدرت عمده اروپایی که پیش از تشکیل گروه ۱+۵ و از سال ۲۰۰۳ میلادی به عنوان تروئیکای اروپا با ایران در مذاکره بودند، میگویند توافق اتمی ۲۰۱۵ بهترین گزینه موجود برای توقف توسعه تسلیحات هستهای ایران است.
رئیس جمهوری فرانسه در بخشی از سخنرانی امروز خود در کنگره با اذعان به این که اشکالاتی در توافق هستهای ایران وجود دارد و باید روی آن کار کرد، گفت اما این توافقی است که در حال اجراست و باید آن را رعایت کنیم و جنگ جدیدی راه نیاندازیم.
امانوئل ماکرون خاطر نشان کرد که ایران کشوری با تمدن است و باید به باید به حاکمیت آن احترام گذاشت و افزود: «من به پرزیدنت ترامپ گفتم که باید در برابر رفتار بیثبات ساز ایران و برنامه موشکی آن اقدام کنیم، اما توافق هستهای باید اجرا شود.»
اروپاییها در تلاش هستند تا پیش از ضرب الاجل ۱۲ مه – که رئیس جمهوری آمریکا باید طبق قانون بار دیگر پایبندی تهران به توافق را تایید یا رد کند – مانع از خروج آمریکا شوند. پرزیدنت ترامپ تهدید کرده اگر برجام اصلاح نشود از آن خارج خواهد شد.
رئیس جمهوری فرانسه در نشست خبری روز گذشته با رئیس جمهوری آمریکا گفت او و ترامپ به توافق هستهای ایران از «دریچه وسیعتر منطقهای» نگاه میکنند و میخواهند مطمئن شوند تنشها در منطقه افزایش نیابد و رقابت تسلحیاتی اتمی در نگیرد.
پرزیدنت ترامپ نیز، با بیان این که ایالات متحده و متحدان اروپایی آن به درک متقابلی در مورد ایران نزدیک شدهاند و با این که «یک کاری» در برابر آن انجام شود مشکلی ندارد، گفت ما «میتوانستیم خیلی سریع، حداقل به توافقی بین خودمان، دست یابیم.»
رئیس جمهوری آمریکا در پاسخ به پرسش یکی از خبرنگاران که این توافق مثلا چه میتواند باشد گفت، «خواهید دید.»
بسته پیشنهادی اروپا
خبرگزاری رویترز روز چهارشنبه در گزارشی از قول دیپلماتهای غربی نوشت که بریتانیا، فرانسه و آلمان در حال نهایی کردن یک بسته پیشنهادی برای ارائه به رئیس جمهوری آمریکا هستند تا او را ترغیب به حفظ توافق هستهای سال ۲۰۱۵ کنند.
این دیپلماتها، که رویترز هویت آنها را فاش نکرده است، میگویند نتایج سه ماه مذاکرات پشت درهای بسته در یک بسته پیشنهادی حامل تدابیری جداگانه از برجام جمعبندی شده که میتوان آن در برابر ایران به کار بست و رضایت ترامپ را جلب کرد.
به گفته یک دیپلمات ارشد اتحادیه اروپا، «این برای متقاعد کردن پرزیدنت ترامپ است، نه یک توافق جدید با ایران.»
کریستوفر فورد نماینده آمریکا در امور منع تکثیر سلاحهای کشتار جمعی نیز در ژنو گفت، واشنگتن نمیخواهد برجام را بازگشایی یا دوباره بر سر آن مذاکره کند، اما امیدوار است در آن باقی بماند تا ایرادهایش از طریق توافقهای تکمیلی رفع شود.
فرانسه، بریتانیا و آلمان پیشتر از تنظیم طرحی برای اعمال تحریمهای جدید علیه تهران بابت برنامه موشکی بالیستیک و سیاستهای آن کشور در منطقه خاور میانه، به ویژه در سوریه، گفتهاند که ابتدا با مقاومت دیگر کشورهای اروپایی روبرو شد.
با این حال، رویترز اواخر فرودین از کاهش مقاومت برخی از کشورهای اتحادیه اروپا در برابر اعمال تحریم جدید بر ایران، به ویژه پس از حمله شیمیایی ۷ آوریل در دوما – که غرب دمشق و حامیان اصلی اش، یعنی تهران و مسکو، را مسئول آن میداند – خبر داد.
مشخص نیست آیا بسته پیشنهادی که دیپلماتهای غربی امروز به آن اشاره کردهاند همان طرح است یا خیر.