با پایان یافتن جنگ جهانی اول، دنیا برای نخستین بار نیاز به یک سازمان بین المللی، برای پاسداشت صلح و ثبات جهانی و پیشگیری از وقوع دوبارۀ جنگ، را حس کرد. از این رو، در نوامبر ۱۹۲۰ ميلادی (آبان-آذر ۱۲۹۹ خورشيدی) سازمانی بین دولتی به نام «جامعۀ ملل» با عضویت ۴۲ کشور، که ۲۶ کشور آن غیر اروپایی بودند، در ژنو (سوئیس) تشکیل شد.
هرچند فکر تأسیس چنین سازمانی عمدتأ توسط کشورهای غربی درگیر جنگ مطرح شد، اما ایالات متحدۀ آمریکا هرگز به این سازمان نپیوست و با عدم عضویت یا خروج تدریجی بعضی از اعضای آن، مانند اتحاد جماهیر شوروی، آلمان، ژاپن و ایتالیا؛ و به دلیل نبودِ سازوکارهای اجرایی مناسب؛ کارایی این سازمان برای ادای وظیفۀ ای که برای خود قايل بود رو به افول گذاشت. تا جايی که با حملۀ آلمان به لهستان در سال ۱۹۳۹ و شروع جنگ جهانی دوم، «جامعۀ ملل» عملأ کارایی خود را از دست داد.
پس از پایان جنگ جهانی دوم و در میان خاکستر جنگ، دنیا بار دیگر نیاز به سازمانی بین المللی اما قدرتمندتر را، جهت محافظت از صلحی که این بار با بهای سنگین تری به دست آمده بود، حس کرد.
چنین شد که «سازمان ملل متحد» در سال ۱۹۴۵ با سازوکاری جدید پا به عرصۀ جهانی گذاشت و اولین نشست مجمع عمومی آن در دهم ژانویۀ ۱۹۴۶ ميلادی (۲۰ديماه ۱۳۲۴ خورشيدی) با شرکت ۵۱ کشور عضو در تالار وست مینستر لندن برگزار شد.
ایران که از ابتدا برای تأسیس چنین سازوکاری همراه با جامعۀ جهانی بود، این بار نیز در میان نخستين کشورهایی قرار گرفت که به عضویت این سازمان نوپا درآمدند، و در حالی که دوران نوینی از سازندگی را تجربه می کرد، با آگاهی از ظرفیت های سازمان ملل متحد، و با حضور فعال در آن، در پی تثبیت و ارتقای جایگاه ایران در صحنۀ بین الملل برآمد.
اولین بهره برداری ایران از این سازوکار نوپا در سال ۱۹۴۶ ميلادی بود که ایران از اتحاد جماهیر شوروی به دلیل خودداری ارتش آن کشور از ترک مناطق اشغال شده در آذربایجان، به سازمان ملل شکایت کرد و با مطرح شدن این موضوع در مجمع عمومی سازمان ملل و حمایت ایالات متحدۀ آمریکا، قوای نظامی شوروی مجبور به ترک خاک ایران شد. اتفاقی که به این سازمان نوپا نیز اعتبار بیشتری بخشید.
ریاست ایران بر پنجمین نشست سالانۀ مجمع عمومی سازمان ملل توسط نصرالله انتظام در سال ۱۹۵۰ میلادی و میزبانی کنفرانس بین المللی حقوق بشر سازمان ملل متحد در سال ۱۹۶۸ در تهران، از دیگر موفقیت های ایران در صحنۀ بین المللی محسوب می شد.
شاید آنچه که بیش از هر رویداد دیگری از آن دوران در اذهان ایرانیان باقی مانده باشد، سخنرانی محمد مصدق نخست وزیر ایران در آبان ماه ۱۳۳۰ شمسی (۱۹۵۱ ميلادی) در مقر سازمان ملل متحد در نیویورک بود که در اوج اختلاف با بریتانیا و در دفاع از حرکت ایران برای ملی کردن صنعت نفت ایراد شد.
میزان کارآمدی سازمان ملل متحد برای پاسداری از صلح و ثبات بین الملل و نحوۀ تعامل کشورها با آن در هزارۀ سوم میلادی و شرایط نوین پدید آمده در جهان، پرسشی است که باعث شده برخی بر این باور باشند که ساختار این سازمان شاید، نیاز به اصلاح دارد. دنباله مقاله ... >>
هرچند فکر تأسیس چنین سازمانی عمدتأ توسط کشورهای غربی درگیر جنگ مطرح شد، اما ایالات متحدۀ آمریکا هرگز به این سازمان نپیوست و با عدم عضویت یا خروج تدریجی بعضی از اعضای آن، مانند اتحاد جماهیر شوروی، آلمان، ژاپن و ایتالیا؛ و به دلیل نبودِ سازوکارهای اجرایی مناسب؛ کارایی این سازمان برای ادای وظیفۀ ای که برای خود قايل بود رو به افول گذاشت. تا جايی که با حملۀ آلمان به لهستان در سال ۱۹۳۹ و شروع جنگ جهانی دوم، «جامعۀ ملل» عملأ کارایی خود را از دست داد.
پس از پایان جنگ جهانی دوم و در میان خاکستر جنگ، دنیا بار دیگر نیاز به سازمانی بین المللی اما قدرتمندتر را، جهت محافظت از صلحی که این بار با بهای سنگین تری به دست آمده بود، حس کرد.
چنین شد که «سازمان ملل متحد» در سال ۱۹۴۵ با سازوکاری جدید پا به عرصۀ جهانی گذاشت و اولین نشست مجمع عمومی آن در دهم ژانویۀ ۱۹۴۶ ميلادی (۲۰ديماه ۱۳۲۴ خورشيدی) با شرکت ۵۱ کشور عضو در تالار وست مینستر لندن برگزار شد.
ایران که از ابتدا برای تأسیس چنین سازوکاری همراه با جامعۀ جهانی بود، این بار نیز در میان نخستين کشورهایی قرار گرفت که به عضویت این سازمان نوپا درآمدند، و در حالی که دوران نوینی از سازندگی را تجربه می کرد، با آگاهی از ظرفیت های سازمان ملل متحد، و با حضور فعال در آن، در پی تثبیت و ارتقای جایگاه ایران در صحنۀ بین الملل برآمد.
اولین بهره برداری ایران از این سازوکار نوپا در سال ۱۹۴۶ ميلادی بود که ایران از اتحاد جماهیر شوروی به دلیل خودداری ارتش آن کشور از ترک مناطق اشغال شده در آذربایجان، به سازمان ملل شکایت کرد و با مطرح شدن این موضوع در مجمع عمومی سازمان ملل و حمایت ایالات متحدۀ آمریکا، قوای نظامی شوروی مجبور به ترک خاک ایران شد. اتفاقی که به این سازمان نوپا نیز اعتبار بیشتری بخشید.
ریاست ایران بر پنجمین نشست سالانۀ مجمع عمومی سازمان ملل توسط نصرالله انتظام در سال ۱۹۵۰ میلادی و میزبانی کنفرانس بین المللی حقوق بشر سازمان ملل متحد در سال ۱۹۶۸ در تهران، از دیگر موفقیت های ایران در صحنۀ بین المللی محسوب می شد.
شاید آنچه که بیش از هر رویداد دیگری از آن دوران در اذهان ایرانیان باقی مانده باشد، سخنرانی محمد مصدق نخست وزیر ایران در آبان ماه ۱۳۳۰ شمسی (۱۹۵۱ ميلادی) در مقر سازمان ملل متحد در نیویورک بود که در اوج اختلاف با بریتانیا و در دفاع از حرکت ایران برای ملی کردن صنعت نفت ایراد شد.
میزان کارآمدی سازمان ملل متحد برای پاسداری از صلح و ثبات بین الملل و نحوۀ تعامل کشورها با آن در هزارۀ سوم میلادی و شرایط نوین پدید آمده در جهان، پرسشی است که باعث شده برخی بر این باور باشند که ساختار این سازمان شاید، نیاز به اصلاح دارد. دنباله مقاله ... >>