در آغاز ماه فوریه، وزیر بهداشت ایران از دریافت بیش از ۴ میلیون دز واکسن آسترازنکا تحت طرح توزیع واکسن «کواکس» خبر داد. اما تا امروز (یازدهم فروردین) خبری از واکسن دریافتی از سبد «کواکس» سازمان جهانی بهداشت نیست.
علیرضا رئیسی، سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا، در مورد عدم تحقق دریافت واکسن از طریق برنامه «کواکس» گفته بود ۱۶ میلیون و ۸۰۰ هزار دز واکسن از کوواکس خریداری شده که قرار بود ۴ میلیون و۲۰۰ هزار دز از واکسن آسترازنکا تحویل داده شود و این رقم در نهایت به ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار دز رسید و قرار است چهاردهم فروردین ارسال شود.
«کواکس» توسط سازمان جهانی بهداشت و اتحاد واکسن گَوی (به انگلیسی: Gavi) و ائتلاف برای نوآوری‌های آمادگی در برابر همه‌گیری مدیریت می‌شود.
بر اساس آمار «گوی»، که مسئولیت هماهنگی توزیع واکسن و به اجرا درآوردن آن را در برنامه «کواکس» بر عهده دارد، بزرگترین دریافت‌کننده واکسن از طریق برنامه «کواکس» تاکنون پاکستان است که حدود ۱۵ میلیون دز واکسن سفارش داده است و پس از آن کشورهای نیجریه، اندونزی، بنگلادش و برزیل قرار می‌گیرند.
در جدول تهیه شده توسط «گَوی» که آخرین بار در دوم ماه مارس به‌روز شده است، شمار دزهای دریافتی ایران در نخستین دوره تخصیص واکسن، ۳ میلیون و ۶۰۲ هزار و ۴۰۰ دز از واکسن آکسفورد- آسترازنکا گزارش شده است.
سخنگوی «گَوی» در پاسخ به پرسش بخش فارسی صدای آمریکا در مورد پروسه ارسال واکسن به کشورها گفت که برای تحویل دزهای واکسن از طریق اولین مرحله تخصیص به مراکز شرکت‌کننده، چندین نکته مهم از جمله تأیید ضوابط قانونی نهادهای ناظر کشورها، توافق‌نامه‌های جبران خسارت برای هر دو طرف، برنامه ملی واکسیناسیون، و سایر عوامل لجستیکی مانند مجوزهای صادرات و واردات مدنظر قرار داده می‌شود.
سخنگوی اتحاد واکسن «گوی» گفت: «ما با هر یک از کشورهای شرکت‌کننده در کواکس در ارتباط نزدیک هستیم. به محض تکمیل مراحل آماده‌سازی توسط کشورها، کوواکس سفارش‌های خرید را به تولید‌کننده‌ها می‌فرستد و دزهای واکسن را از طریق یک فرآیند تکرار تحویل می‌دهد. این، یعنی از هفته گذشته تحویل واکسن در نخستین دور تخصیص روزانه، به صورت قسمت‌بندی شده انجام می‌شود.»
سخنگوی «گوی» تأکید کرد که در فاز نخست توزیع، تولید‌کننده‌ها به زمان نیاز دارند تا فرآیند تولید را بر اساس عوامل مختلف بسنجند و تنظیم کنند؛ از همین رو، در برخی از موارد این پروسه به تأخیر افتاده است و از ماه مارس به آوریل موکول شده است.
در بیانیه جدید اتحاد واکسن «گوی» در مورد تأخیر توزیع واکسن «کواکس»، به تعلیق صادرات واکسن توسط شرکت «سروم» هند - بزرگترین تولید‌کننده واکسن در این کشور- در پی موج جدید ویروس کرونا در هند نیز اشاره شده است.
طرح «کواکس» ، با هدف توزیع دزهای کافی برای واکسیناسیون حداکثر ۲۷ درصد از جمعیت ۹۲ اقتصاد فقیر شرکت‌کننده در این برنامه تا پایان سال جاری راه‌اندازی شده و دست‌کم ۱.۳ میلیارد دز برای این کار در نظر گرفته شده است.
همچنین ببینید: برنامه جهانی «کواکس» از توزیع بیش از ۳۳۰ میلیون دز واکسن به کشورهای در حال توسعه خبر داد