کشوری که نزدیک به ۹۰ سال، به پیروی از آموزه‌های محافظه‌کار اسلام، فعالیت‌های هنری، از نقاشی و فیلمسازی گرفته تا تئاتر و موسیقی را سرکوب می‌کرد، حالا با الهام از بینش پیشتاز «محمد بن سلمان»، ولیعهد ۳۲ ساله، می‌خواهد کمبودهای ۹۰ سال اخیر را ظرف یکی‌دوسال، جبران کند.
بنا به گزارش «آرت نت»، عربستان سعودی، با الهام از تجربه کشورهای دیگر حاشیه خلیج فارس، به ویژه «دوبی»، می‌خواهد با ۶۴ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری دولتی و بخش خصوصی، طی ده سال آینده، به دهه‌ها انزوای فرهنگی خود خاتمه دهد و همپای تلاش برای بیرون کشیدن اقتصاد کشور از زبر سایه نفت و گاز، به مرکزی پویا برای کسب و کار و تفریح تبدیل شود.
ساختمان نخستین زنجیره‌های سینمائی که فیلم‌های جدید روز را نمایش خواهند داد، تا چند ماه دیگر به پایان خواهد رسید. شرکت‌های عمده سینماهای زنجیره‌ای در آمریکا، برای احداث چندین زنجیره سینمائی در عربستان سعودی، با شرکت‌های سعودی وارد معامله شده‌اند. آخرین آنها، شرکت «ای پیک» iPic است که از مرکز خود در «بوکاریتان» لوئیزیانا، زنجیره سینماهای لوکس با صندلی‌های ویژه و رستوران را اداره می‌کند.
بنا به گزارشی که روز پنج‌شنبه (امروز) در نشریات تخصصی هالیوود منتشر شد، شرکت «ای پیک» برای احداث سینماهای رستوران‌دار در نقاط مختلف عربستان سعودی، با شرکت سعودی سرمایه‌گذاری جهانی BAS تفاهم‌نامه امضا کرد.
«حمید هاشمی» رئیس شرکت iPic در مصاحبه با نشریه «ددلاین هالیوود» گفت از اینکه بخشی از برنامه محمد بن سلمان برای توسعه عربستان سعودی تا سال ۲۰۳۰ است، احساس غرور می‌کند.»
بنا به گزارش‌های دیگر، طرح ایجاد یک اپراخانه به سبک اروپائی، در دست اجرا است، و سالن‌های بزرگ برای کنسرت از هم اکنون فعالیت خود را آغاز کرده‌اند.
موسسه پیشتاز و هنری «سیرک دو سولی»، که اکروبات و بندبازی را با طراحی و نورپردازی و موسیقی به اجراهای حیرت‌انگیز و تفریحی سیرک‌مانند تبدیل می‌کند، به زودی نمایش‌های جدید خود را به عربستان سعودی اعزام خواهد کرد.
در جشنواره‌های موسیقی که برگزار شده‌اند، موسیقی راک و جاز برای تماشاگران مختلط از زن و مرد، اجرا می‌شوند، و صدای غیرمتعارف موسیقی الکترونیک رقص در خیابان‌های ریاض شنیده می‌شود. پایتخت عربستان سعودی، به‌زودی صاحب یک مجتمع هنری - تفریحی – فرهنگی جدید خواهد شد در مساحتی به اندازه تمام شهر لاس‌وگاس، و در گوشه و کنار شهر مذهبی مکه، نقاشی دیواری و مجسمه‌های خیابانی، چشم رهگذران را به سوی خود می‌کشند.
هنرهای تجسمی نقش عمده‌ای در دگرگونی فرهنگی عربستان سعودی ایفا می‌کنند.
ولیعهد عربستان سعودی، که اخیرا نیم میلیارد دلار برای خرید پرتره مسیح موسوم به «سالواتور موندی» (ناجی جهان) منتسب به «لئونارد داوینچی» پرداخت کرد، یکی از مجموعه‌داران ثروتمند جهان است که هزینه تاسیس یک فرهنگسرای عظیم «مسک» را تامین می‌کند که زیر نظر موسسه خیریه علمی، آموزشی و فرهنگی ر«مسک»، به عرضه آثار نقاشان معاصر اختصاص دارد. ریاست این مرکز فرهنگی را «استیون استیپلتون» بنیانگذار نهاد غیرانتقاعی «لبه عربستان» Edge of Arabia بر عهده دارد که ماه گذشته، نمایشگاهی از کتاب‌های هنری در جده برگزار کرد.
از سوی دیگر، شرکت معماری پیشتاز نروژی، «اسنوتا» Snøhetta طراحی مجتمع فرهنگی عظیمی را به پایان برده است، که تحت عنوان «مرکز فرهنگ جهانی ملک عبدالعزیز» بهار امسال در شهر الدمام، مرکز استان شرقی عربستان سعودی، کار خود را آغاز خواهد کرد.
مقامات عربستان سعودی، ثروتمندان را نیز به مشارکت در بازسازی فرهنگی کشور دعوت کرده‌اند. از جمله، «آرت جمیل» بنیاد هنری خانواده «جمیل» صاحب بنگاه معاملات اتوموبیل جمیل، که در سال 2003 کار خود را آغاز کرده است، در شهر جده فرهنگسرائی موسوم به «حی» افتتاح کرد، که مرکزی برای حمایت از خلاقیت هنری است.
حی، مرکز فرهنگی - هنری بنیاد آرت جمیل در شهر جده Photo: Art Jameel
ریاست «حی» را «انتونیا کارور» بر عهده دارد که در مصاحبه با نشریه «آرت نت» هدف آن را گسترش توریسم هنری در عربستان سعودی عنوان کرد. کارور می‌گوید هنرهای تجسمی برخلاف تصور عمومی، در عربستان سعودی ریشه و سابقه عمیق دارند.
هنرمندان برجسته عربستان سعودی، درمصاحبه با نشریه نیویورکی «آرت نت» فضای فرهنگی جدید را فرصتی برای شکوفائی استعدادهای مردمی توصیف می‌کنند، که نمایشگاه‌های نقاشی در سرسراها، و میهمانی‌های ادبی بربام آسمان‌خراش‌ها، جلوه‌های تازه آن هستند.
هفته گذشته، پنجمین جشنواره ۲۱،۳۹ کار خود را در جده آغاز کرد. عمده‌ترین برنامه امسال جشنواره، نمایشگاهی است در تالاهای متعدد شهر جده، تحت عنوان «رفض الجمود» یا امتناع از سکون، که تا آخر بهار (ماه می) ادامه خواهد داشت. آثار نمایشگاه را واسیلیس اویکونوپولوس، یکی از کارشناسان موزه عظیم «تیت مدرن» لندن، انتخاب کرده.
میهمانی ویژه نمایشگاه کتاب‌های هنری بر بام گالری اطهر در جده - Courtesy: Antonia Carver, (Artnet)
جشنواره 21،39 در آغاز، قادر به جذب بودجه‌های دولتی نبود، حالا به یکی از رویدادهای پرجنب و جوش فرهنگی کشور تبدیل شده، و برنامه‌های متنوع و کوچک و بزرگ امسال آن، شامل نمایش آثار هنرمندان جوان سعودیائی و بین‌المللی در بزرگترین مجمتع تجاری جده است و همچنین نمایشگاهی از هنرمندان تثبیت شده در گالری اطهر، عمده‌ترین گالری کشور.