«علی عبدالله صالح» که بود؟ از شراکت با صدام تا نزدیک شدن به غرب

روز دوشنبه ۱۳ آذر رسانه ها خبر کشته شدن علی عبدالله صالح، رئیس جمهوری پیشین یمن را تایید کردند. در این مطلب نگاهی به زندگی سیاسی او داریم:

۳۹ سال پیش، علی عبدالله صالح که سرگرد زرهی ارتش «یمن شمالی» بود، به ریاست جمهوری آن کشور رسید و ۱۲ سال در این سمت باقی ماند.

فرو ریزی دیوار برلین و افول سریع اردوگاه سوسیالیسم، «یمن جنوبی» چپ گرا را نیز بشدت تضعیف کرد، و آقای صالح بعد از اتحاد دو یمن، یکبار دیگر به ریاست جمهوری یمن متحد انتخاب شد.

گراهام بانرمن، انستیتوی خاورمیانه درباره صالح می گوید: «زمانیکه او به قدرت رسید، سومین رئیس جمهوری یمن در عرض ۱۸ ماه بود. در ابتدای کار، یمنی ها از اینکه رئیس جمهورشان بیش از یکسال در مقام خود باقی مانده، احساس رضایت می کردند. اما بعد از سه دهه، حکومت علی عبدالله صالح به صورت مجموعه درهم و برهمی از تمرکز قدرت، فقر، پارتی بازی و فساد مالی مزمن درآمده است.»

۲۸ سال پیش و هنگام تجاوز ارتش عراق به کویت، صالح یکی از متحدین نزدیک صدام حسین بود و بعد از شکست قوای عراق از ائتلافی بین المللی برهبری آمریکا، یمن برای کم و بیش یک دهه بشدت منزوی شد.

اما حمله انتحاری در پائیز ۱۳۷۹ به کشتی شنود «کول» در بندر عدن، و کشته شدن ۱۷ ناوی آمریکائی، و تهاجم تروریستی به برج های تجارت جهانی در نیویورک در سال بعد، مبارزه با تروریزم را بصورت محور کلیدی در سیاست خارجی واشنگتن در آورد،

جرالد پست از دانشگاه جرج تاون درباره او می گوید: «او توانست بخوبی خود را بعنوان سد گسترش تروریسم به غرب و آمریکا بقبولاند. با وجودیکه واشنگتن از انقلاب مصر حمایت کرد، کمی بعد از شروع مخالفت ها در یمن در تقریبا ده ماه پیش، وزیر امور خارجه آمریکا با دیدار از صنعا بر ضرورت ادامه حکومت علی عبدالئه صالح تاکید کرد. اما بعد از شدت گرفتن مخالفت ها، واشنگتن هم خواستار کناره گیری صالح شده است. »

پس از تونس و مصر، تحولات و فراز و نشیب های موسوم به بهار عرب به یمن نیز سرایت کرد، که به کناره گیری آقای صالح و به قدرت رسیدن «عبد ربه منصور هادی» معاون او منجر شد.

اما آقای هادی نیز مدت زیادی دوام نیاورد و با ورود شورشیان حوثی به پایتخت یمن، ابتدا به بندر عدن در جنوب و سپس به عربستان سعودی گریخت.

در سه سال اخیر ائتلافی به رهبری عربستان سعودی با شورشیان حوثی یمن در نبرد بوده است، و تا این اواخر، حامیان علی عبدالله صالح نیز متحد حوثی ها شمرده می شدند.

اما از پنج روز پیش حداقل چهل نفر بر اثر درگیری بین حوثی ها با وفاداران به علی عبدالله صالح در صنعاء کشته شدند، و روز شنبه نیز آقای صالح پیشنهاد جدیدی برای برقراری صلح در یمن ارائه داد.

علی عبدالله صالح، رئیس جمهوری سابق یمن گفت: «فصل جدید و مثبتی را در روابط با همسایگان و ائتلاف آغاز خواهیم کرد، چون آنچه بر سر یمن آمده دیگر کافی ست. به برادران و همسایگان یمن قول می دهیم که پس از برقراری آتش بس و پایان بلوکه و تحریم بلافاصله مذاکرات را آغاز کنیم.»

روز دوشنبه کاروان حامل علی عبدالله صالح که ۷۵ سال داشت، در حومه صنعاء به کمین حوثی ها افتاد، که بر اثر آن آقای صالح و یکی از رهبران عشایر بیضاء که حامی او بود، کشته شدند، و خالد پسر آقای صالح نیز اسیر شد.