در پی رد صلاحیت گسترده نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری اسلامی در ایران، یکی از سخنگویان شورای امنیت ملی کاخ سفید میگوید مردم ایران باید آزادانه حق انتخاب رهبران خود را داشته باشند.
یکی از سخنگویان شورای امنیت ملی کاخ سفید چهارشنبه شب در پاسخ به فرهاد پولادی خبرنگار صدای آمریکا گفت که باید به ایرانیان این اجازه داده شود تا از حق خود در انتخاب رهبرانشان استفاده کنند و آزادانه در روند سیاسی، از جمله در انتخابات شرکت کنند.
در اویل ماه جاری میلادی، آنتونی بلینکن وزیر خارجه دولت پرزیدنت بایدن که در حال مذاکره غیر مستقیم با تهران با هدف احیای توافق هستهای (برجام) است در مصاحبه با روزنامه فایننشال تایمز در پاسخ به پرسشی در مورد انتخابات ریاست جمهوری پیش رو در ایران و امکان تاثیرگذاری انتخابات بر مذاکرات هستهای، گفت که در مورد آن نظر نمیدهد اما تاکید کرد که تصمیم گیرنده اصلی در نظام ایران، شخص رهبر است.
شورای نگهبان چهارم خرداد اسامی نهایی نامزدهای تائید صلاحیت شده برای انتخابات ریاست جمهوری ۲۸ خرداد را رسما اعلام کرد. براساس این لیست، سعید جلیلی، محسن رضایی، ابراهیم رئیسی، علیرضا زاکانی، محسن مهرعلیزاده، امیرحسین قاضی زاده هاشمی و عبدالناصر همتی به عنوان نامزد نهایی معرفی شدند. براساس این بیانیه دیگر داوطلبان نامزدی رد صلاحیت شدند که از جمله میتوان به علی لاریجانی (سه دوره رئیس مجلس)، محمود احمدی نژاد (دو دوره رئیس جمهوری ایران)، اسحاق جهانگیری (دو دوره معاون اول رئيس جمهوری) و مصطفی تاجزاده (از مقامات سابق وزارت کشور) اشاره کرد.
این رد صلاحیتها موجب اعتراض بسیاری از چهره های سیاسی در داخل ایران شده است. حسن روحانی روز چهارشنبه ۵ خرداد خبر داد که در نامهای از آیت الله خامنه ای درخواست کمک درباره رد صلاحیتها کرده است. با این حال روز پنجشنبه ۶ خرداد آیت الله خامنهای بدون اشاره به این درخواست، از عملکرد شورای نگهبان دفاع کرد.
حسن خمینی نوه روح الله خمینی بنیانگذار جمهوری اسلامی در ایران گفته است: «اگر من به جای کاندیداهای تایید شده بودم، انصراف میدادم.» این ادعای حسن خمینی در حالی است که او اصلا ثبت نام نکرد چون نقل شده که پیش از انتخابات از سوی آیت الله خامنهای به او توصیه شده که در انتخابات شرکت نکند.
شورای نگهبان که اعضای آن مستقیم و غیرمستقیم توسط رهبر منصوب میشود، براساس قانون اساسی وظیفه نظارت بر انتخابات ریاست جمهوری را دارد اما سالهاست که فعالان سیاسی این نهاد را به اعمال سلیقه متهم میکنند. نظارت شورای نگهبان برای تعیین واجدین شرایط نامزدی انتخابات ریاست جمهوری یکی از مواردی است که باعث میشود تا انتخابات ریاست جمهوری اسلامی ایران بر طبق موازین بینالمللی، آزاد نباشد.