واکنش‌ها به دستور شهرداری تهران؛ آیا «حاجی فیروز» نمادی «نژادپرستانه» است؟

حاجی فیروز در خیابان‌های تهران - اسفند ۱۳۹۹

دستور شهرداری تهران برای حذف شخصیت «حاجی فیروز» از برنامه‌های نوروزی، در شبکه‌های اجتماعی خبرساز شده و کاربران ایرانی بسیاری به آن واکنش نشان داده‌اند.

روز دوشنبه ۲ فروردین ماه نامه‌ای با امضای محمدرضاجوادی یگانه، معاون اجتماعی و فرهنگی شهردار تهران، به رسانه‌های ایران راه پیدا کرد که در آن آمده بود چون «درباره سیاهی چهره حاجی فیروز، نقدهایی مطرح شده و برخی، سیاه بودن چهره او را نژادپرستانه می‌دانند» در تمامی برنامه‌های نوروزی شهرداری تهران، «از نمایش حاجی فیروز با صورت سیاه» خودداری شود.

بسیاری از کاربران در واکنش به سراغ برشی از سخنرانی بهرام بیضایی، از چهره‌های برجسته سینما و تئاتر ایران، رفته‌اند که با اشاره به معنای اسطوره‌ای رنگ سیاه در شخصیت‌هایی مانند «سیاوش» استدلال می‌کند که «سیاه» در نمایش تخت حوضی کوچکترین بار «نژاد پرستی» ندارد.

عده‌ای هم معتقدند که این موضوع بهانه شهرداری تهران برای مبارزه با آداب و رسوم نوروز است؛ از جمله ساسان که به طعنه نوشت: «رقصیدن حاجی فیروز در شهرداری تهران برای مبارزه با نژادپرستی ممنوع شده!!! منتها متاسفانه با وجود ۴۰ سال مبارزه، هفت‌سین که نماد فاشیستی فارس‌گرایانه، برچیده نشده!»

و یا مهدی که معتقد است «جبهه جدید اصلاحات برای مبارزه، مقابله با نژادپرستی در ایران» است؛ درحالی که «هزار نوع تبعیض عیان در ایران داریم که نه تنها علیهش کاری نمیشه، بلکه از طریق رسانه های رسمی تقویت هم میشه. اونوقت یه چیزی که اصلا وجود نداشته به عنوان معضل مطرح میشه و برای حلش وقت و انرژی و احتمالا پول زیاد صرف میشه.»

نجات هم نوشت: «شهرداری در بدیهی ترین وظایف خودش عاجز و ناتوان است و به عنوان مثال یک پیاده روی استاندارد و امن در شهر وجود ندارد که بشود بدون وحشت از موتورسواران از آن عبور کرد، اما برای تظاهر به فرهیختگی و باسوادی به مارکسیسم فرهنگی آن هم از نوع سخیف آن روی آورده و حاجیفیروز را ممنوع کرده!»

در مقابل اما پیش از این مقالاتی (عموما به انگلیسی) منتشر شده بود که حاجی فیروز را «نژادپرستانه» یا لااقل «نژادزده» می‌دانستند که در دو روز گذشته مورد استناد قرار گرفته‌اند.

از جمله یک اکانت توییتری که به طور خاص به موضوع سیاهان ایران می‌پردازد نوشته است:

و یا این مقاله بیتا بقولی‌زاده، کارشناس تاریخ، بازنشر شده که در آن آمده است: «هر چند بیشتر ایرانیان به حاجی فیروز به چیزی فراتر از طنین نوروزی نگاه نمی‌کنند ولی نقش او یکی از جنبه‌های تاریخ طولانی برده‌داری در ایران است.»