دو کارشناس برجسته امور ایران در واشنگتن، در مقالهای در یکی از پرتیراژترین روزنامههای سراسری آمریکا، به دولت پرزیدنت بایدن توصیه میکنند که از مبارزه با برنامه هستهای حکومت ایران دست بردارد، و به جای آن به حمایت از حقوق بشر و آرمانهای دموکراسیطلبانه مردم ایران، که دموکراتها و جمهوریخواهان بر سر آن توافق دارند، بپردازد.
مارک گرکت، افسر سابق هدفیابی ایران در سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) و پژوهشگر ارشد بنیاد دفاع از دموکراسیها، و ری تکیه، پژوهشگر ارشد اندیشکده شورای روابط خارجی، پنجشنبه ۱۴ مرداد (۵ اوت) در مقالهای در وال استریت جورنال مینویسند، به نظر نمیرسد که پرزیدنت بایدن آماده باشد که نیروی هوایی آمریکا را علیه ایران به خدمت گیرد و همچنین، دولت آمریکا دلیل موجهی ندارد که بگوید آزاد کردن بیشتر تجارت، میتواند به زیادهطلبیهای تهاجمی حکومت ایران لطمه بزند.
آنها مینویسند، ظاهرا دولت بایدن در نظر دارد برای وادار کردن علی خامنهای به بازگشت به مذاکرات احیای برجام، بر تحریمهای ایران بیافزاید، در حالیکه آقای بایدن و همکاران او کارزار «فشار حداکثری» در دیپلماسی تحریمی دونالد ترامپ را به سخره میگرفتند.
نویسندگان مقاله استدلال میکنند که برای جلوگیری از رسیدن حکومت ایران به بمب هستهای، دولت بایدن گزینههای چندانی ندارد.
در برابر تاکید آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا، بر توافقی «بلندمدتتر، قویتر و گستردهتر»، رهبر و رئیس جمهوری جدید جمهوری اسلامی، تصریح کردهاند که مذاکرات هستهای ادامه نخواهد یافت. گرکت و تکیه مینویسند، ایران با برجام و بدون آن، سانتریفیوژهای پیشرفته تولید و نصب کرده است و میافزایند: «حتی به عنوان سازوکاری برای به تعویق افکندن، برجام دیگر معنی ندارد.»
آنها مینویسند، اذعان به اینکه دیپلماسی و جنگ، هیچ کدام برای دولت آمریکا گزینه محسوب نمیشوند، واشنگتن را از تسلیم شدن به زورگیری، رها میکند، و به آقای بایدن این امکان را میدهد که علیه این نظام ناقض حقوق بشر، که در سراسر خاورمیانه منازعات فرقهای به راه انداخته است، سیاست خارجی به مراتب پیشرفتهتر و اخلاقیتری را برگزیند.
کنار گذاشتن منع تسلیحات برای رئیس جمهوری دموکرات آمریکا کار آسانی نخواهد بود، اما از نظر سیاسی لزوما خطرناک نیست. تکیه و گرکت مینویسند: «اگر دولت بایدن از دیپلماسی زیانبخش دست بردارد و حزب جمهوریخواه را به چالش بکشد که کاری بیشتر از تحریمها که کاخ سفید ادامه خواهد داد، انجام دهد، جمهوریخواهان مجبور خواهند شد در باره آنچه واقعا برای جلوگیری از توسعه تسلیحات اتمی در خاورمیانه، آمادگی انجام آن را دارند، به مذاکره بپردازند.»
نویسندگان، پیشبینی میکنند که وقتی منع تسلیحات، دیگر موضوع بحث را دیکته نکند، یک سازش دوحزبی متمرکز بر حقوق بشر و حمایت از آرمانهای دموکراسیطلبانه مردم ایران، میتواند شکل بگیرد. آن دسته از جمهوریخواهان که میکوشیدند علیه مداخله اخلاقگرایانه بحث کنند، یا مثل آقای ترامپ ادعا میکردند میتوانند توافق بهتری تحویل دهند، کوتهفکر و سادهلوح جلوه خواهند کرد. و جناح چپ آمریکا میتواند از تاریخ مدد بگیرد. اتحاد شوروی نشان داد که داشتن تسلیحات اتمی، جلوی زوال دیکتاتوری یا درخشش دمکراسی را نمیگیرد.
نویسندگان مقاله، در دفاع از توصیه خود، که ادامه تحریمها را نیز شامل میشود، یادآور میشوند که از سال ۲۰۱۸ که تحریمها جدی شد، تظاهرات عمده بسیاری در ایران برگزار شد، بدون این که معترضان علیه آمریکا شعاری بدهند.
تکیه و گرکت در وال استریت جورنال مینویسند، بیشترین سود سرمایهگذاری روی حقوق بشر که دولت بایدن میگوید میخواهد آن را بالا ببرد، در ایران به دست میآید و «گزینش ابراهیم رئیسی توسط علی خامنهای، باید به کاخ سفید نشان دهد که از کوشش در این راه، متضرر نخواهد شد.»
* برگردان فارسی این گزارش تنها به منظور آگاهی رسانی منتشر شده و نظرات بیان شده در آن الزاماً بازتاب دیدگاه صدای آمریکا نیست.