درجریان برگزاری جشنواره فیلم کن در فرانسه، نشریه هنری «ورایتی» در مقاله مفصلی به معرفی فیلم «جاده خاکی» ساخته پناه پناهی، فرزند جعفرپناهی سینماگر نامدار ایرانی پرداخته است.
این اثر که نخستین تجربه بلند سینمایی پناه پناهی است، در بخش «دو هفته کارگردانان» اکران میشود و یکی از آثار منتخبی است که برای دریافت جایزه دوربین طلایی بهترین فیلم اول جشنواره امسال رقابت میکند.
این همان بخش از جشنواره کن است که جعفر پناهی در سال ۱۹۹۵ با فیلم «بادکنک سفید»، موفق به دریافت جایزه دوربین طلایی شد.
جاده خاکی، داستان خانوادهای را به تصویر میکشد که در جریان یک سفر جادهای پر پیچ و خم با ماجراهای مختلفی روبرو میشوند.
پناه پناهی، نویسنده، و کارگردان فیلم است، و حسن معجونی، پانتهآ پناهیها، رایان سرلک، امین سیمیار، و بهرام ارک در نقشهای اصلی به هنرنمایی میپردازند.
نشریه ورایتی، در بخشی از مقاله خود مینویسد که جعفر پناهی به اتهام «تبلیغ علیه نظام»، توسط حکومت ایران از فعالیتهای سینمایی منع شده است، و اجازه خروج از کشور ندارد.
اما او علیرغم این ممنوعیت، همچنان فیلم میسازد، و آخرین ساخته او به نام «سه رخ» در سال ۲۰۱۸ برنده جایزه بهترین فیلمنامه جشنواره کن شد. پناه پناهی به عنوان دستیار، در تولید آثار پدرش جعفر پناهی، از جمله سه رخ مشارکت داشته است.
پناه پناهی مشکلی برای خروج از ایران نداشت، و پس از اینکه یک هفته در پاریس قرنطینه شد، به شهر کن رفت.
این سینماگر جوان به ورایتی میگوید که پس از پایان نگارش فیلمنامه، از پدرش خواست تا آن را بخواند و از پیشنهادات او درباره بخشهای مختلف استفاده کرد.
به گفته پناه پناهی، جاده خاکی کاملا با سینمای جعفر پناهی متفاوت است، و او تلاش میکند تا هویت سینمایی مستقلی برای خود داشته باشد.
با این حال پناه پناهی میگوید که پدرش نقش مهمی در پیشبرد این پروژه داشت، و به ویژه در بخش پسا تولید بسیار به او کمک کرد.
جاده خاکی که در مناطق دور افتاده فیلمبرداری شده است، نمایی از جامعه امروز ایران است که با حکومت تندروی کشور راحت نیست، مانند صحنههایی که ترس از نظارت نیروهای امنیتی در مسیر را به تصویر میکشد که برگرفته از زندگی شخصی کارگردان، و شرایط کنونی کل کشور است.
پناه پناهی میگوید که «هر چه بیشتر به این موضوع فکر میکنم، بیشتر میفهمم که ما همیشه با این احساس که تحت نظر هستیم، زندگی کردهایم. احساس اینکه همیشه کسی در حال گوش دادن به ما است.»
پناه پناهی در ادامه افزود که «برای خانواده من این چنین بوده است، اما مطمئنم که برای خانوادههای بسیاری از هنرمندان و روشنفکران که تحت فشار دائم حکومت هستند نیز همین گونه است.»
یکی از ویژگیها مهم فیلم، استفاده از موسیقی و ترانههایی است که قدغن محسوب میشوند و حکومت آنها را سانسور میکند.
پناه پناهی میگوید که بسیاری از ایرانیان با این آهنگها که متعلق به دوران پیش از انقلاب است، بزرگ شدهاند، ولی حکومت این آهنگها را که توسط هنرمندانی اجرا شده است که مجبور به ترک ایران شدهاند، بر نمیتابد.
به نوشته ورایتی، با توجه به اینکه احتمالا فیلم پناه پناهی نیز در ایران مجوز نمایش نخواهد گرفت، سینمای او از این نظر با پدرش شباهت زیادی دارد.