دکتر جلال پارسایان، تحلیلگر امور بین المللی
گزارش تلویزیون کره شمالی دایر بر این که سحرگاه یکشنبه ۱۱ شهریور یک آزمایش بمب هیدروژنى با موفقیت کامل انجام گرفته، موجب نگرانی اکثر کشورهای جهان شد و حتی دولت های چین و روسیه نیز آن را محكوم کرده و غیرقانونی خواندند. ولی خشم و نگرانی، به ویژه از جانب سران کره جنوبی و ژاپن و ایالات متحده بیان شد – زیرا هر سه کشور در معرض تهاجم اتمی احتمالی کره شمالی قرار دارند. دیپلماسی جهانی اکنون می پرسد که چگونه می توان این معضل بسیار خطرناک را برطرف ساخت؟ کارشناسان امور امنیتی می گویند که در حال حاضر راهکار شایسته ای به نظر نمی رسد.
برخی کارشناسان تردید دارند که آیا آزمایش انجام شده، واقعا بمب هیدروژنی بوده است. ولی اکثر آگاهان امور در این زمینه تردیدی ندارند –زیرا دو زمین لرزه ای که به دنبال آنجام این آزمایش رخ داد، دست کم ده برابر از زمین لرزه پس از آخرین آزمایش اتمی کره شمالی قوی تر بود.
آگاهان می گویند که قدرت تخریبی بمب هیدروژنی صد برابر یک بمب هسته ای عادی است و خطر بزرگ دیگر آن است که می‌توان آن را به روی کلاهک یک موشک قاره پیما سوار کرد که قدرت تخریب آن چندین میلیون تن مواد منفجره باشد.
در واشنگتن ارزیابی شد که اگر چنین بمبی به روی شهر بزرگی چون لس آنجلس بیافتد، احتمال دارد آن را به کلی ویران سازد.
کره شمالی ادعا می کند که به ساخت موشک هایی دست یافته که قادر است سواحل غربی ایالات متحده و از جمله ایالت کالیفرنیا را هدف قرار دهد. لس آنجلس وسیع ترین شهر آمریکا محسوب می شود.
مقامات ارشد نظامی آمريكا در تماس های تلفنی با رهبران ژاپن و کره جنوبی دوباره تاکید کرده اند که دولت واشنگتن پشت سر آنها ایستاده و آمریکا از امنیت آن دو کشور و کشورهای دیگری که در معرض تهدید قرار گیرند دفاع خواهد کرد.
ولی پرسش اصلی آن است که رهبر سرکش و ماجراجوی کره شمالی و رفتارهای خطرناک او را چگونه می توان مهار کرد؟
آیا راهکار دیپلماتیک یا تحریم‌های بین المللی می‌تواند کارساز باشد؟
این بار حتی دولت‌های پکن و مسکو به واشنگتن پیوسته و اعلام كرده‌اند که کره شمالی به یک اقدام بسیار خطرناک دست زده و همه قوانین بین المللی را در مورد ممنوعیت انجام آزمایش های اتمی و هیدروژنی زیرپا گذاشته است.
ولی اگر تحریم‌ها شدیدتر شود، آیا رژيم کمونیستی پیونگ یانگ از رفتار خود دست برخواهد داشت؟
آگاهان نسبت به این احتمال ابراز تردید می کنند.
همچنین مذاکرات دیپلماتیک با کره شمالی، تا کنون هیچ پیامد سازنده ای نداشته و عملا اتلاف وقت بوده است. پرزیدنت ترامپ چندى پیش در این رابطه گفت: «دوران مذاکرات بی حاصل به پایان رسیده و گفتگوها سودی نداشته است.»
ولی آیا واکنش نظامی می‌تواند کارساز باشد؟
آگاهان سياسى و نظامى پذيرفته اند که تنبیه پیونگ یانگ از طریق وارد آوردن ضربه نظامی ممکن است هزینه بسیار سنگینی داشته باشد؛ اگر رهبر کره شمالی تهدیدهای جنگی خود را عملی كند و در واکنش به اقدام نظامی ایالات متحده به پرتاب بمب هسته ای دست بزند، ممکن است فاجعه بزرگی برای کره جنوبی و ژاپن (و شاید ایالات متحده) به وجود آورد.
کارشناسان امور اتمی می‌گویند که بسیار طبیعی بود که کره شمالی پس از تولید بمب هسته‌ای، در صدد توليد بمب هیدروژنی نيز برآيد. اگر هدف، ایجاد یک قدرت بازدارنده است، بمب هیدروژنی با قدرت صد برابر، بهتر می‌تواند این هدف را تامین کند.
در حال حاضر کشورهای معدودی در جهان دارای بمب هیدروژنی هستند که عبارتند از: ایالات متحده، روسیه، چین، فرانسه و بریتانیا. کارشناسان ارزیابی می کنند که دو کشور هند و پاکستان نیز، یا مرحله تولید بمب هیدروژنی را پشت سر گذاشته و به آن مجهز شده اند، یا آن که تا رسیدن به این هدف فاصله بسیار کمی دارند.
کارشناسان، نام اسرائیل را در فهرست کشورهای دارای بمب هیدروژنی ثبت کرده اند. ولی دولت این کشور تا کنون هیچگاه این گزارش‌ها را تائید یا تکذیب نکرده است.
کره شمالی همواره گفته است که توسل به جنگ افزار هسته‌ای، برای بازداشتن دولت‌هایی است که خواهان برانداختن آن هستند و می‌خواهند موجب یکپارچگی دو بخش کره شوند و رژیم کمونیستی را حذف کنند.
با این استدلال، دولت پیونگ یانگ زیرپا گذاشتن موازین بین المللی و روی آوردن به تولید بمب هسته ای و هیدروژنی را هدفی مشروع توصیف می کند.
نخست وزیر ژاپن در نخستین واکنش خود گفت که کره شمالی از خط قرمز عبور کرده است و نمی‌توان بیش از این ساکت نشست. ولی آگاهان می‌گویند که امکانات برطرف سازی این بحران بسیار کم است.
قوی ترین بمب هسته‌ای که تا کنون در جهان مورد آزمایش قرار گرفته، بمبی به قدرت ۵۰ مگاتن (معادل پنجاه میلیون تن مواد تخریبی) بود که چندین سال پیش توسط یک هواپیمای جنگی روسی مورد آزمایش قرار گرفت و قدرت تخریبی آن عظيم بود.
مسلم است که اجرای آزمایش هیدروژنی امروز، قواعد بازی را در صحنه بین المللی به هم زده است. ولی اکنون همه آشنایان امور می پرسند که به چه واکنشی باید دست زد تا بتوان این خطر مهلك را برطرف ساخت و مردمان خاور دور و جهان را از چنین کابوسی نجات داد؟
این نوشتار بیانگر ارزیابی های نویسنده آن است و الزاما دیدگاه های صدای آمریکا را بازتاب نمی دهد.