صدسال پس از مرگ مارک تواین، خود زندگینامه او پرفروش ترین کتاب روز آمریکا شد

Mark Twain in Elmira, New York in 1874, where his family spent summers and he did much of his writing.

جلد اول از زندگی نامه سه جلدی «مارک تواین» به قلم خود این نویسنده برجسته آمریکایی که به وصیت خود او ١٠٠ سال پس از مرگ او منتشر شده است، یکی از محبوب ترین کتاب های روز ایالات متحده به شمار می رود ودرحال حاضر درصدر فهرست کتاب های پرفروش قرارگرفته است.

این نخستین بار است که زندگی نامه مارک تواین، که آخرین اثرادبی مردی است که «هاکلبری فین»، «تام سایر» و «شاهزاده و گدا» را به ادبیات جهان هدیه کرده است به صورت کامل و در سه جلد مجزا به چاپ رسیده است.

رابرت هیرست، کیوریتور و مسئول امور مربوط به نوشتارهای مارک تواین در دانشگاه کالیفرنیا در برکلی، محلی که این زندگی نامه از سال ١٩٤٩ تا کنون نگهداری می شود می گوید:«این زندگینامه عمدا تا کنون چاپ نشده باقی مانده بود. مارک تواین درخواست کرده بود که این کتاب به صورت کامل آن زودتر از این تاریخ، یعنی صد سال پس از درگذشت اوچاپ و منتشر نشود.»

بنا برگفته آقای هیرست، مارک تواین مصمم بوده است که در نوشتن خاطرات زندگی خود از هرجهت آزاد، راستگو، صریح و بی پرده باشد:«مارک تواین بی نهایت رقیق القلب بود. او دوست داشت حرف های زشت بزند و اتفاقا در زدن این حرف های زشت مهارت خاصی داشت. اما واقعا نمی خواست احساسات کسی را جریحه دار کند. درضمن حاضر هم نبود به خاطر ابراز صریح و صادقانه عقایدش مورد نکوهش دیگران قرار گیرد.»

یکی از این بیانات بی پرده در کتاب زندگی نامه «مارک تواین» درباره سربازان آمریکایی در فیلیپین در دوران جنگ اسپانیایی – آمریکایی ١٨٩٨ است. سربازانی که در آ« زمان بیش از ٦٠٠ زن و مرد و کودک بومی را به قتل رساندند. قربانیان این کشتارها که دربرابر تهاجم نیروهای آمریکایی قادر به دفاع از خود نبودند از ترس در داخل دهانه یک آتش فشان خاموش پنهان می شوند.

مارک تواین می نویسد:«ژنرال وود شاهد این وقایع بود. دستوری که از طرف او صادر شد این بود« که این وحشی ها را یا بکشید و یا دستگیرشان کنید. بستگی به سلیقه خودتان دارد!» و سلیقه آن ها در طول هشت سالی که ارتش ما در منطقه باقی ماند عوض نشد. سلیقه یک قصاب مسیحی!»

انتقادات مارک تواین درباره «رفتار امپریالیستی ما در فیلیپین» ، امروز حقیقی تر از هرزمان دیگربه نظر می رسد. بنا برگفته «هیرست»:«ما در همین زمان حال حاضر شاهد برخی از رفتارهای امپریالیستی درتاریخ معاصراین کشورهستیم که تفاوت چندانی با دوران مارک تواین ندارد.»

نگاهی مدرن

بنا برگفته «هیرست»، مارک تواین یک فرد آینده نگر بود. حتی طرح و فورمی که او برای نوشتن این زندگینامه انتخاب کرده است سنت شکن است. این نویسنده نوشتن یک سری یادداشت ها درباره هرگونه مسائلی که به نظرش می رسید را از سال ١٩٠٦ و هنگامی که ٧٠ ساله بود آغازکرد:« مارک تواین با این کار خود را از وقایع نگاری براساس تاریخ وقوع این رویدادها رها ساخته است. او درباره هرچه که احساس می کند و می خواهد می نویسد و وقتی دیگر علاقه ای به نوشتن در مورد آن موضوع بخصوص ندارد به مطلب دیگری می پردازد.»

به همین دلیل و چون کتاب دارای هیچگونه تسلسل تاریخی نیست، خواننده می تواند هرلحظه به هر بخشی از کتاب که می خواهد سربکشد و درباره اشخاصی که انگیزه خلق شخصیت های معروف مارک تواین بوده اند بخواند یا داستان سرخک گرفتن او را مرور کند و حتی درباره روزی که «تواین» با پرزیدنت «گرور کلیولند» یا «هلن کلر» ملاقات می کند بخواند. درهرحال طنز «مارک تواین» درلابلای این کتاب نمایان است.

«هیرست » در این مورد می گوید:«من فکرمی کنم همین طنزپرجذبه است که در نهایت خواننده را تا به این حد مجذوب این زندگینامه می کند. این یک کتاب بی نهایت لذت بخش است به خصوص که شما هرگز نمی توانید حضور این لحظات طنزآمیز را از پیش حدس بزنید.»

مارک تواین به مدت سه سال و نیم و تا سال ١٩٠٩ و زمانی که دختر او «جین» که به مرض صرع مبتلا بود درگذشت به نوشتن این یادداشت ها ادامه داد:«جین بتازگی ازیک شفاخانه به خانه پدری بازگشته بود و در حال تهیه و تدارک وسائل عید کریسمس بود. او همه چیز را آماده می کند و همان شب کریسمس هنگامی که مشغول حمام گرفتن بوده است دچار حمله صرع شده و در وان حمام خفه می شود.»

مارک تواین همان شب درباره این واقعه در یادداشت های خود می نویسد و یادآورد می شود که :«این آخرین بخش زندگی نامه من است»!

مارک تواین چندماه بعد در اپریل همان سال درگذشت. او درنظر داشت تا با عواید فروش این زندگی نامه ، مخارج زندگی «جین» را پس از مرگ خود تامین کند. هرچند تواین مصمم بود تا کل این زندگینامه صد سال پس از مرگ او منتشر شود اما بخش هایی ازآن در زمان زندگی او منتشر شده بود:«هم مارک تواین و هم ناشر کتاب های او خوب می دانستند که اگر در آن زمان بگویند این بخش هایی از زندگینامه است و بقیه آن تا صد سال دیگر چاپ نمی شود، مردم را کنجکاو کرده و به خواندن این بخش ها تشویق می کنند و همین هم شد.»

اولین جلد از زندگینامه سه جلدی «مارک تواین» در حال حاضر در آمریکا به چاپ ششم آن رسیده است. در این زندگینامه هیچگونه اطلاعات تازه ای درباره خود مارک تواین به خواننده داده نمی شود. اما بنا برگفته «هیرست» خواندن این کتاب نزدیک ترین چیز به داشتن یک گفتگوی خصوصی با مارک تواین، یا محبوب ترین نویسنده آمریکاست:«البته شما در این مکالمه و گفتگوی خصوصی فرصت صحبت کردن پیدا نمی کنید اما بیشترین لذت را از شنیدن آنچه مارک تواین برای گفتن دارد خواهید برد.»