پس از موافقت نمایندگان مجلس شورای اسلامی ایران با بررسی طرح «صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی و ساماندهی پیام‌رسان‌های اجتماعی» بسیاری از کاربران شبکه‌های اجتماعی به تصویب این طرح واکنش نشان دادند. برخی از منتقدان هدف از اجرای این طرح را اعمال محدودیت شدید بر شهروندان ایرانی در زمینه دسترسی به اینترنت است.
نمایندگان مجلس شورای اسلامی روز چهارشنبه ۶ مرداد ماه با استناد به اصل ۸۵ به یک کمیسیون داخلی مجلس اجازه دادند این طرح را بررسی و «برای اجرا در مدت آزمایشی ۳ تا ۵ سال» تصویب کند. در صورت تصویب، این طرح پس از تایید شورای نگهبان، به عنوان یک قانون اجرا خواهد شد.
امیر رئیسیان، وکیل دادگستری در ایران، با انتشار متنی در توئیتر، با استفاده از هشتگ «طرح_صیانت» در واکنش به واگذاری این طرح بر اساس اصل ۵۸ نوشت، قانونگذاری در رابطه با محدود کردن «آزادی اطلاعات و نقض حق بر ارتباطات آزاد» در حدود اختیارات مجلس نیست.
قانونگذاری در رابطه با حقوق اولیه بشر و محدود کردن «آزادی اطلاعات» و نقض حق بر ارتباطات آزاد، بر خلاف اصول اولیه حقوق بشر بوده و در حدود اختیارات مجلس نیست.
— امير رئيسيان AMIR RAESIAN (@amirreiis) July 28, 2021
واگذاری وضع قانون در چنین موضوعی به کمیسیون مجلس(بر اساس اصل ۸۵) فقط منجر به تصویب پنهانی و غیرعلنی میشود. #طرح_صیانت
یاشار سلطانی، روزنامه‌نگار، نیز در توئیتی با اشاره به ماده ۱۱ این طرح نوشت: «عملا برای شنود ارتباطات اینترنتی مردم، مجلس قانونا تشریفات دادگاه را هم کنار گذاشت و دادگاه صحرایی راه انداخت.»
در #طرح_صیانت، مجلس انقلابی شنود و استراق سمع اینترنت را هم به کارگروهی با اعضای نامعلوم و زیر نظر دادستان کل کشور واگذار کرد.
— yashar soltani (@yasharsoltani) July 28, 2021
عملا برای شنود ارتباطات اینترنتی مردم، مجلس قانونا تشریفات دادگاه را هم کنار گذاشت و دادگاه صحرایی راه انداخت.#طرح_صیانت#شنود pic.twitter.com/PbK4ZLUjhb
از سوی دیگر بهروز بوچانی، نویسنده کُرد ایرانی، در یک توئیت با اشاره به این که تصویب این طرح نشان دهنده آن است جمهوری اسلامی «از اینترنت شکست خورده بود اما به روی خودش نمی آورد» اجرای آن «توسط نظامی تا این حد متزلزل» را بعید دانست و نوشت: «جامعه ایران قوی تر از آن چیزی ست که تصور می شود.»
طرح نابودی اینترنت یعنی جمهوری اسلامی این همه مدت از اینترنت شکست خورده بود اما به روی خودش نمی آورد. بعید است نظامی تا این حد متزلزل بتواند اجرایش کند, جامعه "ایران" قوی تر از آن چیزی ست که تصور می شود.
— Behrouz Boochani (@BehrouzBoochani) July 28, 2021
علی کریمی، ستاره سابق فوتبال ایران، نیز در صفحه اینستاگرام خود نوشت: «واکسن، دارو، آب، برق، هوا، گرونی و ...!!! صیانت نمی‌خواد؟!»
تصویری از پست اینستاگرامی علی کریمی
رضا حاجیلو، فعال اجتماعی و نویسنده، در توییتی با اشاره به تصویب قانون حجاب اجباری در ایران در واکنش به «طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی و ساماندهی پیام رسان‌های اجتماعی» نوشت آنهایی که تصویب قانون حجاب اجباری را به شوخی می‌گرفتند، «الان همونا دارن می‌گن که نه اینترنت رو قطع نمی‌کنن.»
البته اون روزها هم که قانون حجاب اجباری تصویب شد یه عده بودن که می‌گفتن نه این قانون رو نمی‌تونن اجرا کنن و به شوخیش می‌گرفتن. الان همونا دارن می‌گن که نه اینترنت رو قطع نمی‌کنن.
— Rezahajilou (@rezahajilou) July 28, 2021
همچنین هانیه توسلی، بازیگر ایرانی، در واکنش به این طرح و با اشاره به مشکلات بی‌آبی، قطعی برق و تورم در اینستاگرام خود نوشت: «فیلتر کنید که مشکلات بدبختی‌ها و فلاکت‌ها جایی درز نکنه! آفرین به این همه تدبیر و درایت و دلسوزی.»
تصویری از پست اینستاگرامی هانیه توسلی
برخی از کاربران در شبکه‌های اجتماعی نیز از افزایش جستجوی واژه «مهاجرت» توسط کاربران ایرانی در پی تصویب بررسی طرح صیانت از فضای مجازی در مجلس خبر می‌دهند.
حسن تقی‌زاده انصاری، رییس جامعه گردشگری در گفتگو با ایسنا، اجرای این طرح را برابر با حذف ایران دانست و با اشاره به قطعی اینترنت در سال‌های گذشته و کنسل شدن سفر گروه‌های از گردشگران به همین دلیل، گفت: «استفاده آسان از فضای مجازی، ابزار توسعه محسوب میشود، حجم زیادی از بازاریابی‌های گردشگری دیجیتالی انجام میشود و اگر این فضا محدود شود فرصت معرفی ایران گرفته میشود.»
از سوی دیگر اسماعیل امینی، شاعر و مدرس دانشگاه که اجرای طرح صیانت را «غیر ممکن» می‌داند، با اشاره به اینکه سیطره بر حوزه‌های فرهنگ کار خوبی نیست، به خبرگزاری ایسنا گفت: «اینکه عده‌ای تصور کنند قانونی را تصویب کنند، اعتبارات یا کارمندانی را هم برای آن درنظر بگیرند که فضای مجازی را قطع، تصفیه یا کنترل کنند، غیرممکن است. چنان‌که کارهای پیش از اینکه نظیر این هم بوده، شکست خورده است.»
پیشتر صدای آمریکا گزارش داده بود که در جریان رای‌گیری برای درخواست بررسی طرح صیانت بر اساس اصل ۸۵ قانون اساسی، ۱۲۱ نفر از نمایندگان با این درخواست موافقت کردند.
همچنین ببینید: ایجاد بحران برای «میلیون‌ها کسب و کار اینترنتی» در ایران؛ نمایندگان مجلس برای محدود کردن اینترنت به قانون اساسی استناد کردند
پیش از تصویب طرح صیانت، بسیاری از منتقدان هشدار داده بودند که این طرح موجب فیلترینگ گسترده و جایگزینی برخی اپلیکیشین‌های پرکاربرد خواهد شد. غلامرضا نوری قزلجه، نماینده بستان آباد در مجلس در این مورد گفته است: «تا ۴ یا ۵ ماه آینده پلتفرم های خارجی مسدود می شوند.»
گروهی از مدیران شرکت‌های اینترنتی همچون دیجی‌کالا، علی‌بابا، آپارات، فیلیمو، و دیوار نیز روز یک‌شنبه در نامه‌ای به رئیس مجلس با ابراز نگرانی از تصویب طرح صیانت از فضای مجازی تاکید کرده بودند که «نارضایتی و بی‌آعتمادی کاربران» به خدمات‌دهندگان، موجب فشار به کسب و کارهای کوچک خواهد شد.
با وجود فیلترینگ گسترده و محدودیت‌های شدید در زمینه استفاده از اینترنت در ایران، آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی پیش از این فضای مجازی در ایران را «واقعا ول» و «رها و بدون قید و بند» توصیف کرده بود.
این طرح در شرایطی توجهات را بیشتر به خود جلب کرده است که تصاویر اعتراضات اخیر در استان‌های مختلف ایران و برخوردهای نیروهای امنیتی با معترضان، در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده است.