جو بایدن و رجب طیب اردوغان درباره «ایران» گفتگو می‌کنند

جو بایدن، معاون رئیس جمهوری وقت ایالات متحده، و رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه؛ ٣ شهریور ١٣٩٥، آنکارا، پایتخت ترکیه. منبع (آسوشیتدپرس)

آسوشیتدپرس - قرار است دوشنبه ۲۴ خرداد، جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا و همتای ترکیه‌ای‌ وی، رجب طیب اردوغان، در حاشیه اجلاس سازمان پیمان آتلانتیک شمالی یا «ناتو» در بروکسل، پایتخت بلژیک، با هم دیدار و گفتگو کنند.

به گفته جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید، ایران و سوریه و نقش احتمالی ترکیه در افغانستان پس از خروج نیروهای آمریکایی از آن کشور و همچنین «اختلافات چشمگیر بر سر ارزش‌ها و حقوق بشر و سایر مسائل» نیز در دیدار رهبران دو کشور به بحث گذاشته خواهد شد.

اولین دیدار بایدن و اردوغان به عنوان روسای جمهوری در حالی صورت می‌گیرد که فهرست اختلافات واشنگتن-آنکارا به عنوان دو متحد ناتو بسیار زیاد است: حمایت آمریکا از شبه نظامیان کرد در شمال سوریه، خرید سامانه پدافند هوایی اس-۴۰۰ روسیه توسط ترکیه، و به رسمیت‌شناختن کشتار و کوچ اجباری ارامنه توسط عثمانی‌ها به عنوان نسل‌کشی از سوی بایدن.

اردوغان، رئیس جمهوری اسلامگرا، به مدت ١٨ سال است به عنوان نخست‌وزیر و رئیس جمهور، مرد شماره یک سیاست ترکیه بوده است. اقتصاد نابسامان این کشور که با وقوع همه‌گیری کرونا تشدید شده است، اردوغان را وادار کرده لفاظی‌های ضدغربی خود را ملایم‌تر کند.

مروه طاهراوغلو، هماهنگ‌کننده برنامه ترکیه در موسسه «پروژه دموکراسی خاورمیانه» به آسوشیتدپرس می‌گوید: به نظر می‌رسد اردوغان «دریافته است برای جذب هر نوع سرمایه‌گذاری بین‌المللی به ترکیه، باید تصویری از روابط مثبت با ایالات متحده ارائه دهد.»

گفته می‌شود بایدن در روزهای اخیر به یکی از دستیاران خود گفته است روابط مستحکمی با اردوغان طی سال‌ها برقرار کرده است. اما این رابطه همیشه هم صمیمانه نبوده است. در سال ۲۰۱۴، جو بایدن، معاون رئیس جمهوری وقت، ترکیه را متهم کرد با اجازه دادن به عبور تروریست‌ها از مرز ترکیه به سوریه، ظهور دولت خودخوانده اسلامی موسوم به «داعش» را تسهیل کرده است؛ اگرچه بعدتر از اردوغان عذرخواهی کرد. یا در سال ٢٠٢٠، در مصاحبه‌ای با نیویورک تایمز اردوغان را «خودکامه» نامید.

پس از پیروزی جو بایدن در انتخابات ریاست جمهوری، اردوغان پس از تعللی چند روزه به وی تبریک گفت و همزمان از دونالد ترامپ به خاطر «دوستی صمیمانه‌اش» قدردانی کرد.

اولین تماس تلفنی از سوی جو بایدن در مقام رئیس جمهوری با اردوغان ٣ ماه پس از به حضورش در کاخ سفید بود و هدف از آن مطلع کردن رئیس جمهوری ترکیه از تصمیم خود مبنی بر به رسمیت شناختن نسل‌کشی ارامنه بود.

هزینه سیستم دفاعی اس-۴۰۰ برای ترکیه ۲.۵ میلیارد دلار بوده است و واشنگتن آن را تهدیدی برای امنیت ناتو می‌داند و گفته است تا زمانی که ترکیه این سیستم را کنار نگذارد، جایی در برنامه تولید جنگنده‌های اف- ۳۵ نخواهد داشت.