افزایش ۱۰ برابری مهاجرت کادر درمان ایران در پنج سال؛ «پیش‌لرزه‌» یک زلزله ویرانگر

سخنگوی سازمان نظام پزشکی ایران می‌گوید درخواست کادر درمان برای مهاجرت در پنج سال اخیر تا ۱۰ برابر افزایش یافته است.

رضا لاری‌پور در شبکه اجتماعی ایکس نوشت، افزایش درخواست‌های مهاجرتی متخصصان، افراد دارای فوق تخصص و فلوشیپ درطی ۵ سال بیش از ۸ برابر، ‏دندانپزشک‌ها ۵ برابر و داروسازها ۳ برابر بوده است.

او همچنین اضافه کرد که درخواست‌های مهاجرت ماما و پیراپزشک بیش از ۱۰ برابر شده است.

سخنگوی سازمان نظام پزشکی می‌گوید راه‌‌کارهای «جذب نخبگان» و «استفاده از ظرفیت شایستگان» در نامه‌هایی متعدد به «مراجع مختلف» اعلام شده و «‏تغییر نگاه در حکمرانی حوزه سلامت» را مهم‌ترین این راه‌کارها خوانده است.

مهدیار سعیدیان، پزشک و سردبیر ماهنامه دانستنی‌های پزشکی در پاسخ به لاری‌پور نوشته است: «طیف سیاسی حاکم بر نظام پزشکی همسو با دولت است و سازمان نظام پزشکی باید با نیروهای فعال صنفی تعامل کند.»

پیشتر محمد رئیس‌زاده، رئیس سازمان نظام پزشکی، گفته بود این که افرادی «اهل مهاجرت» نیستند ولی به دلیل «نبودن شرایط کاری» مجبور به مهاجرت می‌شوند، باعث نگرانی شده و باید جلوی این موضوع را گرفت.

او همچنین گفته بود از اینکه اعداد و ارقام مهاجرت پزشکان را اعلام کند «ابا دارد» چون از آن «سوءاستفاده» می‌شود.

محمد میرخانی، پزشک، در این رابطه بر روی حساب شخصی خود در شبکه ایکس نوشت: «چیزی که امروز از مهاجرت کادر درمان دیده می‌شود پیش لرزه‌ای از زلزله اصلی ویرانگر خروج و مهاجرت کادر درمانی از نظام درمان است.»

روزنامه «دنیای اقتصاد» ۲۳ اردیبهشت در گزارشی نوشت، شمار پزشکان و پرستارانی که سال گذشته از ایران خارج شده‌اند از ۱۰ هزار نفر گذشته است و طی چهار سال گذشته، ۱۶ هزار پزشک عمومی از ایران مهاجرت کرده‌اند.

زنگ خطر مهاجرت انبوه کادر درمان ایران مدتها پیش و به ویژه از پس از دوران همه‌گیری کرونا که فشار مضاعفی روی آنها گذاشت به صدا درآمده است، با این حال مقامات جمهوری اسلامی سعی در انکار این موضوع دارند.

بهرام عین‌اللهی، وزیر بهداشت دولت ابراهیم رئیسی، دی‌ ماه گذشته در واکنش به افزایش مهاجرت پزشکان از ایران ادعا کرد اگر کسی از جامعه پزشکی مهاجرت کند، در اروپا، آمریکا و کانادا به او کار نمی‌دهند مگر آنکه «کار دیگری» انجام دهد.

حسین سلامی، فرمانده سپاه پاسداران نیز موضوع افزایش مهاجرت کادر درمان را «جنگ روانی و تبلیغات منفی» خوانده و می‌گوید «پیشرفت‌های پزشکی ما بی‌نظیر است و همه معادلات برعکس شده است.»

او همچنین این موضوع را که ایران ممکن است نیازمند پزشکانی از کشورهای همسایه از جمله پاکستان و هند شود و سفر مردم به خارج از کشور برای درمان را متعلق به گذشته خواند.

مرداد ماه امسال، اظهارات بهنام عباسیان، عضو شورای عالی نظام پزشکی در مورد احتمال استفاده از دندانپزشکانی از افغانستان و پاکستان در کشور بازتاب گسترده‌ای پیدا کرد.

او با اشاره به این موضوع که حقوق دندانپزشکان ایران در نقاط محروم ماهانه حدود ۱۲ میلیون تومان است، گفته بود در آینده نه چندان دور باید دست و چشم‌ما به سوی کشورهای دیگر و همسایه باشد و پزشکان افغانستانی و پاکستانی بیایند و در ایران کار کنند.

پوریا عادلی، دبیر کمیسیون دارو و تجهیزات پزشکی سازمان نظام پزشکی نیز از افزایش روند مسافرت‌های درمانی بیماران مبتلا به سرطان به کشورهای همسایه به ویژه ترکیه خبر داده و گفته بود با افزایش آمار مهاجرت پزشکان، ظرفیت‌های کشور برای درمان شماری از بیماری‌ها رو به کاهش است.

تعرفه‌های جدید پزشکی در ایران نیز به معضل مهاجرت پزشکان دامن زد و با انتقاد گسترده پزشکان و هشدار نسبت به فرو‌پاشی سیستم سلامت در کشور همراه شد.

تعرفه‌های جدید ویزیت پزشکان عمومی را ۹۰ هزار تومان، ویزیت پزشک متخصص را ۱۳۵ هزار تومان و ویزیت یک فوق‌تخصص را ۱۷۲ هزار تومان تعیین کرده است.

در واکنش به تعرفه‌های جدید ایرج خسرونیا، رئیس جامعه پزشکان متخصصان داخلی، در گفتگو با پایگاه خبرآنلاین، ایران را با چند کشور همسایه مقایسه کرد و گفت: «یک پزشک فوق تخصص در ایران برای ویزیت ۳ دلار درآمد دارد در حالی که در افغانستان، عراق، پاکستان و سوریه درآمد پزشک بیش از ۱۰ دلار است.»

صدای آمریکا در گفتگو با چند پزشک جوان که به تازگی از ایران مهاجرت کرده بودند به برخی از دلایل مهاجرت کادر درمان ایران پرداخته بود.

در این گزارش، یک پزشک زن که به بریتانیا مهاجرت کرده است گفته بود بسیاری از تخصص‌های پزشکی «انحصاری» و «مافیایی» شده است و امکان ورود یک پزشک متخصص جوان به بازار کار آن رشته، «چالش‌های اخلاقی» زیادی دارد.

یک رزیدنت ارتوپدی که در ایران پزشک عمومی بود و به تازگی مهاجرت کرده است به صدای آمریکا شرح داد که حجم کاری «غیرانسانی» و حقوق «ناچیز» همراه با پروپاگاندای منفی رژیم که احساسی از بدبینی را میان عموم مردم ایجاد کرده بود، عرصه را به او و بسیاری دیگر تنگ کرد.

از دیگر معضلات نظام سلامت ایران، رخنه کردن جریانی از «شبه‌علم» تحت عناوینی چون «طب سنتی» و «طب اسلامی» است که از دوران کرونا شدت گرفت و به شماری از دانشگاه‌ها نیز راه یافته است؛ موضوعی که موانع بیشتری را بر سر راه متخصصان و کادر درمان ایران قرار داده است.