حضور برخی افراد "رده بالا"ی جمهوری اسلامی در میان مفقودشدگان حادثه منا در روزهای اخیر جنجالی شده و مقامات رسمی در این زمینه اظهارات متناقضی ابراز میکنند.
غضنفر رکن آبادی، سفیر سابق جمهوری اسلامی ایران در لبنان همان فردی است که معاون حقوقی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی می گوید توسط "نیروهای امنیتی عربستان" ربوده شده است.
حسین نوشآبادی، معاون وزیر ارشاد روز سهشنبه به خبرگزاری مهر گفت: "این که سعودی ها منکر وجود آقای رکنآبادی شدهاند، نشان میدهد که دروغ میگویند. آنها حتما میدانند که اشخاص مطرحی مانند آقای رکنآبادی و سایر دوستانی که در حج بودهاند، الان کجا هستند و از سرنوشت آنها مطلع هستند، اما نمیخواهند واقعیت را مطرح کنند."
به اعتقاد این مقام وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، احتمال این که طی یک "توطئه برنامهریزی شده" نیروهای امنیتی عربستان سعودی مقامات ایرانی حاضر در مراسم حج را دزدیده باشند "جدی است."
پیش از این شبکه تلویزیونی العربیه به نقل از "منابع آگاه" عربستانی گزارش داده بود که نام غضنفر رکنآبادی در هیچیک از مبادی ورودی عربستان ثبت نشده است. برخی رسانهها نیز گفته بودند شایدآقای رکنآبادی با پاسپورتی دیگر و برای ماموریت امنیتی به عربستان رفته است.
اما سخنگوی وزارت امور خارجه ایران تاکید کرد که اصل رکنآبادی، با گذرنامه عادی خود عازم سفر حج شده و تصویر پاسپورت این دیپلمات ایرانی با مهر روادید حج در اختیار رسانهها قرار گرفت.
در سوی مقابل علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی روز چهارشنبه به خبرگزاری تسنیم گفت که ربوده شدن مقامات ایرانی پس از واقعه منا، یک "تحلیل ذهنی و غیرواقعی" است. او ضمن رد کردن "تعمدی" بودن حادثه رخ داده، تاکید کرد که مقامات ایرانی مانند زائران عادی به سفر حج میروند.
حضور تعدادی از مسئولان ایرانی در جمع مفقود شدگان از سوی علی اکبر ولایتی، مشاور رهبر جمهوری اسلامی در امور بینالملل تایید شده و از آنها به عنوان افراد "رده بالا" نام برده است. علی اصغر فولادگر، رئیس دفتر مطالعات راهبردی سپاه نیز یکی از این مقامات به شمار میرود.
حسین علیزاده: احتمال دزدیده شدن دیپلمات ایرانی بعید است
حسین علیزاده، دیپلمات پیشین جمهوری اسلامی و پژوهشگر موسسه صلح در دانشگاه تامپره فنلاند در گفتوگو با صدای آمریکا، احتمال ربوده شدن دیپلمات ایرانی را "بسیار بعید" توصیف میکند و میگوید اگرچه آقای رکنآبادی در عنوان دیپلمات است اما چون در تهران حضور داشته و با گذرنامه عادی به عربستان سفر کرده، در ماموریت دیپلماتیک نبوده است.
به گفته این دیپلمات سابق جمهوری اسلامی ایران، حضور در مراسم حج از سوی دیپلماتهای ایران یک امر مسبوق به سابقه و اختیاری است و میتواند از تهران و یا محل خدمت دیپلماتها صورت بگیرد اما اگر درخواست ویزا از سفارت عربستان در کشور سومی صورت بگیرد، دیپلمات ایرانی در سفر حج از مصونیت دیپلماتیک برخوردار خواهد بود.
آقای علیزاده درباره تفاوت سفر حج مقامات و سایر شهروندان میگوید: "به جز مصونیتهای دیپلماتیک، یک مقام ایرانی تفاوتی با سایر حجاج ندارد. یعنی از سوی دولت عربستان هیچ تمهیدات و تشریفات خاصی برای او درنظر گرفته نمیشود. اما ممکن است ایران برای برخی چهرههای مهم که به سفر حج میروند برخی تسهیلات رفاهی را درنظر بگیرد."
این دیپلمات سابق توضیح میدهد که با افزایش تنش میان ایران و عربستان در سالهای اخیر، به طور عمومی رفتار مناسبی با زائران ایرانی صورت نمیگیرد و حتی مقامات ایرانی نیز مشمول بدرفتاریهای مسئولان سعودی شدهاند.
برخی رسانهها چنین گمانهزنی کردهاند که غضنفر رکن آبادی، سفیر سابق ایران در لبنان یک چهره امنیتی است و احتمال دزدیدهشدن او توسط سرویسهای امنیتی سایر کشورها وجود دارد.
حسین علیزاده این احتمال را "بسیار بعید" میداند و به صدای آمریکا میگوید: "فعلا در مرحله تنشافزایی به سر میبریم و این گونه اظهارات مبنای دقیقی ندارد. منطقی نیست کشوری که سالانه میزبان چند میلیون زائر از سراسر دنیاست تا این اندازه خود را به مخاطره بیندازد که یک سفیر سابق را برباید. این خیلی فرض بعیدی است و آقای رکن آبادی ارزش امنیتی خاصی هم برای آنها ندارد."
آقای علیزاده که سالها پیش با آقای رکنآبادی در وزارت امور خارجه ایران ملاقات داشته، میگوید سفرای ایران در لبنان لزوما چهرههای امنیتی نیستند اگرچه نیروهای امنیتی ایران در لبنان حضور و نفوذ زیادی دارند.
به گفته او حتی گاهی سفیر از میان دیپلماتهایی انتخاب میشود که در ظاهر به نظر برسد هیچ ماموریت امنیتی در دستور کار ایران نیست.