رسانه های حکومتی در ایران بخش زیادی از خبرها و تحلیل های خود را به سالگرد راه پیمایی روز نه دی اختصاص داده اند.
در نهم دی سال ۱۳۸۸ پس از ناآرامی های پس از انتخابات ریاست جمهوری یک راه یپمایی دولتی برگزار شد و در پنج سال گذشته، حکومت ایران همواره ادعا کرده که برگزاری این راه پیمایی «پرونده فتنه سال ۸۸» را برای همیشه بست.
۹ دی چگونه و چرا اتفاق افتاد؟
راه پیمایی نهم دی، هفت ماه بعد از انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۸ روی داد. انتخاباتی که حامیان میرحسین موسوی و مهدی کروبی، نامزدهای معترض به نتیجه انتخابات، تا مدت ها برای اعتراض به آنچه تقلب انتخاباتی نامیدند، به خیابان ها آمدند. گفته می شود تنها در ۲۵ خرداد آن سال، نزدیک به سه میلیون نفر در تهران یک راه پیمایی سکوت برگزار کرده اند.
در حالی که این اعتراض ها پس از مدتی کم رنگ می شد، حکومت ایران سعی کرد از مناسبت های رسمی برای به خیابان کشیدن حامیان خود استفاده کند تا به این ترتیب شکاف بی اعتمادی پس از اعتراضات را پر کند.
مناسبت هایی نظیر روز قدس (آخرین جمعه ماه رمضان) و سیزده آبان، روز اشغال سفارت آمریکا در تهران، از جمله مناسبت های حکومتی برای برگزاری راه پیمایی های دولتی است.
پس از انتخابات ۱۳۸۸، در راه پیمایی های رسمی، تعداد معترضان بیش از حامیان حکومت بود. معترضان با شرکت در راه پیمایی ها شعارهای رسمی را نیز تغییر می دادند. مثلا در روز قدس که حکومت خواستار شعارهایی در حمایت از غزه و لبنان بود، معترضان شعار دادند «نه غزه، نه لبنان، جانم فدای ایران». همچنین در ۱۳ آبان، تریبون های حکومتی خواستار شعار علیه آمریکا بودند اما معترضان پاسخ می دادند «سفارت روسیه، لانه جاسوسیه».
اوج تقابل معترضان و حکومتیان در عاشورای سال ۱۳۸۸ روی داد که پلیس با معترضان با خشونت برخورد کرد.اما برعکس ماه های گذشته این بار مردم معترض هم با خشونت واکنش نشان دادند به طوری که چندین مقر پلیس در تهران آتش زده شد.
راه پیمایی نهم دی ماه پس از این حوادث در تهران و شهرهای بزرگ ایران در هواداری از حکومت برگزار شد.
پیامی برای خودی ها
در راه پیمایی نهم دی سال ۸۸ در تهران، احمدعلم الهدی، امام جمعه مشهد سخنرانی کرد. او در این مراسم ولایت فقیه را حاصل قطره قطره خون کسانی دانست که «با سینهٔ خشک جلوی گلولهٔ داغ رفتند» و کسانی که به اصل ولایت فقیه توهین می‌کنند را «یک مشت بزغاله و گوساله» نامید.
در پنج سال گذشته آیت الله خامنه ای بارها به راه پیمایی نه دی به عنوان یک روز تاریخی اشاره کرده است. این اولین بار نیست که حکومت جمهوری اسلامی ایران بر برگزاری یک راه پیمایی دولتی در مقابل اعتراض های مردمی تاکید دارد.
احسان مهرابی، روزنامه نگار ایرانی مقیم برلین در آلمان می گوید هدف حکومت از برگزاری این تجمع های دولتی، بیش از اینکه منتقدان باشند، «جذب نیروهای خودی» است. وی به صدای آمریکا گفت: «حکومت ایران همیشه برای مناسبت هایی مثل ۲۲ بهمن و دیگر مناسبت هایی که با انقلاب ارتباطی داشته راه پیمایی هایی تدارک می دیده است. هر زمان که گروه های منتقد و مخالف جمهوری اسلامی تجمع یا حرکتی می کردند که حکومت با اقداماتی مثل سرکوب قادر به مهار آن نیست، سعی می کند افکار عمومی حامیان خودش را از طریق برگزاری راه پیمایی منسجم کند تا یک فضای سیاسی در جامعه برای برخورد با این منتقدان و مخالفان فراهم کند.»
مهرابی به مثال های تاریخی اشاره کرد: «راه پیمایی های این چنین در ابتدای انقلاب برای سرکوب مخالفان هم رایج بود اما شاید یکی از نمونه های دهه های اخیر، تظاهرات دولتی در ۲۳ تیرماه ۱۳۷۸ بود که بعد از حمله به کوی دانشگاه و اعتراض گسترده دانشجویان دانشگاه تهران، حکومت حامیان خود را به خیابان آورد و یا همین طور راهپیمایی نه دی ۸۸.»
حکومت در پنج سال گذشته به مناسبت نه دی، بودجه های کلان خرج می کند تا این حادثه را پایان یافته اعلام کند.
احسان مهرابی می گوید افکار عمومی از روش و هدف حکومت از برگزاری راه - پیمایی های دولتی مطلع است اما هدف حکومت چیز دیگری است.
به عقیده وی «حکومت اصرار دارد چنین راه پیمایی هایی برگزار کند چون هدف حکومت مردم منتقد و مخالف نیست بلکه حکومت درصدد جلب حمایت حامیان سنتی خود است. از سوی دیگر، کسانی که اخبار و اطلاعات را از مجاری رسمی مانند صدا و سیما و دیگر رسانه های رسمی داخلی دریافت می کنند، از این طریق مطلع می شوند.»
مهرابی همچنین تاکید دارد: «حکومت احساس می کند با برگزاری چنین مانورهایی به نهادهای نظامی- امنیتی روحیه سیاسی جدید تزریق می کند تا آن ها بتوانند با مخالفان برخورد کنند و از طرف دیگر مانع ریزش نیروهای خودی از چنین نهادهایی می شود. این گونه راه پیمایی ها یک نوع مانور قدرت است. حکومت فکر می کند با برگزاری این مانورهای قدرت به بخشی از مخالفان می رساند که از ادامه فعالیت دست بردارند.»
از ۹ دی ۱۳۸۸، پنج سال گذشته است. تلاش حکومت برای قانع کردن افکار عمومی به نتیجه نرسیده و میرحسین موسوی، مهدی کروبی و زهرا رهنورد، رهبران منتقد حکومت، با گذشت حدود چهار سال هنوز بی محاکمه در بازداشت خانگی هستند.